TÜSİAD Başkanı Turan: Son 10 yılda yoksullaştık

TÜSİAD Yönetim Kurulu Lideri Orhan Turan, TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Toplantısı’nda açılış konuşmasını gerçekleştirdi.

Turan konuşmasında “Türkiye enflasyonla çaba konusunda, çok deneyimli bir ülke. 2016 sonrası periyotta uyguladığımız yanılgılı siyasetler sonucunda, enflasyon performansı berbatlaştı. Bu olumsuz süreç, 2021 sonrası periyotta daha da sürat kazandı. Son bir yıldır yine gerçek para siyasetine dönmüş olmamızı çok önemsiyoruz. Enflasyonu yıl sonunda %40’ın altına çekebilmeyi umuyoruz. Enflasyonu, dilek ettiğimiz noktalara düşürene kadar, kararlılıkla bu sürece devam etmeliyiz. ” tabirlerini kullandı.

Cari açık konusuna da dikkat çeken Turan “Bu sene bu oranın %2.5’lara kadar gerileme ihtimali umut veriyor. Yeniden de düşük cari açık sayılarını sürdürebilmemiz için, yapısal değişimlere gereksinimimiz var. Ama bunun ötesinde en değerli dış kırılganlıklarımızdan biri haline gelen zayıf Merkez Bankası Döviz rezervlerinin, son periyotta yine güçlü düzeylere geliyor olması, çok memnuniyet verici. Yılın geri kalanında da rezervlerdeki bu olumlu performansın devam edeceği inancındayız. 2001 yılında merkezi bütçe açığının GSYH’ya oranı %11.9 idi. 2005’te bu oranı %1’e indirdik. Bu, 2000’li yıllardaki ekonomik istikrar öykümüzün harikulade bir ayağını oluşturur. İzleyen yıllarda da harikulâde şartlar haricinde %1’ler düzeyinde tutabildik. Bu sene OVP’ye nazaran %6.4 kestirim ediliyor. Maliye siyasetinde son devirde attığımız ve atmayı planladığımız adımlarla, gerçekleşmenin, bunun çok daha altında olma ihtimali var. 2025 yılı gayesi ise %3.4” diye konuştu.

“10 yılı kaybetmemiş olsaydık, bugün farklı bir tabloyu konuşurduk”

Turan “2013’te kişi başı ulusal gelir 12,582 dolardı. Sonra geriledi. Son 10 yılda yoksullaştık. 2023 sonunda yine 13,000 dolar düzeyine geldik. Biliyoruz ki geride bıraktığımız 10 yılı kaybetmemiş olsaydık, bugün çok farklı bir tabloyu konuşabilirdik. Düşük enflasyon, bütçe disiplini, hiç problemsiz finanse edilebilen bir cari açık ve stabil TL, çok daha yüksek kişi başı gelir manasına gelecekti. Ne gelir dağılımı böylesine bozulmuş olacaktı, ne emeklinin satın alma gücü bu kadar düşmüş, ne de gençler geleceklerini yurtdışında arar hale gelmiş olacaktı. Vakit kaybettik. Vakit kaybetmenin bedeli ağır oldu. Artık ise yine gerçek adımlar atmaya başladık. Kurumlarımızın bağımsızlığını muhafazanın, hukukun üstünlüğüne gölge düşürmemenin, yönetişim kalitemizin gerilemesine istek göstermemenin, özgürlüklerden, çoğulculuktan ödün vermemenin ve genel kabul görmüş, bilgiyle doğrulanmış siyasetlerden uzaklaşmamanın ne kadar kıymetli olduğunu bir sefer daha gördük. Bütün bu prensiplere sıkı sıkıya bağlı kalarak bugün çok daha yeterli bir yerde olmamız mümkündü” dedi.

