Vakit zaman uçaktan daha değerli olan otobüsün maliyeti

Otobüsçüler çok m aç gözlü, yoksa işin rengi farklı mı gelin tahlil edelim.

Bir otobüsün bir seferinin maliyetini çıkarabilirsek, ödenen bilet fiyatının kıymetli mı ucuz mu olduğunu da daha net anlayabiliriz sanırım.

İşte bir seferin maliyet kalemleri…

1.OTOGAR ÇIKIŞLARI VE PARALI YOLLAR

Esenler Otogarı’ndan çıkan, Alibeyköy cep terminaline girdikten sonra yalnızca Bursa ve İzmir otogarlarında durup Bodrum’a ulaşan bir otobüs ele alalım. Bu otobüs Kuzey Marmara otoyolunu kullanıp Osman Gazi Köprüsü’nden geçiyor ve Aydın-Söke-Bodrum ayrımına kadar da yeniden paralı yolları kullanıyor.

Girdiği otogarlara ve paralı yollara bugünkü sayılarla 4 bin 800 lira ödemek zorunda. Şayet girdiği otogar sayısı artarsa, maliyet de artıyor. Zira tek bir otogara girip çıkmanın maliyeti 200 lira ile 700 lira ortasında değişebiliyor.

2.YAKIT MASRAFI

Yazın klima açık olduğu için sarfiyat artmakla birlikte, her 100 kilometre için bir otobüsün 25 litre yakıt tükettiğini varsayabiliriz. 800 kilometrelik bir seyahatte yaklaşık 200 litre mazot tüketiliyor. Bunun nakdî karşılığı da 9 bin lira civarında.

3.PERSONEL ÜCRETİ

Bir otobüste 2 sürücü ve 1 vazifeli bulunuyor. Firmadan firmaya küçük oynamalar olsa da bir kaptan sürücü kilometre başına 1.5 lira, vazifeli ise 1 lira kazanıyor. Yani 800 kilometrelik bir seyahatin çalışan maliyeti de 3 bin 200 lirayı buluyor.

4.İKRAM VE SERVİS MALİYETİ

Yine firmadan firmaya değişmekle birlikte yolcu başına ikram maliyeti 25 lira civarında. Servis maliyeti ise 40 lira olarak hesaplanıyor.

Bütün bunları topladığımızda bir Bodrum seferinin maliyeti (Bu yazının kaleme alındığı 4 Temmuz 2024 tarihindeki fiyatlarla) yaklaşık 17-18 bin liralar düzeyine çıkıyor.

5.FİRMA İŞTİRAK ÜCRETİ

Bir otobüs sahibinin tek başına sefer düzenlemesi mümkün değil. Kamil Koç üzere, Pamukkale üzere firmaların filolarına dahil oluyorlar. Bu filolara dahil olmanın bedeli ise bilet fiyatının yaklaşık yüzde 25’i ile 30’unu firma ile paylaşmak manasına geliyor.

Finansman masrafını hesaba katmıyorum. Çünkü özkaynakla da otobüs alanlar var, krediyle de. İşin o tarafının maliyet tahlilini yapmak kolay değil.

Şimdi gelelim gelirlere. Bir otobüste yaklaşık 40 satılabilir koltuk var. Lakin son devirde 2 artı 1 otobüsler revaçta ve onların kapasitesi de ortalama 34 koltuk.

Otobüs yüzde 100 dolu olsa 1.500 liralık bilet fiyatına nazaran 51 bin lira üzere bir gelir kelam konusu olur. Fakat yüzde 100 doluluk oranını her seferde tutturmak mümkün değil. Ortalamada yüzde 80 doluluk oranı hesaplama için makul kabul ediliyor. 27 koltuk dolu dersek gelir yaklaşık 40 bin lira oluyor.

Ancak dediğim üzere bu gelirin yüzde 25-30’u ana firmaya gidiyor. Yani otobüs sahibinin cebine giren bilet parasını, tek bir sefer için 30 bin lira üzere düşünebiliriz. Bu sayı artı eksi 1-2 bin lira oynayabilir.

