Otomotiv dalında kriz: Üretim düştü, ithalat yükseldi

Hem haziranda hem de birinci yarıda, otomotiv üretimi ve ihracatı düşerken, ithalat ise sürat kesmeden yükseliyor. Bunun sonucu olarak da toplam otomotiv pazarında yerlilik oranı tarihte birinci sefer yüzde 32’ye kadar geriledi. Bu kan kaybının hükümetin ekonomik soğutma siyasetleri nedeniyle devam etmesi bekleniyor.

Son periyotta iktisadın lokomotifi olan otomotiv endüstrisi için işler pek de yolun da gitmiyor. Her ne kadar Çinli BYD ile 27 yıl sonra birinci sefer direkt yabancı otomotiv yatırımını çekmiş olsa da, ithalatın önü kesilmediği sürece endüstrinin işi güzelce zorlaşacak. Zira son devirde üretim ve ihracatta hatta kapasite kullanımında kayıplar yaşanırken, artışın yaşandığı tek yer ithalat. Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) bilgilerine nazaran haziran ayında toplam otomotiv üretimi yüzde 15,76 düşerek 100 bin 162 adede gerilerken, birinci 6 ay sonundaki kayıp ise yüzde 4’ü buldu.

KAPASİTE KULLANIM YÜZDE 62

Yine birebir biçimde ihracat cephesine baktığımızda ise haziran ayında adet olarak yüzde 16,49 düşerek 75.702 adede gerilediğini, dolar bazında ise yüzde 16,20 gerilemeyle 2.5 milyar dolara indiğini görüyoruz. Birinci 6 ay sonunda ise ihracat adet bazında yüzde 2,45, dolar bazında ise yüzde 0.5 düşmüş durumda. Üretimdeki kapasite kullanım oranlarına ise haziranda yüzde 62,1’e, birinci 6 ay sonunda ise yüzde 72,9’a kadar gerilemiş.

İTHALAT YÜZDE 15 BÜYÜDÜ

Sanayi cephesinde bu düşüşler yaşanırken, ithalat cephesi ise her geçen gün büyüme devam ediyor. Haziran ayında toplam otomotiv ithalatı yüzde 7,08 büyürken, birinci 6 ay sonundaki büyüme ise yüzde 15,35 oldu. Bunun sonucu olarak da bilhassa iç pazarda toplam satışlarda yerli üretimin hissesi birinci 6 ay sonunda yüzde 39’dan yüzde 32’ye, arabada ise yüzde 34’ten yüzde 30’a kadar düştü. Böylelikle toplam yerli hissesinde otomotiv tarihinin en makus sonucu ortaya çıkmış oldu. En son bu düzeye yakın yerli hissesi yüzde 33 ile 2016’da gerçekleşmişti. Yani otomotiv endüstrisi, ihracatta yaşadığı kayıpların üstüne, iç pazarda ÖTV matrahları güncellenmediği için ithalata karşı da çaresiz kalınca köşeye sıkıştı.

5 AYDA 2 MİLYAR $ AÇIK

Bu sonuçlar otomotiv dalının dış ticaret istikrarını de olumsuz etkilemeye başladı. 2023 yılında tam 8 yılın akabinde toplamda 1 milyar 432 milyon dolar eksi veren bölüm, bu yılın birinci 5 ayında da toplam 109 milyon dolar üzere sıfır noktasına yakın bir yerde bulunuyor. Buna sırf araba olarak baktığımız vakit ise 2023 toplamında 6,6 milyar dolara ulaşan açık, bu yılın birinci 5 ayında ise 2 milyar doları aştı. Yılı dış ticaret istikrarı olarak 2023’ün bile üzerinde bir ekside kapatacak olmamız olağan ki ülke iktisadı açısından âlâ bir sinyal değil.

ÇİNLİLER BU KERE TİCARETİYLE GELİYOR

Türkiye’de otomotiv pazarında ithalatın artarak yerlilik oranlarının süratle düşmesi, Avrupa’nın ticari araç üretim üssü olma konumumuzu da etkiliyor. Bilhassa otobüs ve hafif ticari araç üretiminde Avrupa’nın en büyük gücü olan Türkiye’nin karşısındaki en büyük tehdit ise Çin. Türkiye ve Avrupa Çin’den ithal elektrikli arabalara yönelik ek vergileri devreye sokarken, ticari araç tarafında mani olmaması, bu alanda rahatça top koşturmalarını sağlıyor. Son günlerde bilhassa belediyelerin ihalelerinde Çinli otobüs üreticilerinin en uygun fiyatı verip, kazanması da bunun bir göstergesi. Otomotivi endüstrisi yetkilileri, ticari araçlara konulacak ek tarifelerin de Çinli üreticileri Türkiye’ye yatırıma çekeceğine inanıyor. Aksi takdirde Çinli ticari araç üreticileri ile fiyat konusunda rekabet etmenin sıkıntı olduğunu, bunun da endüstriyi zora sokacağını söylüyorlar.