Turan şu noktalara dikkat çekti:

“Enflasyonla gayret uzun vadede işsizliğe yol açmaz; büyümeyi düşürmez. Türkiye örneği kafidir. Yüksek enflasyondan hiçbir ülke fayda görmedi. Yüksek enflasyon ekonomiyi de siyaseti de, toplumu da yorar, bozar; yozlaştırır. “

“İhracat artışı için TL’nin kıymet kaybetmesi gerekmez. Düşük verimlilikle, yüksek maliyetle yapılan üretimle rekabet gücü kazanılmaz. Dünya pazarlarında istek görmeyen eserlerle ihracat artırılmaz. “

“Kayıt dışı ile gayret etmek KOBİ’lerimizi zora sokmaz. Kayıt dışılık, finansmanı değerli ve erişilemez hale getirir. Kayıt dışı çalışan bir firmanın çağdaş teknolojilerden yararlanması, uzman çalışanlar istihdam etmesi zordur. Kayıt dışı haksız rekabet yaratır, vergi tabanını daraltır, kayıtlı işletmeler üzerindeki vergi yükünü artırır. “

“Yerel bilgi ve tecrübeyi harekete geçirmek Türkiye’yi bölmez. Çok merkezi ve hiyerarşik bir idare anlayışı, düzgün ve yenilikçi fikirlerin ortaya çıkışını zorlaştırır. Milletin oyuyla seçilmesi gereken konumlara atama yoluyla görevlendirme yapılması, ya da seçilmiş vekillerin Meclis’te yer almaması ile ulusal irade korunmaz.”

“İfade özgürlüğü siyaseti kaosa sürüklemez. Farklı fikirler ayrılık değil, zenginlik getirir. Türkiye demokratik rüştünü ispat etmiş bir ülkedir. Bilhassa son iki seçimin sonuçlarını düşündüğümüzde, halkın siyasi ferasetinden kuşku etmek yersizdir. Sayın Cumhurbaşkanımızın dediği gibi “Demokrasi asla ve asla sıfır toplamlı bir oyun değildir. Demokrasinin kazandığı yerde kaybeden olmaz. Sivil siyaseti güçlendiren her sonuç Türk siyaseti açısından eşsiz bir muvaffakiyettir.”

“Bilimsel bilgi ile ahlak ve kıymetler ortasında bir aksilik yoktur. Bilimsel ve teknolojik ilerleme bilginin üzerine heyetidir. Bilginin öğrenilmesi bedelleri zedelemez. Bilginin öğretilememesi çağın gerisine düşürür.”

Turan “Önümüzdeki yılları temel belirleyecek olan yeşil ve dijital dönüşüm konusunda da gerçek adım atılmasını zorlaştıran tereddütler var.İklim değişikliği ile çaba ve etrafa hassas bir ekonomik büyüme modeli Türkiye’nin rekabet gücünü azaltmaz. TÜSİAD olarak biz yeşil ve dijital dönüşümü iş dünyamız için bir risk ve maliyet kalemi olarak görmüyoruz. Tam aksine, Türkiye’nin rekabet gücünü koruyabilmesi için, bu siyasetleri benimsemesi gerekiyor. Zira birçok ülke kendi iktisadını bu doğrultuda dönüştürüyor. Dijital dönüşüm Türkiye için bir lüks, uyulması neredeyse imkânsız bir fantezi değildir. Her teknoloji ihtilalinde olduğu üzere, teknolojiye ayak uyduramayanlar silinir masraf. Bu bireyler için de, firmalar için de, ülkeler için de geçerlidir. Türkiye’nin dijital dönüşümü kaçırma lüksü yoktur” halinde konuştu.

Enflasyonla gayret sürecini desteklediklerini belirten Turan “Bu husustaki çalışmaların, gerçek istikamette atılmış değerli adımlar olduğunu düşünüyoruz. Para siyasetinin mali disiplin ile de desteklenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu çerçevede geçtiğimiz günlerde açıklanan “Kamuda tasarruf ve verimlilik paketi”ni kamu harcamalarının denetlenmesi ve kısıtlanması doğrultusunda atılmış bir adım olarak görüyoruz. Bu adımın önümüzdeki periyotta kamu ihale ıslahatı, vergide adalet ve aktiflik, kayıt dışılıkla çaba üzere alanlardaki çalışmalarla desteklenmesini bekliyoruz.

