“Usta kaynakçı 10 yıllık bankacıdan daha yüksek maaş alıyor”

İstanbul Ticaret Odası Stratejik Araştırmalar Merkezi (İTOSAM) tarafından “İstihdamı Kazanmak: Firmaların Çalışan İstihdamında Yaşadığı Problemler ve Tahlil Önerileri” başlıklı rapor yayımlandı.

Oda’dan yapılan açıklamaya nazaran, raporda, Türkiye’nin, kapsayıcı bir ekonomik kalkınma serüveni için daha nitelikli ve istikrarlı bir istihdam piyasasına muhtaçlık duyduğu vurgulandı.

Mavi yakalı çalışan istihdamında yaşanan problemlerin ortasında teknik eğitim sistemindeki yapısal meseleler ve imaj-statü sorunlarının ön planda bulunduğu tabir edilen raporda, beyaz ve gri yakalı çalışanlarda ise yükseköğretim sistemindeki yapısal sıkıntıların ve teknolojik açığın öne çıktığı belirtildi.

İstanbul’un Türkiye’deki toplam istihdamın yüzde 20’sini barındırdığına dikkat çekilen istihdam raporunda, patron tarafından ilan edilmiş ve doldurulmayı bekleyen “açık işlerde” mavi yakalı mesleklerin önemli bir hakimiyeti olduğu görüldüğü kaydedildi.

Temelde zanaatkarlar, operatörler ve montajcılardan oluşan orta vasıflı mavi yakalı mesleklerdeki “açık iş” hissesinin işsiz hissesinden daha yüksek olduğuna işaret edilen raporda, “İş beğenmeme olgusunun ülkemizde temelde bu mesleklerde yaşandığı söylenebilir” değerlendirmesine yer verildi.

“Mavi yakalı çalışan muhtaçlığı süreklilik arz ediyor”

İstihdam raporunda anket yapılan firmaların görüşlerine de yer verildi.

Lojistik bölümünde faaliyet gösteren bir firmanın, mavi yakalı çalışan bulmada da mevcut mavi yakalı çalışanları elde tutmada da değerli meseleler yaşadığını söz ettiği aktarılan raporda, şunlar kaydedildi:

“Firmaya nazaran üniversite mezunları ‘dört yıllık üniversite bitirdim, bu mavi yakalı işi nasıl yapayım’ diye bir yaklaşım içinde olma eğilimindedir. Öte yandan, firmaya nazaran mevcut mavi yakalı çalışanlar da yüzde 10 üzere görece ufak bir fiyat farklılığı nedeniyle toplu bir formda öbür bir firmaya basitçe geçebilmektedir. Dokumacılık kesiminde faaliyet gösteren bir firma ise mavi yakalı çalışan bulamadıklarını söz etmektedir. Bu durumun bilhassa İstanbul’da geçerli olduğunu ve bu nedenle üretimi belirli oranda Anadolu’ya kaydırdıklarını tabir etmektedir. İmalat kesiminde faaliyet gösteren bir firma ise gençlerin (mavi yakalı) işlere ‘ilgi göstermediğini’, vasıflı mavi yakalı çalışan bulmanın sıkıntı olmasının yanı sıra yetiştirecek eleman bulmakta da önemli problemler yaşadıklarını söz etmiştir.”

“Usta kaynakçı 10 yıllık bir bankacıdan daha yüksek maaş almaktadır”

İmalat kesiminde faaliyet gösteren ve ankete katılan bir öteki firmanın da “kalifiye (mavi yakalı) işçi ve ‘vasıflı usta’ bulmanın çok sıkıntı olduğunu, bu nedenle kriterleri gevşetmeye başladıklarını lisana getirdiği belirtilen raporda, şu tabirler kullanıldı:

“Dahası, işe başlayanların bir kısmının da işi ağır bulmalarından ötürü ‘üç-beş gün’ çalıştıktan sonra işi bırakıp gittiklerini belirtmektedir. Yeniden, vasıflı çalışanları elde tutabilmek için ‘her türlü sorunlarını çözmeye’ ve olabildiğince yeterli fiyat vermeye çalıştıklarını belirtmektedir. O denli ki ‘usta kaynakçı’ 10 yıllık bir bankacıdan daha yüksek maaş almaktadır. Hizmetler kesiminde faaliyet gösteren bir firma da ‘teknik personel’ bulmakta badire yaşadıklarını ve ‘elemanların vasıf kazandıktan sonra yaptıkları birinci işin kaçmak’ olduğunu tabir etmektedir. Firma vasıflı yahut yetiştirilmek üzere mavi yakalı çalışan gereksiniminin süreklilik arz ettiğini belirtmektedir. Tekrar öteki bir firma da teknik alanlarda vasıflı eleman bulmakta düşünce yaşadıklarını belirtmektedir.”

Raporun sonuç kısmında ise “Çalışanlar-firmalar-toplum üçgeninde ortaya çıkan bu kaybet-kaybet-kaybet sarmalının kazan-kazan-kazan iklimine çevrilebilmesi için çok boyutlu ve kapsamlı bir istihdam stratejisinin, siyasetinin, planının geliştirilmesi ve atılacak kısa, orta, uzun vadeli somut adımların belirlenmesi, programlanması ve atılması gerekmektedir” denildi.