Maliyetleri 17-18 bin lira üzere hesaplamıştık. Geliri dikkate alınca otobüsçünün cebine kalan net gelir sefer başına 12-13 bin lira üzere çıkıyor.

Dikkatinizi çekerim ki bu hesabı en çıkarlı Ege çizgisindeki bir nokta için ve yaz ayı için yapıyoruz. Her sefer noktası için de bu sayıları tutturmak kelam konusu olmuyor.

Firmalar cins listesi hazırlıyor ve otobüsler ay içinde farklı noktalarda sefer yapıyor. Bir gün Bodrum sınırında çalışan otobüs, 3 gün sonra daha düşük kar marjı olan Ankara çizgisine çekilebiliyor. Birebir otobüsü sonraki gün Trabzon yollarında görüyorsunuz.

Bir kıymetli ayrıntı daha var. Yüksek dönemin dışındaki aylarda da gelirler önemli oranda düşüyor. Kış döneminde hem bilet fiyatları geriliyor hem de doluluklar. Yaz aylarında aylık 450 bin lira üzere olan net çıkar, kış aylarında 250 bin liralara kadar düşebiliyor. Paçal hesap yaptığımızda yıllık geliri 4 milyon lira üzere düşünebiliriz.

Dikkat edilmesi gereken bir mevzu da finansman, kasko sigorta ve bakım tamirat sarfiyatları. Bugün yaş ve modele nazaran değişmekle birlikte yıllık kasko masrafı 400 bin lira civarında. Sigorta 80 bin lira düzeyinde. Tek bir lastiğin fiyatı ise 15-16 bin liralarda.

Tüm bu masrafları de dikkate alırsak otobüsçünün eline geçen yıllık net gelir 3.4 milyon lira üzere bir sayıya düşüyor.

Finansman masrafını bu hesabın dışında tuttum. Faizlerin yüksek olduğu devirde, aracı öz kaynakla değil de krediyle satın aldıysanız, finansman masrafı kaleminiz de kabarıyor. Ki bu ortalar o denli bir süreçten geçiyoruz. Şayet o cephede bir ani hareket olursa akside yakalanmak çok kolay.

Bir otobüsün maliyeti yaklaşık 15 milyon lira düzeyinde. Bugün 15 milyon lirayı bir otobüse bağlamayıp faize koyarsanız ayda yaklaşık 625 bin lira faiz geliriniz olabiliyor. Otobüsün aylık net getirisi her şey yolunda gittiği takdirde 280 bin liralar düzeyinde.

Şayet otobüsün kredi yükü fazlaysa bu gelir 100 bin liralara kadar da düşebiliyor.

Hesap bu.

Kritik soru şu.

Sizin elinizde 15 milyon lira olsa, bu koşullarda otobüs satın alıp, şehirlerarası yolcu taşıma işine girer misiniz, girmez misiniz.

Yorumlarınızı merak ediyorum.

UÇMAYAN KALMASIN DERKEN ASLINDA OTOBÜSE BİNEN KALMASIN DENİYOR

Otobüsçüler hallerinden pek de şad değiller. Devlet siyaseti olarak havayolunun desteklendiğini, kendilerine ise üvey evlat muamelesi yapıldığını düşünüyorlar. Devletin ortaklarıymış üzere son devirde bir de emeklilere indirim kaidesi getirdiğini belirten otobüsçüler ‘Eğer bu jesti yapıyorsa devlet, ortadaki farkı bize ödemeli.’ görüşünde.

Sektörün tek avantajının nakit çalışması olduğunu kaydeden bölüm temsilcileri ‘Blet parasını peşin tahsil ediyoruz. Örneğin akaryakıt üzere girdilerde ise 30 gün 40 gün vade yapabiliyoruz. Bu bile nefes almamız, ekstra gelir yaratmamız için gerekli bir opsiyon. Lakin sarfiyatların neredeyse tamamını denetim etme talihimiz yok. Âlâ bir finansal okur müellif olmayan bir otobüsçünün ayakta kalması çok da kolay değil’ görüşündeler.

patronlardunyasi.com