Nakit bulamadı, makinelerini satışa çıkardı

TRİSAD Başkanı Mustafa Balkuv, “Kredili Garanti Fonu (KGF) TL kredisinde bankanın yıllık faiz talebi yüzde 79, döviz kredisinde yüzde 8,50. Avrupalı rakiplerimiz yıllık yüzde 2,5 faizle 10 yıl vadeli makine alıyor. Bizde bu gömleğin düğmelerini kim ilikleyebilir?”dedi. Balkuv, dalda kapasite kullanımının da yarıya düştüğüne dikkat çekti.

Dünya Gazetesi’nden Nurdoğan A. Ergün’ün haberine nazaran, katma kıymetli eser ih­racatıyla hazır giysi ana sanayi içerisin­de değerli bir kalem olan tri­ko kesimi, üretim ve ihracat­ta alarm veriyor. Nisan ayın­da ihracatın kıymet bazında yüzde 23,67 düştüğü triko­da, küçük üretici ve fasoncu­lar kesimden çıkarken, nakit darboğazını aşmak için birtakım fabrikalarda makineler satı­lıyor.

İhracatta yüzde 90 yer­lilik oranı ve 27,7 dolarlık bi­rim fiyatla Türkiye ortalama­sının üzerinde yer alan triko bölümünde, üretim ve ihra­catta tehlike çanları çalıyor. 2023 yılında paha bazında yüzde 15’lik kayıp yaşayan bölüm, bu yılın nisan ayında dramatik bir düşüş yaşadı. Yı­lın birinci 4 ayında dal ihracatı 2023’ün birebir periyoduna nazaran, adette yüzde 9,60, kıymette ise yüzde 7,60 oranında kayıp ya­şadı.

Sadece nisan ayında ise ihracattaki ciro kaybı yüzde 23.67’yi buldu. Yıllık 600 mil­yon adet üretim kapasitesine sahip olan bölümde kapasite kullanım oranları ise yarı ya­rıya düşmüş durumda. Triko Sanayicileri Derneği (TRİ­SAD) Başkanı Mustafa Bal­kuv, “Rekabetin neredeyse imkansız hale geldiği bu or­tamda Avrupa’dan bile daha kıymetli noktadayız” diyor ve ekliyor: “Tek kalkınma mode­limiz olan üretimde Türkiye gücünü süratle kaybediyor.”

KAPASİTE KULLANIMLARI YARIYA DÜŞTÜ

Sektörün en verimli yılda sahip olduğu üretim kapasite­sinin 600 milyon adet olduğu­nu aktaran Balkuv’un verdiği bilgilere nazaran, bunun ihracat hissesi 350 milyon adet. 150-170 milyon adet ortası ise iç piyasa ve bavul ticareti. Kalanın da atıl olduğunu söyleyen Bal­kuv, “Şu anda bu sayıların yarısını üretebiliyoruz” diyor. Şu anda para kazanmadan, kâr etmeden ihracat yapıldığı­nı lisana getiren Balkuv, “Sade­ce firmayı ayakta tutabilmek ismine çalışıyoruz. Üretirken yaşadığınız sorunlar yanı­mıza kar olarak kalıyor. Para kazanmayan hiç bir ticaret­haneyi ayakta tutamazsınız. Düşük kur, yüksek faizle mü­cadele bahtımız mümkün gö­rünmüyor” vurgusu yapıyor.

“KAPATMAK İÇİN NAKİT PARA GEREKİYOR”

Sektörde büyük ölçekli şir­ketlerden kapanan olmadığını lisana getiren Mustafa Balkuv, “Küçük işletmelerden ve fa­sonculardan birden fazla bölümden çıktı. Büyükler de imkânları dâhilinde küçülmeye gidiyor. Büyümek kredi ile lakin küçül­mek ya da kapatmak için nakit para gerekiyor.

Makine, bina, fabrika, arsa üzere elde ne varsa endüstrici nakit için satışa çıka­rıyor” diye konuştu. Mustafa Balkuv’a nazaran, üst üste yapılan seçimlerin faturası endüstrici ve ihracatçıya çıktı. Türkiye de üretim gücünü kaybediyor. Balkuv, “Tünelin ucunda gö­rünen ışık, çıkışın değil üzeri­mize gelen trenin ışığı” yoru­munu yaparak durumun kri­tikliğine dikkat çekiyor.

Trikoyu, ‘hazır giysinin için­deki en sıkıntı alan’ olarak tanım­layan Balkuv, bir düz örgü ma­kinesinde 24 saatte 20 mamul üretebilirken, çabucak hemen birebir fiyat olan yuvarlak ör­gü makinesinde trikodan 100 kat fazla eser üretilebildiği­ni belirtti.