Enflasyonla gayretin başarılı olabilmesi için, toplumun tüm kesitlerinde bu hususta bir mutabakat olması gerekiyor. Bu süreç gerçek kesim üzerinde de maliyetler oluşturacaktır. İş dünyası da Türkiye iktisadının bir müddettir devam eden meselelerini çözmesi ve daha istikrarlı, sürdürülebilir bir büyüme patikasına girmesi için, oluşacak maliyetin kendi üzerine düşen kısmını üstlenmelidir.

Bu noktada kuruluşundan bu yana TÜSİAD’ın ülke çıkarlarını, daima en öne koymuş olduğunu hatırlatmak isterim. Biz, enflasyonla çabanın yükünü üstlenmeyelim; diğerleri üstlensin demeyiz.

Bu çerçevede, gündemdeki vergi düzenlemeleri vergi yükünün mali güce nazaran adil halde dağıtıldığı ve hukuka inancın korunduğu faal bir vergi sistemine ulaşma hedefine hizmet etmelidir. Bunun için düzenlemelerin vergi tabanını genişletmeyi hedeflemesini, adil, öngörülebilir ve milletlerarası standartlara uygun olmasını gerekli görüyoruz. Ayrıyeten düzenlemelerin istişare ile, ilgili sivil toplum kuruluşlarının görüş ve değerlendirilmeleri alınarak hazırlanmasının, son derece kıymetli olduğuna inanıyoruz.

Bu alanlarda kapsamlı adımlar atılmaksızın, yalnızca vergi yükünün değerli bir kısmını yüklenen “kayıtlı mükellef grubu” üzerindeki vergi yükünü daha da arttıracak düzenlemelerle yetinilmesinin, bu sürecin muvaffakiyetini gölgeleyeceğini düşünüyoruz. Vergi düzenlemelerinin gayelerine ulaşması için kayıt dışı ile uğraşın sıkılaştırılması gerektiğine inanıyoruz.

Makroekonomik istikrarın ve öngörülebilirliğin sağlanması ve enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi için, öbür ıslahat alanlarında da, adım atılması gerekiyor.

Bu çerçevede; hukuk devletinin tüm kurum ve kurallarıyla aktif işlemesinin sağlanması, düzenleyici kurumların özerkliği, çoğulcu demokrasi, söz özgürlüğü, eğitim ıslahatı, toplumsal cinsiyet eşitliği, teknoloji ve yenilikçilik üzere başlıklarla güçlendirilmesini önemsiyoruz. Zira, kalkınma, ekonomik yapıdaki dönüşüm, ferdi ve bölgesel gelir adaletinin uygunlaştırılması, salt iktisat siyasetlerinin dışına taşan bir çerçeve gerektiriyor” açıklamalarında bulundu.

Eğitimin, TÜSİAD’ın kuruluşundan bu yana en çok üzerinde durduğu alanlardan birisi olduğuna dikkat çeken Turan “Eğitimin ehemmiyetini 50 yıldan beri vurgulayan bir kuruluş olarak, müfredatta yakın vaktinde yapılmış olan değişiklik hepimizin dikkatini çekti. Cumhuriyet kıymetlerine, bilimselliğe ve çağdaş eğitim normlarına uygunluk konusundaki tenkitler giderilmeden uygulamaya alınacak bir müfredatın, çocuklarımızın geleceğine ve kalkınma amaçlarımıza katkı sağlamayacağına inanıyoruz.

Unutmayalım ki ülkemizin rekabet gücü ve refah seviyesinin artmasının gerisinde elbet insan kaynaklarınızın endüstrileşmeye, sürdürülebilir kalkınmaya ve büyümeye elverişli olarak yetişmeleri mecburiliği var. İnsanınızı rakip ülkelerden daha uygun eğitmez iseniz, gençlerinize ve ailelerine umutlu bir gelecek sağlayamazsınız, dışa açık piyasa iktisadının nimetlerinden de faydalanamazsınız. Dünyanın birinci 10 iktisadından birisi olacaksak, eğitim sistemimizin kalitesi de dünyada birinci 10’a girmeli. Meğer PISA sonuçlarına nazaran, Türkiye’nin okuma, matematik ve fen bilimlerindeki sıralaması 36, 39 ve 34. Sıralarda” biçiminde konuştu.

