“Enflasyonun tedavisi herkes için adil değil lakin tahlile muhtaçlık var”

Türkiye’de iktisadın inançlı bir geleceğe demir atabilmesi için, iktisat biliminin gerçekleriyle uyumlu bir teşhis ve bu teşhise yönelik bir tedavi periyodu içinde olunduğunu lisana getiren İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan, İSO Meclisi’nin 2024 yılı Temmuz ayı olağan toplantısında konuştu.

Bahçıvan, daha evvel iktisatta rasyonaliteden çıkılması halinde finansal istikrarın bozulacağını, yüksek enflasyon belası ile yine karşılaşacağımızı, bunun tedavisinin de çok ağır bir tedavi olacağını her fırsatta ortaya koyduklarını söyledi ve “Tabii ki bugün içinde bulunduğumuz durumun tedavi sistemlerinin herkes için adil olduğunu kimse savunamaz. Ancak yaşadığımız irrasyonel sürecin de sürdürülemez olduğunu ve acil bir tahlile muhtaçlığı olduğunu kimse inkâr edemez” dedi.

Ekonomik rasyonaliteden bir sefer daha kopmamanın, sabır göstermenin tüm taraflar için değerli olduğunu lisana getiren Erdal Bahçıvan, “Önümüzde çok kuvvetli bir süreç var. Yürürlüğe girmiş olan ekonomik programın kesinlikle başarılı olması gerekiyor” diye konuştu.

Enfasyonun çözülmesi gereken en büyük sorun haline geldiğini tabir eden Bahçıvan, “Bu noktaya nasıl gelindiğini hepimiz çok güzel biliyoruz. 2021 yılının ikinci yarısından itibaren iktisat siyasetlerinde rasyonellikten uzaklaşıldı. Büyümenin niteliği ikinci plana atıldı. Yüksek büyümenin neredeyse tek amaç olarak görülmeye başlandığına daima birlikte şahit olduk. Biz İSO olarak bu yaklaşımın ekonomimizin hayrına olmadığını her vakit olduğu üzere, o günlerde de her platformda lisana getirdik” dedi.

“Tedavi metotları herkes için adil değil”

Ekonomide rasyonaliteden çıkılması halinde finansal istikrarın bozulacağını, yüksek enflasyon belası ile tekrar karşılaşılacağını, bunun tedavisinin de ağır bir tedavi olacağını her fırsatta ve net bir biçimde ortaya koyduklarını lisana getiren Erdal Bahçıvan, “Tabii ki bugün içinde bulunduğumuz durumun tedavi prosedürlerinin herkes için adil olduğunu kimse savunamaz. Lakin yaşadığımız irrasyonel sürecin de sürdürülemez olduğunu ve acil bir tahlile gereksinimi olduğunu kimse inkar edemez. Kaybolan inancın, istikrarın, kaybolan kredibilitenin tekrar oluşması ismine her kesim maalesef bir bedel ödeyecek. Bugün gerçek kesim, sanayi kesimi, sebebi kendisi olmayan bu ağır periyodun tedavisine dönük getirilen tahlilin en büyük zorluğu ve zahmetini çekmektedir” diye konuştu.

“Alım gücü düşen çalışan kısmın fiyat artışı beklentisi ile üreticinin karşılatığı maliyetler nedeniyle kâr marjı baskısı ayna anda yaşanıyor”

