Son kanun değişikliğiyle Türkiye’nin Karadeniz gazını ve LNG’yi Avrupa’ya satması mümkün hale geldi

Türkiye’nin Sakarya Gaz Alanı’nda üretilen doğal gazın yanı sıra uzun vadeli kontratlarla ve sıvılaştırılmış formda satın aldığı gazı talep durumuna nazaran Avrupa’ya ihraç edebileceği belirtiliyor.

Enerji uzmanları, güç alanında düzenlemeler içeren Maden Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a ait AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Akdeniz Güç ve İklim Örgütü (OMEC) Petrol ve Gaz Yöneticisi Dr. Sohbet Karbuz, kanunun “Yurt içinde üretilen ve/veya ithal edilen doğal gazın sıvılaştırılarak yurt dışına ihraç edilmesi ya da yurt içinde yine satışı” unsuruna atıfta bulunarak, “Bu hem Sakarya ve gelecekte keşfedilecek alanlardaki üretimin bir kısmının LNG olarak ihracatına imkan sağlıyor.” dedi.

Karbuz, Türkiye’nin boru çizgisiyle gaz aldığı kontratların “reexport” (tekrar ihraç) hakkı vermesi durumunda bu gazın bir kısmının ihracatının mümkün olduğunu belirtti.

Gelecek yıl 16 milyar metreküp kapasiteli Mavi Akım’ın, 2026’da da yıllık 10 milyar metreküp kapasiteli İran kontratının sona ereceğini lisana getiren Karbuz, “Eğer bu kontratlar yenilenecekse reexport hakkını almak gerekli. Kontrat müzakeresi yapıldığı vakit emsal husus Azerbaycan gazı için de gündeme getirilmeli.” diye konuştu.

Karbuz, Türkiye’nin uzun vadeli sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kontratlarında da “nihai teslim noktası” unsurunun gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek şöyle devam etti:

“Eğer bunlar yapılırsa elbet Türkiye için avantaj oluşturacaktır zira global LNG piyasasında kıymetli bir aktör olan Türkiye, bugüne kadar bildirim kadarıyla LNG ticaretine girmedi. LNG ticaretinin toplam gaz ticareti içindeki oranının ileriki yıllarda artacağını göz önüne aldığımızda bugüne kadar pasif bir aktör olarak yer almış Türkiye’nin etkin bir aktör olmaya yönelmesi elzemdir.”

LNG ihracat tesisi kurmanın ve işletmenin teknoloji ve finansman gerektiren bir iş olduğunu vurgulayan Karbuz, bu türlü bir tesisin ya direkt yabancı bir yatırımcı tarafından ya da yabancı paydaşlığıyla kurulabileceğini söyledi. Karbuz, “Eğer bu türlü bir tesis kurmayı başarabilirsek kendi ürettiğimiz ve ithal ettiğimiz gazın muhtaçlık fazlasını piyasa şartları uygun olduğu durumlarda dış pazarlara satabiliriz. Bu ihracat, mevcut ithalat kontrat ölçülerimiz da dikkate alındığında büyük olasılıkla spot piyasada gerçekleşir. Münasebetiyle LNG kargosu en âlâ fiyatı veren pazara yönelir. Bu Asya ya da Avrupa olabilir lakin her halükarda zamanlama ön plana çıkacaktır.” sözünü kullandı.

Karadeniz gazının ne kadarının ne vakit ihraç edilebileceğinin bilinemeyeceğini söyleyen Karbuz, şunları kaydetti:

“Onu gelecekteki piyasa kuralları, Türkiye’deki üretim-tüketim istikrarı belirleyecektir. Şayet fiyat marjı lehimize olursa ihracat opsiyonu ön plana çıkacaktır. Lakin bir LNG ihracat tesisinin en az 3-5 yılda inşa edilebildiğini göz önünde bulundurmak lazım. Yani Türkiye’de kurulacak bir LNG tesisinden ihracat kısa vadede kelam konusu değildir fakat satın alınan LNG’nin reexportu farklı bir olay. Her halükarda özel dalın önünün açılması ve daha özgür, rekabetçi ve liberal bir piyasa sisteminin kurulması açısından bu kanun değişikliği epey ehemmiyet arz etmektedir.”

“TÜRKİYE SIVI HALDE GELEN VE TERMİNALLERDE DEPOLANAN LNG’Yİ TEKRAR İHRAÇ EDEBİLİR”

Enerji İktisadı ve Finansal Tahlil Enstitüsünün (IEEFA) Güç Analisti Ana Maria Jaller-Makarewicz de Türkiye’nin doğal gaz tüketiminin azalması ve Karadeniz’deki üretiminin artması durumunda Avrupa’ya göndereceği gaz ölçüsünün artabileceğini belirterek, “Bu durum kelam konusu olabilir. Bu ihracatın hacmi ve ne kadar mühletle devam edeceği Avrupa ülkelerinin talebine nazaran değişebilir.” dedi.

Jaller-Makarewicz, Türkiye’nin Rusya ve Azerbaycan’dan gelen bir ölçü doğal gazı Bulgaristan’a ve komşu ülkelere ihraç etmek için kapasitesi olduğuna dikkati çekti.

Avrupa’nın toplam gaz tüketiminin yüksek fiyatlar, güç güvenliği ve iklim siyasetleri nedeniyle son 2 yılda yüzde 20 düştüğünü lisana getiren Jaller-Makarewicz, LNG talebinin 2025’e kadar tepe yapması ve 2030’a kadar düşmesinin beklendiğinin altını çizdi.

Jaller-Makarewicz, LNG sıvılaştırma terminallerinin inşa edilmesinin 3 ila 5 yıl sürebileceğine dikkati çekerek, talebin kesin olmaması halinde bu ihracat terminalleri aracılığıyla uzun vadeli kontratları teminat altına almak ve sonuncu yatırım kararlarını vermekte zorlanılabileceğini söyledi.

Jaller-Makarewicz, Türkiye’nin LNG terminallerini kullanma oranının geçen yıl yaklaşık yüzde 27 olduğunu tabir etti.

Emtia piyasalarına hizmet eden ICIS’in Global Gaz Tahlilleri sorumlusu Tom Marzec-Manser de Türkiye’nin ülkeye sıvı halde ulaşan ve terminallerde sıvı halde depolanan LNG’yi tekrar ihraç edebileceğini belirtti.

Marzec-Manser, boru gazını ticari sevkiyat emeliyle LNG’ye dönüştürmenin sıvılaştırma tesisiyle mümkün olacağını ve bunun vakit alan, maliyetli bir proje olduğunu söyledi.

Türkiye’nin boru gazlarıyla gelen fazla gazı Avrupa’ya gönderebileceğini lisana getiren Marzec-Manser, ülkenin çok sayıda gaz şirketinin faaliyet göstereceği rekabetçi bir düzenlemeyle daha cazip bir ticaret ortamı sunabileceğini kaydetti.

patronlardunyasi.com