Turan “ TÜSİAD olarak idarede bayan oranının artırılmasını ivmelendirmek maksadıyla, kendi üyelerimizden başlayarak iş dünyasını harekete geçirmek üzere bir davette bulunduk. Bu davetimize çok olumlu bir yanıt aldık. Üyelerimizin artan formda bu davetimize takviye olmasını ve daha fazla bayanı şirketlerimizin idare kademelerinde görmeyi bekliyoruz. Bayanlar ve erkekler hayatın her alanında eşit haklara, fırsatlara ve sorumluluklara sahip olmalı. Bunu hayata geçirebilmek için bayan haklarını her boyutu ile gündemimizde bulunduruyoruz.

Diğer yandan, İstanbul Kontratından çıkılması bayana yönelik şiddetin önlenmesine hizmet etmedi. Ayrıyeten 9. Yargı Paketi taslağında “Kadının soyadı” düzenlemesinin, bayanların toplumsal pozisyonunun güçlendirilmesi amacı ile uyumlu olmadığını düşünüyoruz” halinde konuştu.

TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu toplantısında TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Lideri Ömer Aras ‘Ülke Olarak Değişimi Kaçırmayalım’ başlıklı konuşmasında “Günümüzde karar süren sert değişim rüzgarlarını dikkate aldığımızda güçlü olmak kâfi görünmüyor. Birebir vakitte güçlü da olmalıyız. Güç maddi göstergelerle ölçülür. Dayanıklılık ise muvaffakiyetin sürdürülebilir olmasını gerektirir. Hem güçlü hem güçlü olmak için sorunları gerçek teşhis etmeli, gerçek kararlar vermeli ve bu kararları yanlışsız vakitte uygulamalıyız. Geleceği de düşünerek, adım atabilmek için süratle değişen dünyayı güzel anlamalıyız” tabirlerini kullandı.

Aras konuşmasında dünyadaki değişimi iklim, demografi, jeopolitik ve teknoloji olarak dört ana başlık altında topladı.

“2000’lerin başında 41 milyon hektar olan tarım alanı 38 milyon hektara geriledi”

Bu değişimlerin en başında iklimin geldiğini tabir eden Aras “Ülkeler iktisat siyasetlerini bu doğrultuda değiştiriyor. İklim değişikliğiyle çaba konusundaki global mutabakat giderek güçleniyor. Bu alanda AB başı çekiyor. Yeşil dönüşüme hassas olmayan şirketlerin rekabet talihi kalmıyor. Yeşil dönüşümü kaçırmamak için hareket etmeli ve ahenk kapasitesini artıracak önlemleri süratle hayata geçirmeliyiz. Aksi halde önemli zorluklarla karşılaşacağız. Örneğin tarım. İklim değişikliği bizi besleyen toprakları tehdit ediyor. 2000’lerin başında 41 milyon hektar olan tarım alanı 2022 datalarına nazaran 38 milyon hektara geriledi. İklim değişikliği ve tarım alanlarımızdaki daralma, 100 milyona giden nüfusumuzu beslemede sorun yaratıyor. Bu nedenle tarıma teknoloji ve verimlilik bazlı yeni bir istikamet vermemiz şart” dedi.

“Medyan yaş 1980’de 21 iken 30’a yükseldi”

Aras “İkinci değişim alanı demografi. Yaşlanan nüfus, kentleşme ve ülkeler ortası göçler demografik değişimin üç temel göstergesi. Dünya süratle yaşlanıyor. Medyan yaş 1980’de 21 iken 30’a yükseldi. En yaşlı kıta 42 medyan yaşla Avrupa onu 38’le Amerika takip ediyor. Dünya ortalamasını 19 yaşla Afrika aşağı çekiyor. 2030 yılında dünyada her 6 bireyden biri 60 yaş ve üzerinde olacak. Türkiye nüfusu da süratle yaşlanıyor. Bundan 25 yıl evvel yayımlamış olduğumuz bir raporda dikkat çekmiş olduğumuz demografik fırsat penceresi süratle kapanıyor. 1980’de 19 olan medyan yaş, bugün 34’e yükseldi. Çalışma çağındaki nüfus oranının ise 2030’dan sonra düşüşe geçmesi bekleniyor.