2023 ortalarına gelindiğinde Türkiye’de iktisat siyaseti çerçevesinde bir olağanlaşma sürecinin kaçınılmaz hale geldiğinin altını çizen Erdal Bahçıvan, “Bugün çok şükür iktisadımızı yine rasyonel bir çizgiye taşıma gayreti içinde olan kararlı bir takım var. Bu istikametteki uğraşların sonuç vermesi elbet vakit alacaktır. Hepimizin bir manada sabır ve gerilim testi olarak gördüğüm bu süreçten muvaffakiyetle çıkmaya çok gereksinimi var. Zira tüm kesitler için kıymetli bir belirsizlik ve telaş kaynağı olan enflasyon, bugün geldiği nokta prestijiyle ekonomik bir sorun olmanın ötesinde sosyolojik bir probleme da dönüşmüş durumda. Bir tarafta hayat pahalılığı nedeniyle alım gücü zayıflayan çalışan kısmın haklı yüksek fiyat beklentileri, öbür tarafta artan girdi maliyetleri nedeniyle üreticilerin karşılaştığı kâr marjı baskısı birebir anda yaşanıyor. Elbet bu durum, önümüzdeki devrin sıcak gündem hususlarından biri olacaktır. Bu sıcak sürece değinirken, ekonomik rasyonaliteden bir sefer daha kopmamanın, sabır göstermenin tüm taraflar için değerli olduğunu da bilhassa vurgulamak istiyorum.”

KDV, “Şüpheli alacak” mantığıyla masraf yazılmalalı

Konuşmasında Türkiye’nin önünde çok güçlü bir gayret süreci olduğunu belirten Erdal Bahçıvan, yeni vergi düzenlemelerine değinerek, “Sanayimizi ilgilendiren mevzuat düzenlemelerinde her vakit savunduğumuz istişare sürecinin, son vergi tasarısında gereğince işlemediğini gördük.” dedi ve bu bahiste da şunları söyledi:

Gerek yerli gerekse memleketler arası yatırımların artması ve sürdürülebilirliği için verilen teşvikler ve bu teşviklerin yatırım sonrasında yatırımcı aleyhine değişmemesi büyük değer taşımakta.

Kurumlar vergisi uygulaması da bu teşvikler ortasında kıymetli yer tutmakta. Geçmiş yıllarda oranı sıkça değiştirilen kurumlar vergisi için yeni tasarıda, indirim ve istisnalar düşülmeden evvelki kurum çıkarının yüzde 10’undan az olamayacağı üzere orijinal bir kriter getiriliyor. Yapılacak bu ve gibisi değişiklikler yatırımlar için gerekli olan inanç ve öngörülebilirliği olumsuz etkileyecektir.

Tasarıdaki bir öteki düzenleme de devreden KDV ile ilgili. Vergi tasarısı, beş takvim yılı mühletince indirim yoluyla giderilemeyen katma paha vergisinin masraf olarak yazılabileceğini karara bağlıyor. Bu düzenleme, İstanbul Sanayi Odası tarafından uzun müddettir gündeme getirilmekte olan devreden KDV’nin şirketlerimiz üzerinde oluşturduğu yükün artık kamu tarafından da kabul edilmesi açısından kıymetli. Lakin devreden KDV fiyatının sarfiyat olarak yazılabilmesi endüstrimizin çok uzun müddettir katlandığı finansman yükünü azaltmayacak ve hak kaybına neden olacaktır. Endüstrimizin süreksiz olarak devlete verdiği bu borcun, kuşkulu bir alacak mantığıyla masraf olarak yazılmasına yönelik bu yaklaşımı ilkesel olarak da kabul etmemiz mümkün değil. Bu türlü bir uygulamanın benzerinin çağdaş hiçbir ülkede olmadığını da düşünüyoruz. Münasebetiyle, uzun yıllardır indirilemeyen KDV’nin işletmelerimiz üzerinde oluşturduğu finansman yükünün azaltılması ve işletmelerin nakit finansman gereksiniminin karşılanması gayesiyle, devreden KDV fiyatının, Avrupa ülkelerindeki uygulamalara paralel bir biçimde mükellefe iade edilmesi ve sürecin kolaylaştırılmasına yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.”

Bahçıvan son olarak “Yürürlüğe girmiş olan ekonomik programın kesinlikle başarılı olması gerekiyor. Ülkemizin tekrar güç, vakit ve kaynak israfına dayanacak gücünün olmadığı bir gerçek. Bizler bu süreçte sanayicilerimizin ve üretim hayatımızın meselelerini ve bunlara dair tahlilleri her vakit olduğu üzere tabir etmeye devam edeceğiz” dedi.