TÜİK müteahhitleri de çarptı 

Toygun ATİLLA

Nasıl Bir İktisat gazetesi müellifi Alaattin Aktaş dün “İşte TÜİK’in devlet sırrı üzere sakladığı unsur fiyatları” başlıklı yazısı ile, istatistik kurumunun enflasyon hesabında peynirin kilosunu 147 liradan, doktor muayenesini 33 liradan, kirayı da 5 bin liradan aldığını ortaya koydu.

Bu, enflasyonun gerçeklikten uzak bir halde hesaplandığının çok çarpıcı bir örneğiydi.

Gerçekten uzak bu datalar ile emeklinin, işçinin maaş artırım oranları belirleniyordu. Halk, enflasyon karşısında bu hayali bilgilerle eziliyordu. Kadar her kısmı maaş artırım oranlarında vuruyordu.

Madalyanın bir öteki tarafında ise iş dünyası vardı.

TÜİK’in hayali datalarla oluşturduğu enflasyon hesaplamalarından en fazla etkilenen bölümlerin başında ise Türk iktisadının lokomotifi durumundaki inşaat kesimi var.

İnşaat dalı bir müddettir “alarm” veriyor.

Sektör, yüksek enflasyon, beton, çimento, demir, yakıt, güç ve personellik üzere temel girdi maliyetlerini değerli ölçüde arttırmış durumda.

Bu durum ise uzun vadeli projelerde maliyetlerin öngörülen bütçelerin çok üzerinde gerçekleşmesine neden oluyor.

Özellikle uzun vadeli kamu ihalelerinde yüklenicilere “fiyat farkı” ödenmesi konusu ise TÜİK’in bilgilerine nazaran belirleniyor.

Ancak, gerçeklikten uzak TÜİK bilgileri, inşaat bölümündeki krizi derinleştirmiş durumda.

Malzeme, personellik maliyetlerindeki beklenmedik artışların müteahhitlere ek bir yük getirmemesi için tasarlanan “fiyat farkı uygulamaları” TÜİK’in hayali bilgilerle oluşturduğu hesaplamalar sonunda maliyet artışlarının altında ezilmesine sebep oldu.

Yani özetle,

TÜİK tarafından baskılanmış ve piyasa gerçeklerinden uzak açıklanan endeksler, inşaat bölümünün can çekişmesine neden oldu.

Özellikle son 3-4 yıldır realiteden uzaklaşmış ve yalnızca siyasal maksatlar doğrultusunda açıklanmış bu datalar karşısında inşaat dalındaki yüklenici firmalar, maliyetlerini bile karşılayamaz duruma geldi.

Bugün piyasada agrega fiyatları geçen yıla nazaran 20 kat artmışken, yıllık enflasyon dataları %50 düzeylerinde gösterilmekte.

Bu yazıyı kaleme almadan evvel kesim içinde faaliyet gösterenlerin bir başka meşakkati ise “Akaryakıt fiyatlarının son 1 yılda 4 kat artmış olmasına karşın bunun enflasyona gerçekçi bir formda yansıtılmadığı konusu ve sorusu”

Sektörün önde gelen isimleri, kamuoyunda çokça tartışma konusu olan 21/b pazarlık ihaleleri bile artık durma noktasına geldiği vurgusunu yapıyor.

Bu durum ise birçok kamu projesinin müteahhitlerin iflasın eşiğine gelmesi nedeniyle durdurulmuş, şantiyeler boşaltılmış ve çok sayıda emekçi işten çıkarılması ile sonuçlandığını gösteriyor.

Özellikle sabit fiyatlı mukavelelere sahip projelerde, maliyet artışlarını karşılayamayan müteahhitler ise iflas riski ile karşı karşıya…

Projelerini tamamlamak için ek finansman ve kredi arayışlarına giren inşaat dalının elini kolunu bağlayan bir öteki sorun ise yüksek faiz oranları. Bankaların yüzde 60’a varan kredi faiz oranları, müteahhitleri kredi kullanamaz hale getirmiş durumda.

İnşaat bölümündeki bu kriz için yaptığım görüşmeler de, adeta bir dokundum bin ah işittim.

Öğreniyorum ki, devletin tasarruf önlemleri kapsamında ödenek kesmesi ve bu ödenekleri de çok geç ödemesi de bölümü hali ile fevkalade bunaltmış…

Yurt dışında kıymetli inşaatlar yapan firmalar bile, iç piyasanın daralması nedeniyle şu anda yurt dışı projelerinde temkinli bir formda yol haritası belirlemelerine neden olmuş.

S.O.S veren inşaat bölümü, artık palyetif tedbirler ile bölümün yürümediğinde hem fikir.

Çözüm mü?

Müteahhitlik kesiminin enflasyon karşısında ezilmemesi için fiyat farkı yasası çıkartılması, tasfiye ve periyot bahislerinde yüklenicilere yeni hak Bölümün ortak paydaşları olan STK’ların bu bahiste daha aktif olması, Müteahhitler Birliği ve İNTES üzere kuruluşların dalın kangreni haline gelmiş olan bu fahiş artışlar karşısında tahlil ortağı olması.

Dedim ya, “Bir dokundum, bin ah işittim”

Ancak,

Böyle giderse önümüzdeki günlerde inşaat kesiminde birçok iflas haberi ve yarım kalmış kamu ihaleleri haberleri ile karşılaşabiliriz.

Benden söylemesi…

patronlardunyasi.com