Demografik fırsat penceresinden gereği kadar yararlanamadık.

Kentleşmeye bakarsak:

Tarihte birinci sefer dünya nüfusunun yarısından fazlası, yaklaşık %57’si, kentlerde yaşıyor. Türkiye’de bu oran %77. Meğer 1960’da %31,5’ti. Dünyada göçmen sayısı süratle artıyor. 2020 sonunda dünya nüfusunun %3,6’sı göçmen statüsünde (281 milyon).

Nitelikli emeğin kıymetinin son derece arttığı günümüzde pek çok ülke nitelikli göç programları oluşturarak yetenekli bireyleri kendine çekmeye çalışıyor. Türkiye ise yetiştirdiği nitelikli gençleri öbür ülkelere kaptırıyor. Nitelikli emek yalnızca âlâ fiyat istemiyor, birebir vakitte şeffaflık, hukukun üstünlüğü ve demokrasiyle çevrelenen güzel bir hayat istiyor.

2022 yılında 140 bin vatandaşımız yurtdışına göç etti. Artış oranı bir evvelki yıla nazaran %35. Büyük çoğunluğu da gençler.

Demografik fırsat penceresi problemini Avrupa’nın göçmen deposu olarak çözemeyiz. Dünyada en çok göç alan iki ülkeden biriyiz. Beyin göçünü bilakis çevirmeli ve göçmen siyasetimizi lehimize geliştirmeliyiz” formunda konuştu.

“Yürürlüğe konulan milletlerarası ticareti kısıtlayıcı tedbirlerinin sayısı 2500”

Üçüncü değişim başlığı olan jeopolitik için ise Aras “Bugün global sistem hem ekonomik hem siyasi hem de yönetişim açısından önemli bir krizden geçiyor. Çatışma ve savaş her yere yayılmış durumda: Dünya üzerinde yaşayan her altı bireyden biri faal çatışma olan bir bölgede yaşıyor.

Küresel yönetişimdeki krizin son halkası Gazze’de sergileniyor. Memleketler arası sistem, İsrail’in insanlık dışı uygulamalarını durdurmaya maalesef muvaffak olamıyor. Fizikî çatışmanın yanı sıra küreselleşme de sorgulanır hale geldi. Muhafazacı tedbirlerde önemli artış var.

Geçtiğimiz yıl dünya genelinde devletlerin yürürlüğe koyduğu milletlerarası ticareti kısıtlayıcı tedbirlerinin sayısı 2500’ü buldu. Bu müdahalelerin yaklaşık yarısı ABD, AB ve Çin tarafından gerçekleştirildi.

Geçmişte, memleketler arası ticaret ve yatırım kararları maliyet bazlıydı. Fakat savaşlar ve pandemi, coğrafik yakınlığı ve siyasal itimat ögesini öne çıkardı. Ekonomik alakalarda ve tedarik zincirlerinde, dost ve müttefik ülke kavramı öne çıkar oldu.Türkiye merkezi coğrafik pozisyonuyla, tarihî olarak hem doğuyla hem batıyla güçlü bağlara sahip olmasıyla, tahminen de en çok AB alakalarıyla, bu jeopolitik değişimden yararlanma imkanına sahip. Akılcı siyasetlerle jeopolitik değişimi fırsata çevirmeliyiz” sözlerini kullandı.

“Teknoloji odaklı şirketlerle oluşan bedel yaratma rüzgarını Borsa İstanbul’da görmüyoruz”

Son olarak dördüncü değişim dalgası olduğunu belirttiği teknoloji konusunda şu noktalara değindi:

“Başta üretken yapay zeka ve sentetik biyoloji olmak üzere yeni jenerasyon teknolojiler, çabucak her alanı çok derin etkiliyor. Dijital dünyadaki değişim fizikî dünyayı şekillendiriyor. Üretimin tüm evreleri, tüketim alışkanlıkları, çalışma formları, sıhhat hizmetleri, şirketlerin idare biçimleri, meslekler, kabahat sürece ve savaş formülleri değişiyor.

