Solar güneş paneli fabrikasında şalterler inmeye başladı

Dünya Gazetesi’nden Başak Işık Gökçam’ın haberine nazaran 2017 yılında Türkiye’de elektriğin maliyetinin apansız yükselişe geçişiyle güneş gücüne atak başladı. Kar peşine düşen şirketlerin panel alımına yönelmesi ve bu alanda sağlanan teşvikler, yatırımcıları panel üreticiliğine itti.

2022 yılında 16 solar panel üreticisi olan Türkiye, son 2 yılda 80’i aşkın üreticiyle panellerini üretse de yatırımlar gerçekleşmeyince üretilen paneller elde kaldı. Hususa ait değerlendirmede bulunan Solar Türk Yönetim Kurulu Lideri Osman Özberk, “2017’de Anti-Damping için çok gayret ettik ve güneş bölümünde Çin panellerinin Anti-Damping vergisini ve dünyadaki panel üreticilerinden gelen panellere nezaret vergisini çıkardık. Bunun için çok emek verdik ve o tarihten itibaren de 5 yıl kadar müdafaa almıştık.

2022 sonunda müdafaa bitti ve çaba edecek kişi kalmadı. Türkiye’de STK’ların vazifesini yapamaması, Devlet Planlama Teşkilatı’nın olmaması-kapanması, yanlış yatırımların önünü açtı. Arz talepteki istikrarın korunmamasıyla şu an dünyanın en büyük birinci 3 panel üretim kapasitesine sahibiz. Buna karşın Çin’e verdiğimiz para en az 500 milyon dolar. Çılgınca yatırım yapıldı ve ülkemizin 500 milyon dolarlık panel yatırımı boşa gitti. Türkiye ise şu anda dünyanın en kıymetli panelini kullanıyor” dedi.

Kimse ‘bu kadar yatırım olmaz, gerek yok’ demediği için de fazla üretimin, üreticiyi durma noktasına getirdiğinin altını çizen Osman Özberk, “Şöyle örnek vereyim; 2011’den tibaren 2023 sonuna kadar Türkiye’de kurulu GES yatırımı yaklaşık 10 ila 12 gigawatt ortasında idi. Yalnızca geçen yıl Türkiye’ye Çin ve Uzak Doğu’dan giren panel ham hususu ise 9 gigawatt kapasitede gerçekleşti. Bu çok büyük bir ıstırap oldu ve olmaya da devam edecek. Ülkemizde 80’i aşkın solar panel üreticisi olsa da Türkiye’nin yalnızca 2 üreticiye gereksinimi var. Geri kalan fabrikalar kapanma riskiyle karşı karşıya. Dev solar panel üreticileri karşısında, küçük üreticilerin bahtı yok. Ben de borcum olmadığı ve kredi kullanmadığım için üretimi durduran üreticilerden biriyim. Artık olduğu kadar diyorum” ifadelerinde bulundu.

“UFAK ÜRETİCİYİ ETKİLEDİ”

Güneş dalının en büyük açmazının çok kapasite oluşması olduğunu söyleyen ZES Solar ve Yurtdışı Yatırımlar Genel Müdürü Evren Evcit, “Özellikle güneş panelinde şu anda 70’in üzerinde yerli üretici var. Bu üreticiler geçen yılki piyasanın çok hareketli olmasından dolayı kapasite ve yatırımlarını artırdılar, yeni fabrikalar kuruldu. Bu sene de o beklenen kadar hacim olmayınca bir kısım ufak üreticilerin düşünceye girdiğini gördük. Biz siparişe nazaran üretim yaptığımız için elimizde stok eser kalmıyor. Önümüzdeki yılın ise solar kesiminde daha dinamik geçeceğini öngörüyoruz” diye konuştu.

“YA BİRLEŞECEKLER YA BATACAKLAR”

Türkiye’deki solar panel üretiminde talepten çok, arz olduğuna vurgulayan Güneş Gücü Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Başkanı Tolga Murat Özdemir, “Elenenler elenecek, batanlar batacak. Bu bahiste bence Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın teşvikleri sınırlaması lazım, zira ülkenin kapasitesi muhakkak. Lakin Bakanlık da Ticaret kanununu baz alarak müsaade vermek zorunda olduklarını söylüyor. Türkiye’nin muhtaçlığını karşılamak için 5 gigawatsaat kâfi. Bunu çok kolay hesaplamada 1 gigawata bölmüş olsak kabaca 5 firma, haydi bilemediniz 10 firmanın üretimi fazla fazla yetecektir. Geri kalan firmalar tehlikede. Bunlar ya birleşecekler ya da batacaklar” değerlendirmesinde bulundu.

