Kredi kartlarına yakın takip: Geciken borç arttı

Merkez Bankası ve iktisat idaresinin sıkı para siyasetinin izleri kredi kartı harcamalarının büyüme suratında çok daha net görülmeye başlandı.

Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, mart sonunda yüzde 100’ün altına düşen kredi kartı harcamalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme suratı mayıs sonunda yüzde 50’li düzeylere kadar geriledi. Merkez Bankası datalarına nazaran 31 Mayıs ile biten haftada kredi kartı harcamaları yüzde 52,74 arttı, kişisel kredi kartlarında büyüme suratı yüzde 51,27’ye, ticari kredi kartlarında ise yüzde 57,01’e indi. Buna rağmen bankacılık kesimi kaynakları kredi kartlarında ikinci etaba yani yakın izlemeye düşen ölçüde artış olduğuna işaret etti. Merkez Bankası’nın Finansal İstikrar Raporu da yakın izlemedeki kredilerde artışın muhtaçlık ve kredi kartından kaynaklandığını ortaya koydu.

Geçen yıl mayıs sonunda Merkez Bankası bilgilerine nazaran 13 haftalık yıllıklandırılmış toplam kredi kartı büyüme suratı yüzde 258,34 düzeyindeydi. Ferdî kredi kartlarında büyüme yüzde 273,14 iken kurumsal kredi kartı büyüme suratı yüzde 228,86 olarak gerçekleşti. Kredi kartlarında üç katını aşan büyüme suratları haziranda başlayan siyaset faizi artırımlarıyla birlikte yüzde 200’ün altına geriledi, Kasım 2023’te yüzde 66,42’ye kadar indi.

Ancak büyüme suratındaki düşüşte en büyük rolü kurumsal kredi kartlarındaki büyüme suratının yüzde 20’li düzeylere kadar gerilemesi oynadı. Ferdi kredi kartlarında büyüme suratı geçen yıl yüzde 80’nin altına hiç gerilemedi.

MART SONUNDA YÜZDE 100’ÜN ALTINDA

Yeni yılla birlikte kredi kartlarında büyüme suratı yine yüzde 100’ün üzerine çıktı. Merkez Bankası siyaset faiz artışlarını kredi kartı faizlerine yansıtmama uygulamasından vazgeçince mart sonunda 2024’te birinci sefer kredi kartı büyüme suratı yüzde 100’ün altına geriledi. Devam eden haftalarda kişisel kredi kartlarında daha süratli olmak üzere kredi kartı büyümeleri düşüşe devam etti. Merkez Bankası bilgilerine nazaran 31 Mayıs ile biten hafta itibariyle toplam kredi kartı büyüme suratı yüzde 52,74’e, ferdi kredi kartı büyüme suratı yüzde 51,27’ye, kurumsal kredi kartı büyüme suratı da yüzde 57,01’e indi. Geçen yılın tersine bu yıl kurumsal değil kişisel kredi kartı büyüme suratı daha çok geriledi. Öte yandan BDDK datalarına nazaran ise tekrar 31 Mayıs ile biten hafta itibariyle kişisel kredi kartı harcamaları 1.45 trilyon liraya çıktı, faize hassas taksitsiz kredi kartı harcamaları ise 916.5 milyar lira ile 1 trilyona gidişini hızlandırdı.

Merkez Bankası Finansal İstikrar Raporu’na nazaran kredi kartından faize bırakılan borç fiyatı artarken, bu fiyatın toplam kredi kartı borcuna oranı tarihi ortalamasının hudutlu ölçüde üzerine yükseldi. Taban ödeme oranı ve üzerinde ödeme yapılan kartlarda faize bırakılan borçların toplam kart bakiyesine oranı yüzde 13,7 ve taban ödeme oranının altında ödeme yapılan kartlarda gecikmeye bırakılan borçların oranı yüzde 9,1 düzeyinde. Tarihi ortalama ise asgariyi ödeyip faizi bırakılan borçta yüzde 12 ve taban oran altı ödeme yüzde 10 idi. Son aylardaki artışla birlikte, gecikmeye bırakılan borcun toplam ferdi kredi kartı bakiyesine oranı yüzde 22,9 ile tarihi ortalamasının üzerine çıktı. Raporda Merkez Bankası artan kredikartı faiz oranları ile birlikte bilhassa gelir/borçlanma uyumsuzluğu olan bireylerde faize bırakma davranışının borç servis yükünü artırabileceği kıymetlendirdi.

KART BORÇ BAKİYESİ BANKALARIN TAKİBİNDE

Bankacılık dalı kaynakları kredi kartı harcamaları büyüme suratı yılın geri kalanına nazaran en düşük düzeyine inse de kredi kartı borçlarını ödeyememe meselesinde artış yaşandığını vurguladı. Kaynakların verdiği bilgiye nazaran 30-90 gün geciken borçların yer aldığı ikinci küme yani yakın izlemedeki kredilerde bilhassa kredi kartı borçları nedeniyle artış yaşanıyor. Merkez Bankası Finansal İstikrar Raporu da bu bahse dikkat çekti.

Finansal İstikrar Raporu’nda kredi riskliliğinde değerli derecede artış olan kredilerin bankacılık dalında yakın izlemede takip edildiği hatırlatılırken, yakın izlemedeki kredilerin yüzde 82’sinin gecikmesi olmayan lakin riskliliğinde artış olduğu için bu sınıfta bulundurulan kredilerden oluştuğu kaydedildi. Mart 2024 itibariyle ticari segmentte ödemesi geciken kredilerin oranının son 6 ayda yataya yakın bir seyir izleyerek yüzde 0,9 gerçekleştiği belirtilen rapora nazaran ferdî kredide ise ödemesi geciken kredilerin oranı yüzde 0,7 puan artarak yüzde 2,8’e çıktı.

Bireysel kredilerde tüm gecikme müddetlerinde ödemesi geciken kredi oranı yükseldi. Ferdi kredilerin altı kırınımlarına bakıldığında ise muhtaçlık kredisi ve kredi kartlarında gecikme oranının yükseldiği izlendi. Rapora nazaran Eylül 2023’te ödemesi geciken ve yakın izlemede sınıfl andırılan ferdî kredi kartlarının oranı yüzde 2,2 düzeyinde iken Mart 2024’te bu oran yüzde 3’ün üzerine çıktı. Öte yandan Merkez Bankası haftalık datalarına nazaran kredi kartları hariç 13 haftalık yıllıklandırılmış kur tesirinden arındırılmış toplam kredi büyümesi 31 Mayıs haftasında yüzde 38,37 düzeyine geldi. Bir evvelki hafta yüzde 39,38 düzeyinde bulunuyordu.

patronlarunyasi.com