Küresel siyasi ve ekonomik tertip tekrar şekilleniyor.

20 yıl evvel dünyanın en kıymetli 10 şirketinin, 9’u bugün birinci onda yok. Birinci onda Apple, Google, Amazon, Nvidia, Facebook, Tesla üzere yeni teknoloji şirketleri var.

Çip üreticisi Nvidia’nın piyasa pahası bu yılın birinci yarısında iki katının üzerine çıkarak 3 trilyon doları aştı. Bu sayının Türkiye’nin ulusal gelirinin üç katına yakın olduğunu hatırlatırım.

Batı borsalarındaki teknoloji odaklı şirketlerle oluşan paha yaratma rüzgarını maalesef Borsa İstanbul’da görmüyoruz”

Değişimi kaçırmamak için neler yapılmalı?

Aras “Güçlü ve güçlü bir iktisat, toplum ve ülke yaratmak için yapılması gerekenleri hukukun üstünlüğü, eğitim ve liyakat, teknoloji ve inovasyon, verimlilik ve ihracata dayalı ekonomik büyüme modeli olarak dört ana başlıkta toplayan Aras konuşmasına şöyle devam etti:

İlk sırada hukukun üstünlüğü yer alıyor. WJP (World Justice Project) Hukukun Üstünlüğü endeksine nazaran Türkiye’nin dünyadaki yeri geriliyor. Bu gerileme rekabet gücümüzü zedeliyor. Hukuk devletinde, kurallılık ve bellilik hakimdir.

Hukukun üstünlüğü siyasal, toplumsal ve ekonomik hayatın her alanında öngörülebilirlik sağlar. Öngörülebilirliğin olmadığı, keyfi uygulamalara karşı tesirli sistemlerin işlemediği bir yerde anayasada ve yeminlerde yer alsa dahi, hukukun üstünlüğü kâğıt üzerinde kalır.

Hukukun üstünlüğü, yasama, yürütme ve yargı erklerinin sahip oldukları güçleri berbata kullanmayı önleyen fren ve istikrar düzeneğinin desteğidir. Hukuk devleti prensibi, anayasalara iktidarların keyfi davranışlarını önlemek için konmuştur.

Son vakitlerde Anayasa Mahkemesi ile ilgili tartışmaların gündeme geldiğini üzülerek görüyoruz. Bütün kanunların üzerinde olan Anayasa’nın üstünlüğü unsurundan asla taviz vermemeliyiz. Tüm vatandaşlarımızın ve ülkemize yatırım yapmak isteyen yatırımcıların yargının tarafsızlığı ve bağımsızlığına itimadı tam olmalıdır.

“Yeni Maarif modelini, ülkemizi geleceğe hazırlama kapasitesinde görmüyoruz”

İkinci farklı yapmamız gereken mevzu eğitim ve liyakat.

Türk sanayi ve hizmet kesimlerinin dünyada rekabet edebilmesi için siyasi görüş ve inanç bazlı eğitime değil, bilim ve bilgi bazlı eğitilmiş, çağa uygun hünerlere sahip işgücüne muhtaçlık var. Lakin bilim ve bilgi bazlı eğitim almış çocuk ve gençler aranılan insan olurlar. Eğitim sistemimiz vasıfsız üniversite mezunu değil, iş dünyasının aradığı maharetlere sahip gençleri yetiştirmelidir.

Bu açıdan baktığımızda, Mayıs ayında açıklanan yeni Maarif modelini maalesef ülkemizi geleceğe hazırlama kapasitesinde görmüyoruz.

Yapılan atamalarda liyakata uygun hareket edilmediği inancının yaygınlaşması toplumsal yapıyı zedeliyor, pahalara ziyan veriyor, yozlaşmaya yol açıyor. Kamuoyunda çok tartışılan mülakat sisteminin mevcut hali uygulamadan kaldırılmalı ve yerine güzel tasarlanmış liyakat temelli bir sistem hayata geçirilmelidir.

