Türkiye iktisadı yılın birinci çeyreğinde tüketimin tesiriyle yüzde 5,7 büyüme kaydetti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı bilgilere nazaran yılın birinci çeyreğinde çeyreklik büyüme ise yüzde 2,4 olarak gerçekleşti.
Yılın birinci çeyreğinde büyüme performansında tüketim öne çıktı. Hanehalklarının tüketim harcamaları yılın birinci çeyreğinde yüzde 7,3 artış kaydetti.
Devletin son tüketim harcamaları yüzde 3,9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 10,3 arttı.
Mal ve hizmet ihracatı, 2024 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 4 artarken ithalatı yüzde 3,1 azaldı.
Bunların akabinde Bloomberg HT tarafından yapılan hesaplamalara nazaran, tüketim harcamalarının büyümeye birinci çeyrekte 5,5 puan katkı sağladığı görüldü. Kamu harcamalarının 0,5 puan, yatırımların ise 2,6 puan katkı verdiği birinci çeyrekte net ihracat tarafından da artı 1,6 puan geldi.
Böylelikle net ihracat bir mühlet sonra ithalat tarafında yaşanan gerilemenin tesiriyle olumluya döndü.
Büyümeyi yüzde 5,7’ye çeken başlık eksi 4,4 puanla stoklar oldu.
Sektörlerde inşaat dikkat çekti
İlk çeyrek performansı bakımından Türkiye iktisadında en çok dikkat çeken dal inşaat oldu. İnşaat dalı yılın birinci çeyreğinde yüzde 11,1 büyüdü. Tarımda yüzde 4,6 büyüme ile son periyotların en âlâ çeyreği yaşandı.
Sanayi tarafında büyüme birebir periyotta yüzde 4,9 olarak kaydedildi. Hizmetler tarafında ise büyümenin yüzde 4,3 olduğu görüldü.
İlk çeyrekte 285,6 milyar dolarlık ekonomik büyüklük
Üretim formülüyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla iddiası, 2024 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 90 artarak 8,82 trilyon TL oldu. GSYH’nin birinci çeyrek pahası cari fiyatlarla dolar bazında 285,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Yatırımlarda inşaat ivmelendi, makine-teçhizat ivme kaybetti
Yatırımlara bakıldığında inşaat ve makine-teçhizat ortasındaki makas dikkat çekti. Yılın birinci çeyreğinde inşaat yatırımlarındaki büyüme yüzde 9,6 oldu. Böylece baz tesiriyle yüksek gelen 2021’in ikinci çeyreğinden bu yana inşaat yatırımlarında en süratli büyüme kaydedildi.
Makine-teçhizat yatırımlarındaki büyüme ise 2024’ün birinci çeyreğinde yüzde 11,9’a geriledi. Böylece geçen yılın son çeyreğinden sonra, 2024’ün birinci çeyreğinde de makine-teçhizat yatırımları büyümesinin sürat kestiği izlendi.
Beklenti yüzde 5,6 olması yönündeydi
Bloomberg HT anketine katılan ekonomistlerin beklentisi birinci çeyrekte büyümenin yıllık bazda yüzde 5,6 olması istikametindeydi.
Ankette en düşük kestirimi veren kurum birinci çeyrekte yıllık yüzde 4,5; en yüksek iddiası veren kurum yüzde 6,9 büyüme beklediğini belirtmişti.
Geçen yılın son çeyreğinde Türkiye iktisadında yıllık büyüme yüzde 4 olarak gerçekleşmişti. Türkiye iktisadı yüzde 5’i aşan büyüme performansını son olarak 2023 yılının üçüncü çeyreğinde göstermişti.
Bloomberg HT anketinde çeyreklik bazda büyüme beklentisi ise yüzde 1,5 olmuştu. Dönemsel olarak en yüksek beklenti yüzde 4,2 olurken, en düşük kestirim yüzde 0,4 olarak kaydedilmişti.
Öncü göstergeler büyümeyi tekrar tüketimin sürüklediğini göstermişti
Türkiye İstatistik Kurumu’nun birinci çeyreğe ait sanayi üretim ve perakende satışlar istatistiklerinden yapılan hesaplamaya nazaran tüketim ile üretim ortasında tüketim lehine kıymetli bir makas oluştu.
Bloomberg HT’nin hesaplamalarına nazaran arındırılmamış datalara nazaran sanayi üretimi birinci çeyrekte yüzde 5,3 arttı. Buna rağmen perakende satışlarındaki artış yüzde 19,2 olarak kaydedildi.
Bir evvelki çeyrekte de Türkiye iktisadını tüketim sürüklemişti. TÜİK’in bilgilerine nazaran Türkiye iktisadı geçen yılın son çeyreğinde yüzde 4 büyürken tüketimin büyümeye katkısı 6,7 puan olmuştu. Buna rağmen net ihracattan 0,6 puan, stoklardan ise 5 puan olumsuz tesir gelmişti.
TCMB’de birinci çeyrekte tüketime dikkat çekmişti
Türkiye iktisadında birinci çeyrekte talep görünümüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon raporunda da dikkat çekilmişti.
Raporda 2024 yılının birinci çeyreğinde yurt içi talepteki dirençli seyrin sürdüğü ve perakende satış ve ticaret satış hacim endeksleri ile kartla yapılan harcamaların birinci çeyrekte tüketimde ivmelenmeye işaret ettiği belirtilmişti.
Bayram tatilinin bir ölçü belirsizlik oluşturduğunu tabir eden TCMB ikinci çeyreğe ait öncü göstergelerin ise iç talepte birinci çeyreğe kıyasla daha ölçülü bir görünüm ima ettiğini vurgulamıştı.
TCMB’ye nazaran Nisan ayında kartla yapılan harcamalar gerçek bazda zayıflarken, imalat sanayi firmalarının geleceğe yönelik yurt içi sipariş beklentileri de, çeyreklik bazda gerilemeye devam etti. Öte yandan, tüketim malları ithalatı Nisan ayında artış kaydederek bu görünümden ayrışmıştı.
Sıkılaşmaya karşın büyüme
Piyasada sıkılaşan para siyasetine karşın 31 Mart’ta gerçekleştirilen mahallî seçim öncesi öne çekilen talebin birinci çeyrekteki ekonomik büyümeye katkı verdiği belirtiliyordu.
Genel beklenti yılın ikinci yarısında iç tüketimin yavaşlayacağı tarafında. İktisat idaresi de yılın kalanında “daha istikrarlı bir büyüme kompozisyonu” görüleceğini söylemişti.
Hükümet geçen sene yapılan genel seçimlerin akabinde uygulamaya başladığı iktisat programı çerçevesinde enflasyonu düşürmek ve artan iç talebi yavaşlatmak için tedbirler aldı.
Geçen sene Haziran ayından beri siyaset faizi 41,5 puan yükseltildi.
İhracatı arttırarak ve iç talebin körüklediği ithalatı azaltarak cari açığı daraltmayı ve büyümenin kompozisyonunda değişim yaratmayı hedefleyen iktisat idaresi bu gelişmelerin enflasyonun düşüşüne de katkı sağlayacağını öngörüyordu.
Kaynak Web Site: Bloomberg HT
Haber Url Adresi: https://www.bloomberght.com/turkiye-ilk-ceyrekte-tuketimle-buyudu-2353967
