TÜİK kendi çalışanlarını bile enflasyon sayısına inandıramamış

Tartışmasız son yılların en çok tartışılan kurumlarının başında TÜİK geliyor. Vatandaşın hissettiği enflasyonla, TÜİK’in açıkladığı enflasyon sayıları örtüşmeyince belirsizlik ve kuşku tavan yaptı. Hele bir de bağımsız ENAG isimli kurumun açıkladığı sayılarla TÜİK sayıları ortasında dağlar kadar fark oluşunca, TÜİK’in açıkladığı sayıların hileli olduğuna inananların sayısı çoğaldı da çoğaldı.

TÜİK’in daha şeffaf olması gerektiğine dair siyasilerden, ekonomistlerden sık sık davet yapılıyor. Bu bahiste gazeteci meslektaşım Alaattin Aktaş’ın eforları son derece dikkat cazibeli ve övgüye kıymet. Tabiri caizse TÜİK’e kafayı takmış vaziyette ki; haksız da değil. Eline emeğine sıhhat.

Yıllar evvel CHP’nin eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da hatırlarsınız, TÜİK binasına gitmiş fakat kapıdan döndürülmüştü.

Şüphe duyulan sayılarla ilgili olarak TÜİK yetkililerinden bilgi almak istemiş lakin kapılar yüzüne kapanmıştı. Kılıçdaroğlu açık söyleyeyim çok ses getirecek bir aksiyonu yüzüne gözüne bulaştırarak dönmüştü TÜİK binasından.

Emekli Ayşe Teyze’ye, memur Salih Bey’e, personel Mehmet’e kendini daha düzgün anlatabilirdi beceremedi. ‘Sizlerin hakkını savunmak için buradayım, zira bu kurum enflasyonu eksik hesaplayınca sizin maaş artışlarınız da eksik hesaplanıyor. Yoksullaşıyor, alım gücünüzü kaybediyorsunuz’ kolay cümlesini dahi kuramadı.

Hani dedik ya kamuoyunda TÜİK’e olan itimat yerlerde, kuşku ise tavan yaptı diye.
Meğer TÜİK kurumunun içinde bile bu kuşku tavan yapmış.

TÜİK büyük bir kurum ve farklı departmanları var. Departmanlardan ‘Eleştirilerde doğruluk hissesi var mı? Sahiden bu sayılar çarşıdaki pazardaki fiyat artışını tam karşılamıyor üzere sanki’ tenkitleri çoğalınca ve kurum içinde dedikodu kazanı kaynayınca, enflasyonun hesaplanmasını gerçekleştiren grup kurum içinde bir sunum yapmak zorunda kalmış. Bu kurum içi yüzleşme şimdiki idare periyodunda değil, bir evvelki idare devrinde gerçekleşmiş.

Biliyorsunuz ki TÜİK çok büyük bir kurum. İşi yalnızca enflasyona dair bilgileri açıklamak da değil. Türk boğazlarından geçen gemi istatistiklerinden tutun da sistemsiz göç istatistiklerine, turizm istatistiklerinden tutun da, elektrik üretim istatistiklerine kadar yüzlerce farklı mevzuda data açıklayıp tahliller yapıyor.

İçeriden bu bilgiyi sızdıran arkadaşım bilgi alış verişi sırasında gerçekleşen şu diyaloğu da aktardı:

‘Yaklaşık 1 saat boyunca enflasyon hesaplaması ile ilgili bir sunum dinledik. Fiyatı yüzde 30-40 artan bir eserin enflasyona katkısının nasıl yüzde 1’in altında kaldığını anlattılar uzun uzun. Fakat sayılardan kuşku duyan ve işin mantığını anlamaya çalışanlardan hala sorular gelmeye devam edince, son noktayı efsane olacak şu cümle ile bitirdiler:

“Arkadaşlar hesaplamada bir yanlışlık hile hurda yok. Aslında o denli bir şey olsa sizlerin de çok yeterli bildiği üzere Eurostat’tan ikaz alırdık. Almadığımıza nazaran işimizi hakikat yapıyoruz. Tekniğimizin tartışılacak bir yanı yok”

Bence de efsane bir final cümlesi olmuş.

Evet Eurostat, TÜİK’i imzalanan protokoller çerçevesinde denetliyor. Emel Avrupa istatistik sistemine tam ahengin sağlanması. Fakat unutulmamalı ki istatistiki hesaplama, bilgileri yanlışsız ve gerçek vakitli girdiğiniz takdirde hakikat sonuç verir.

Doktor muayene ücretini 34 lira olarak belirleyen, kira düzeyini 2024 Haziran ayında 5.844 lira olarak güncelleyen bir kurum, kimse kusura bakmasın ancak sorgulanır.
Hatta daha tehlikelisi herkes kendi enflasyonunu belirler ve başına nazaran artırım yapar. Gerçekten piyasa da tam olarak bunu yapıyor. TÜİK aylık enflasyonu yüzde 2.8 olarak mı açıkladı. Bu sayı kesin yüzde 7-8’dir diyerek, sattığı eserlerin fiyatlarını buna nazaran güncelliyor piyasa.

TÜİK’in bir an evvel farklı bir bağlantı lisanı kullanarak, Türk kamuoyundaki bu tehlikeli inancı ortadan kaldırması, tekrar inanç vermesi gerekecek.

Kendi çalışanlarını bile ikna edemeyen bir kurum tüm enstrümanlar kullanılarak enflasyona karşı verilen gayretin muvaffakiyet bahtını azaltır.

patronlardunyasi.com