“Einstein’den feyz alarak bu kere farklı davranalım diyorum”

Üretken Yapay Zeka üzere yeni teknolojiler hayatımıza yeni eserler, yeni uygulamalar getirecek. Eskileri radikal biçimde değiştirecek ve verimlilikte muazzam bir artış yaratacak. Üretken Yapay Zeka daha 18 aylık, 18 yaşına gelince kim bilir neler yapacak? Teknolojik değişim dalgasını bu sefer kaçırmayalım.

Türkiye şimdiye kadar teknoloji üreten değil, kullanan ülke oldu. Güney Kore üzere ülkeler eğitim ve Ar-Ge’ye verdikleri değer sayesinde teknoloji üretmeyi başarabildi ve kendilerini bir üst sıraya taşıyarak gelişmiş ülkeler ligine dahil olabildiler.

Einstein’den feyz alarak bu sefer farklı davranalım diyorum. Dünyaya katma kıymetli eser ve hizmet satamayan ülkeler ekonomik gücünü ve dayanıklılığını artıramaz. Yüzyılın açmazı “Cari açık ve enflasyon” meselesini lakin verimliliği yüksek, rekabetçi, ihracat odaklı bir iktisat yaratarak çözeriz”

Aras “Ekonomi idaresinde geçtiğimiz Haziran ayında Sayın Bakanımızın göreve gelişiyle birlikte meydana gelen değişiklikten sonra makroekonomik istikrar doğrultusunda değerli bir uzaklık aldık. Daima belirttiğimiz üzere enflasyon en değerli ekonomik ve toplumsal yıkım yaratan sorun. Bu bahiste yapılmış olan tüm ihtarlara karşın rasyonel temelin dışına çıkan siyasetler yüksek enflasyon olarak ağır bir bedel yarattı”dedi

Yüksek enflasyonun halkın satın alma gücünü düşürdüğüne, gelir adaletsizliğini artırdığına ve piyasa ahlakını zedelediğine dikkat çeken Aras “Ekonomik sıkılaştırma kaide; lakin uygulanan siyasetlerin toplumsal boyutu da değerli, fatura düşük gelir seviyesi olanlara çıkmamalı. Bir ülkede patronlar fiyatların yüksekliğinden, çalışanlar da fiyatların yetersiz olduğundan şikayetçi ise o ülkede verimlilik sorunu var demektir. Biliyoruz ki verimliliği dolayısı ile kârlılığı yüksek şirketler çalışanların fiyatlarını yükseltebilir ve çalışanını enflasyona ezdirmez. Verimliliği yüksek şirket sayısı arttıkça minimum fiyatla çalışan sayısı azalır.Enflasyonu kalıcı olarak düşük düzeylere çekmenin uzun ve sıkıntı bir süreç olduğunu biliyoruz ve sürecin istikrarla yürütülmesinin kıymetini vurguluyoruz.

Para siyaseti hakikat bir tabana oturtulurken maliye siyasetinin da dezenflasyon sürecine dayanak vermesi gerekiyor. Kayıt dışı iktisatla çabayı etkinleştirmeli, vergi kontrol ve tahsilatını artırmalıyız. Vergi vermeyenlerden vergi almalıyız.

Hiç elbet, sıkı para ve maliye siyasetleri enflasyonu düşürmek için kural olsa da kâfi değil. Yapısal ıslahatları da gündeme almak gerekiyor. Rekabetçi, kural bazlı, emniyetli, öngörülebilir bir iktisat yaratmak konusunda gereksinim duyduğumuz yapısal ıslahat gündemi için AB ile Gümrük Birliği mutabakatının güncellenmesi çok değerli bir çıpa fonksiyonu görecektir.

Gümrük Birliğinin yeşil ve dijital dönüşüm siyasetlerini içerecek halde modernizasyonu, Türkiye ile AB ortasında mevzuat yakınsamasını beraberinde getirecek ve Türkiye’nin rekabet gücünü artıracaktır “ halinde konuştu.