Şampanyanın en görkemli devri: Her yıl ilgi artıyor

Şarapseverlerin radarına nihayet şampanya da girdi ve 2021-23 yılları ortası köpüklü içkinin tarihinin en başarılı devri oldu. İlgiyle birlikte fiyatlar da artıyor.

Napoleon Bonaparte şampanya tutkunuydu. Harp okulunda okurken günümüzün en büyük şampanya markası Moët & Chandon’un varisiyle arkadaştı. Sonraları imparator olarak çıktığı seferlerde gidiş ve dönüş yolunda Épernay’e uğrar, “Savaşı kazanan şampanyayı hak eder. Kaybeden aslında içmek zorundadır” derdi.

Bugünlerde şampanya da bir zafer cinsini hak ediyor. 2023’te şampanya satışları 6.4 milyar euro’yu buldu. Enflasyon hesaba katıldığında bile 2021-23 yılları ortası tarihin en başarılı devri oldu. Şarap alışveriş platformu Liv-ex’te yer alan en değerli markaların bedelini izleyen “Champagne 50” endeksi son beş yılda yüzde 47 paha kazanarak dünyadaki bütün başka bölgesel endeksleri geride bıraktı. Bordeaux (yüzde 1.3), Burgonya (yüzde 25) ve İtalya (yüzde 29) da buna dahil. 41 yıl evvel kurulan Wine Advocate’in yazı işleri müdürü William Kelly, derginin son beş yılda yayınladığı şampanya yazı ve değerlendirmesi sayısının evvelki 36 yılı aştığını söylüyor.

MÜZAYEDE MESKENLERİNE GİRDİ

20 Haziran’da Paris’teki Sotheby’s dünyanın yalnızca şampanya içerikli en büyük müzayedesine mesken sahipliği yaptı. Aktiflikten 1.5 ila 1.9 milyon euro gelir bekleniyor. 2022-23’ten bu yana Sotheby’s tarafından satılan şampanya ölçüsü ve bedeli neredeyse üç katına çıktı. Geçen yıl ünlü müzayede meskeninin en çok satan on şarap markası ortasına birinci defa Krug isimli şampanya üreticisi de girdi.

LVMH MARKA TOPLUYOR

Şarap tutkunlarının şampanyaya yeni yeni yaklaşmaları sürpriz sayılabilir. Şampanya uzun vakittir başlı başına lüks bir marka ve bütün dünyada bir kutlama ve gösteriş simgesi. Fransız lüks eser devi LVMH boş şişeleri toplar üzere şampanya şirketi toplamaya devam ediyor. Holdingin şu anda yedi firması var ve ortalarında Dom Pérignon, Krug, Moët & Chandon ve Veuve Clicquot da bulunuyor. Morgan Stanley’den Edouard Aubin’e nazaran bu üçlü dünyadaki şampanya satışının bedel olarak yüzde 46’sını, hacim olarak ise yüzde 23’ünü oluşturuyor.

Büyük şampanya meskenlerinin dev reklam bütçelerine gücü yetiyor. Robert Walters şampanyaya dair “Bursting Bubbles” kitabında çağdaş tarihin büyük kısmında şampanyanın “sadece havai şahıslara uygun havai bir içki” olarak kenara itildiğini yazıyor. Ekseriyetle rapçiler yahut eğlenceyi gece kulüplerinde bitirenler tarafından tercih ediliyor. Walters’a nazaran bu “iki uçlu pazarlama bir yandan şampanyayı inanılmaz tanınan yaparken bir yandan da itibarsızlaştırdı.” Şarapseverler de şampanyayı ciddiye almaya yanaşmıyordu. Liv-ex’ten Justin Gibbs “Şampanya düzgün bir şey olarak görülse de uygun şarap sayılmıyordu” diyor.

Ancak bu bakış değişmeye başladı. İngiliz firma Brunswick Fine Wines and Spirits’ten Jamie Graham “İnsanlar artık şampanyayı yalnızca kutlama içkisi olarak değil şarap olarak görüyor” diyor. Daha önemli bir şeye geçmeden evvel tercih edilen aperitif olmaktan çıktı. Yemekle birlikte daha sık tüketiliyor.

PANDEMİ SIKINTISI

Değişimin iki sebebi var. Birincisi Covid. Pandemi periyodunda şarapseverler meskende daha çok vakit geçirdiği için yeni içkileri keşfedip denemeye daha fazla vakit ayırdı. Kutlamalarda içilen bir içkinin bu türlü bir izolasyon periyodunda tanınan olması tuhaf görünebilir. Fakat restoranlarda yemeğe çıkamayan varlıklı şahıslar konutta can probleminden ötürü online müzayedelere katılmaya başladı. Üstelik şampanyanın teruarını ve üreticilerin farklı karışım ve dozaj (şampanya şişelenmeden evvel tatlandırmak için kullanılan, şeker kamışı içeren karışım) ekleme sistemlerini araştırmak için daha fazla vakit buldular. Şampanya meskeni Larmandier-Bernier’in sahibi Arthur Larmandier’e nazaran “köpüğün gerisindeki şarabı görmeye başladılar.” Larmandier başlarda şampanyanın pandemi sonrası toparlanmasının beş yıl alacağını düşünse de talep artınca “altı ayda toparlandı” diyor.