“YATIRIMA UYGUN DEĞİL”

Solar tarafında yatırımların azaldığını söyleyen ORGE Yenilenebilir Enerji Başkanı Mehmet Tahir Özsoy, “2022 yılında 16 üretici varken, bugün 80’in üzerinde üretici mevcut. Yani yalnızca son 2 yılda solar panel üreticisinin 5 kat arttığını söyleyebiliriz. O vakit yaklaşık 6 bin megawatt üretim kapasitesi varken, bugün yaklaşık 20 bin megawatt’a ulaşan bir üretim kapasitesinden bahsediyoruz. Yani üretimin de 3 kat arttığını söyleyebiliriz ama içerde bunun karşılığı olan bir tüketim yok. Yani plansız ve öngörüsüz bir plan kelam konusu” dedi.

“GES YATIRIMINA TEŞVİK ETMELİYİZ”

Sektördeki geçen yılın 2’nci yarısının birinci yarısına göre daha durağan geçtiğini, ama 2024 yılında yavaş yavaş hareketlenme başladığını belirten Kıvanç Güç PV Modül Üretim Tesisi Yöneticisi Evrim Ayana, şunları söyledi:

“Yılın 2’nci yarısında ise daha hareketli geçmesini bekliyoruz. Zati Orta Vadeli Programda kesime verilecek takviyelerden de bahsedilmişti. Kredi faizlerinin geriye gelmesi ve kapasitelerin artması da kesimin daha süratli hareket etmesine dayanak olacaktır. Bununla birlikte meskenlerde de güneş gücü kurulumunun yaygınlaşması hayli yararlı olacaktır. Çatısında GES olmayan mesken ve fabrikaları, süratlice bu yatırıma teşvik etmeliyiz.”

“DURDUĞU YERDE BOZULACAK”

Solar Türk Yönetim Kurulu Lideri Osman Özberk ise yatırımın gerçekleşmesini beklemenin de ötesinde hammaddenin durduğu yerde bozulabileceğini belirti. Özberk, “Çünkü içinde 6 aylık ömrü olan unsurlar var ve bir bakılacak ki 25 yıl ömür biçilen paneller, 2-3 yıl sonra hammadde bozulmasından kaynaklı sorun yaratıyor. Maalesef plansızlığın acısını ileride Türkiye’deki yatırımcı yaşayacak” dedi. Bu nedenleeldeki panellerin hammaddesi bozulmadan, yurt dışına panel satmalarının kural olduğunu söyleyen Özberk, “Çünkü şu andaki ortalama yatırım kapasitemiz 2 bin-3 bin megawatt ise bizim üretim kapasitemiz en az 25 bin megawattlarda gerçekleşiyor ve daha da hâlâ yatırım yapılıyor. Bizim artık ivedilikle yurt dışına PV panel satmamız gerek. İhracata verilecek takviye, üreticiye can suyu olur” dedi.

“ÇÖZÜM, FİNANSAL ERİŞİM”

Piyasada pazar hissesi olan markalar üretim yapmaya devam etse de pazara yeni girenlerin ve küçük şirketler ürettikleri eseri satamadığını belirten ORGE Yenilenebilir Enerji Başkanı Mehmet Tahir Özsoy, “Bunda olağan ki bilinirlik çok kıymetli, lakin en temel sebep ekonomik. Kredi piyasalarının daralması, yatırımcının kredi bulamayışı yahut faizlerin yüksek oluşu yatırım yapmak için uygun ortam sağlanmasını engelliyor. Yatırım yapanın sermayesi bu sürece ne kadar dayanabilir bilemiyoruz. Yatırım müsaade süreçlerinin uzun olması, yatırımı durdurmuyor. Süreyi 6 ay evvele çekmek, piyasayı canlandırmaz. Tahlil, finansal erişimden geçiyor” diye konuştu.

patronlardunyasi.com