“Doğal olarak triko kg pahasını 26 dolara taşırken, yuvarlak örme 15 dolar civa­rında kalıyor” diyen Balkuv, üretimde yüklü olarak 25- 30 bin dolarlık, üretim gücü daha yüksek olan makineler kullanıldığını kaydetti. Farklı pahalara sahip makinelerin 250 bin dolara kadar çıkabil­diğini açıklayan Balkuv, “Üre­timde güçlü olabilmeniz için asgarî 200 makineniz ol­ması gerekiyor” dedi.

“İHRACATÇININ %50’Sİ AYAKTA KALAMAZ”

“İhracatçıların, bankalar­dan hem kredi peşinde, hem de de vadesi gelmiş kredileri­ni çok yüksek faizlerle ertele­me çabasında” diyen Balkuv, şu anda Türkiye’nin asıl beka sorununu ‘üretim’ ve ‘ihra­cat’ olarak gösterdi. Türk ih­racatçısının rakiplerle arasın­daki fiyat farkının 4 kata çıktı­ğını söyleyen Balkuv, “Kur bu halde baskılanmaya devam ettiği sürece, ihracatçılarımı­zın yüzde 50’den fazlası ayak­ta kalamaz.

Ya kapatacak, ya işletmesini yurt dışına taşı­yacak. Türkiye’nin birinci sanayi­si olan dokuma ve hazır giysi, her yıl 30 milyar dolar ihra­cat gerçekleştirmiş olmasına, gerçek manada yerli ve mil­li olmasına, en fazla istihdam yaratarak iç huzura da önem­li katkı sağlamasına karşın, uygun bir üretim programı uy­gulanmadığı takdirde gözden çıkarılmış görünüyor” yoru­munu yaptı.

“İSTİHDAMDA BÜYÜK KAYIPLAR YAŞANABİLİR”

Diğer taraftan üretim ve ih­racat kaybı ile uğraşan triko bölümü, yetişmiş insan gücü­nü kaybetmenin kaygısını de yaşıyor. Toplam hazır giysi istihdamının yüzde 10’unu karşılayan triko bölümünde EYT’nin de tesiriyle istihdam kaybı yüzde 20’lere ulaştı.

Ha­zır giysi içerisinde trikonun en sıkıntı alan olduğunu lisana geti­ren Mustafa Balkuv, “Triko bir konfeksiyon eseri değil, tek tek üretildiği için daha çok in­san çalışıyor. Triko uzmanlık gerektirdiği için, usta makine­ciden, desen bilgisayarcısına, triko modelistine, alan şefine, fason takipçisine, konfeksi­yon takımına, planlama müdü­rüne varıncaya kadar bir çok yetişmiş beşere gereksinim var. Lakin öte yandan yalnızca işçi­lik maliyetleri bin 500 doların üzerinde. Münasebetiyle her mev­kide çalışacak beşere ihtiya­cımız oluyor.

Türkiye’nin bu bölümden vazgeçmesi çok güç. Milyonlarca kişiyi bölümden çıkartıp öteki bir yere nakle­decek imkân yok. İhracatçının önünü görebilmesi istihdam kaybının önlenmesi, itimat hâsıl olması için ihracatçıyı rahatlatacak siyasetler üre­tilmesi gerekiyor. Bu sektör­deki bir zafiyet, öteki sektör­leri de zincirleme tepkiyle süratle etkileyecektir. Sonuçları tedarikçiler dâhil herkesi etki­leyecek” diye konuştu.

DONANIMLI TRİKOCULAR YETİŞTİRİLECEK

TRİSAD, dal ismine odak faaliyetlerinin başında gelen eğitim ve istihdam projelerine bir yenisini daha ekledi. Üniversite– sanayi işbirliği kapsamında Kültür Üniversitesi Yüksek Meslek Okulu’nda tam donanımlı TRİSAD Triko Moda Tasarım Atölyesi kuruluyor. Dernek, bu kapsamda iki konfeksiyon makinesi, bir desen bilgisayarı, bir örgü makinesi, bir el tipi örgü makinesi kurulumuna başladı. Triko tasarımcısının özel eğitimi gerektiğini söyleyen Mustafa Balkuv, “Hazır giysi dizayncısı, hazır kumaş satın alarak dizaynını bir günde tamamlayabilir. Fakat triko, kumaş olarak dünyanın hiç bir yerinde hazır olarak satılmaz. Büsbütün ihtisas konusu. Önümüzdeki ders yılında üniversitemizde triko ismine her bahiste hazır olarak eğitim öğretime başlayacağız” dedi.

patronlardunyasi.com