ŞAMPANYALARIN MESSİ’Sİ

İkinci sebep ise sonlu ölçüde lakin çok kaliteli şampanya üreten küçük firmaların daha fazla ilgi görmeye başlaması. Üzüm yetiştiricilerinin ürettiği “yetiştirici” şampanyalarının ikincil piyasalardaki fiyatları fırladı: Wine Market Journal’ın yetiştirici şampanyası endeksi 2019’dan beri pahasını iki katından fazlaya çıkardı. Şarap tutkunları şimdilerde üreticilerin soyadlarını kadro arkadaşlarından bahseden futbolcular üzere sevgiyle anıyor: Selosse, Prévost, Collin, Bouchard, Egly-Ouriet.

Yetiştiriciler klasik şarap üretim tekniklerini şampanyaya uyarladı. Dozajdan fazla olgun ve güzel bakılmış üzüme odaklanıyorlar. Sonuçta şeker profili azalırken tat derinliği artıyor. Wine Advocate’ten Kelley’e nazaran yetiştirici şampanyalarının yükselişi gastronomi üzere alanlardaki genel trendle de uyumlu. Beşerler artık lokal ve otantik üreticilere ve lezzetlere daha fazla ilgi gösteriyor. Kelley üzere eleştirmenlerin değerlendirmeleri sonucu koleksiyoner ve yatırımcıların ilgisi daha da yükseldi. Üstelik en kaliteli şampanyaların bile Burgonya ve Bordeaux’dan gelen en düzgün şaraplara kıyasla ucuz olduğunu gördüler.

Kendi üzümünden şampanya yapan üreticiler yalnızca şarapseverlerin bakış açısını değiştirmekle kalmayıp kimi büyük firmaların bağcılık uygulamalarını da etkilediler. Son devirde gösterişli markalar yetiştirici şampanyalarıyla daha uygun rekabet edebilen aşikâr bağların mahsullerine yatırımı artırdı. Pazarlama üslubunda da değişikliğe gittiler. Grup elbiseli şahısların mahzenlerdeki fotoğrafları yerine tıpkı isimleri mütevazı giysilerle bağlarda göstermeyi tercih ediyorlar.

DOM PERİGNON’UN MANASTIRI

Aslında bu şampanyanın yaşadığı birinci dönüşüm değil. 17. yüzyılda keşiş Dom Pérignon manastırda kendi içeceğini yaparken köpükler kusur sayılıyordu zira şampanya hâlâ şaraptı. (Pérignon şampanyanın “mucidi” sayılsa da bu varsayım pazarlama atağından ibaret. “Çabuk gelin, yıldızları içiyorum!” isimli ünlü kelamı birinci sefer 19. yüzyıldaki bir reklamda ortaya çıktı.) Champagne bölgesinin bu köpüklü içeceği benimsemesi 18. yüzyılı buldu. Farklılığı sayesinde bu içkiyi daha yüksek fiyata satabiliyorlardı.

GELECEK KÖPÜKLÜ

Bundan sonra neler olacak? 2012’ye kadar Fransa dünyanın en çok şampanya satılan ülkesiydi. Önde gelen firmalardan Laurent-Perrier’in CEO’su Stéphane Dalyac şimdilerde Amerika ve Japonya piyasalarında önemli büyüme olduğunu söylüyor. Ünlü lüks eser markaları satan birçok firmanın tersine şampanya üreticileri yakın vadede Çin’den beklenti içinde değil. Dalyac’a nazaran 40 yaş üstü alıcılar şampanyanın soğuk köpüklerine meyletmiyor.

Ama şampanya için ufukta birçok olumlu gelişme var. Wine Market Journal’dan Peter Gibson iklim değişikliği sebebiyle üzümler doğal olarak olgunlaştığı için dozaj muhtaçlığının azaldığını, bunun da üretime yardımcı olduğunu söylüyor. Birçoklarına nazaran yetiştirici şampanyası modası sürecek. Bu da önümüzdeki yıllarda bütün bölgedeki kaliteyi artıracak.

Kısa müddet evvel şampanya firmaları artan ilgiden yararlanıp kârı artırmak için önemli artırıma gitti. Müşterilerin fiyat artışına tolere edeceğini düşünüyorlardı. Ancak kimi kaliteli şaraplara yönelik ilgi çok geriledi ve şarap endeksleri düştü. Genel olarak enflasyon ve ekonomik belirsizlik de müşterilerin geri çekilmesinde etken oldu. Firmaların fiyatlarda aşağı taraflı bir düzenleme gitmesi gerekebilir. Lakin bu da şampanya köpüğü kadar süreksiz bir sorun sayılabilir.

patronlardunyasi.com