EN BÜYÜK KAYIP HAFİF TİCARİ ARAÇTA

Otomotiv pazarı birinci 6 ayda yüzde 4’e yakın büyürken, yerli üreticiler için kan kaybının devam ettiğini söyleyen OSD Başkanı Cengiz Eroldu, “Yüzde 32 ile tarihin en düşük iç pazar hissesini elde ettik. Geçen yılki yüzde 39’dan geriledik. Biz en düşük 2016 yılında yüzde 33 ile kapatmışız. Daha sonra süratle artan, bilhassa ÖTV matrahlarında yerli endüstriyi koruyan düzenlemelerle yüzde 44, 45, 46’lara kadar çıktık. Arabada yerli hissemiz yüzde 30 gerçi, o da toplam taşıt araçlarına paralel bir seyir izliyor. En büyük kayıp da şu anda hafif ticari araçta. Yerli hissesi yüzde 51’den 32’ye geriledi. Lakin bunun da biz süreksiz olduğunu düşünüyoruz. Bilhassa üyelerimizden Ford Otosan’ın yaptığı yatırımların sürat kazanmasıyla bu sayılar tekrar olağan düzeylerine çıkacaktır diye düşünüyorum” diyor. Tofaş’ın 4 marka için üreteceği yeni jenerasyon hafif ticari araç modelini de unutmamak lazım.

BU EZAYA BİRAZ DAHA KATLANACAĞIZ

Yerli hissesinin düşmesiyle ilgili olarak OSD Başkanı Cengiz Eroldu’nun açıklamaları kıymetli. 2023’ün birinci 6 ayında dahi yüzde 50 ÖTV ile yerli arabanın satıldığını hatırlatan Eroldu, “Son 1 yıldır ise en düşük ÖTV yüzde 80. Artık Türkiye’de muhakkak bir müşteri kümesinin satın alma potansiyeli 800 bin TL’lik bir araç. ÖTV matrahları güncellenmediği için artık o kalktı ve tüm araçlar yüzde 80’lik ÖTV’ye sahip olduğu için Türk müşterisinin araca ulaşımı kısıtlandı. Bence en büyük handikapların bir tanesi orada şu anda. Fakat hükümetin de çok net söylediği üzere, ekonomiyi soğutma gayretleri var. Artık orada bir çelişki oluyor. Yani soğutmak istiyorsanız şu anda ÖTV’yle ilgili hiçbir şey yapmamanız lazım. Sonuçta bu derde katlanacağız bir şekilde” yorumunu yapıyor. Eroldu, ÖTV’lerde matrah güncellemelerinin ne vakit olacağına ait ise, “Zaten bunu aslında sayın Mehmet Şimşek de yurtdışı konferanslarında 2 sene olarak söylüyor. Yani 2025 yılında da paralel bir tablo olacak. Enflasyonun tekrar tek haneli sayılara dönmesi herhalde 2026 ve sonrası olacak. Oralara kadar da bu faiz ve sıkılaştırma, soğutma çalışmalarını devam ettirecekler üzere görünüyor” karşılığını veriyor.

BURSALI DUSTER YERLİ ORANINI YÜKSELTECEK

Oyak Renault tarafından 400 milyon euro yatırımla Bursa’da Renault markasıyla üretilmeye başlayan yeni Duster, satışa sunuldu. Bilhassa bu modelle birlikte iç pazarda yüzde 30’a düşen yerlilik oranın artması bekleniyor. İki yahut dört çekişli versiyonlarıyla yollara çıkacak araçta 4X4, E-Tech Full Hybrid ve Eco-G motor seçenekleri yer alıyor. Yeni Renault Duster, Eco-G motor seçeneği için 1.249.000TL’den, E-Tech Full Hybrid motor seçeneği için 1.530.000 TL’den ve 4X4 motor seçeneği için 1.580.000 TL’den başlayan fiyatlara sahip. 145 hp güç üreten gelişmiş tam hibrit motor seçeneğiyle ortalama 5 lt/100 km yakıt tüketimi ve 114 gr/km CO2 emisyonuna sahip olan modelin tıpkı vakitte 6 ileri vitesli manuel şanzımanla eşleştirilen 130 hp gelişmiş 1,2 litre yarı hibrit motor seçeneği ve 4X4 güç-aktarma sistemiyle de sunuluyor.

patronlardunyasi.com