Kripto varlık yasası Resmi Gazete’de yayımlandı

Kripto varlık ekosistemine yönelik düzenleme içeren “Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, 26 Haziran’da TBMM Genel Konseyi’nde kabul edilerek maddeleşmiş ve böylelikle Türkiye’de kripto varlıklara dair birinci yasal çerçeve oluşturulmuştu.

Yürürlüğe giren Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a nazaran, kripto varlık hizmet sağlayıcı misyonu nedeniyle kendisine tevdi edilmiş olan yahut muhafaza, saklama ve nezaretiyle yükümlü olduğu para yahut para yerine geçen evrak yahut senetleri, öbür malları yahut kripto varlıkları kendisinin ya da diğerinin zimmetine geçiren kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu lider ve üyeleri ile öbür mensupları, 8 yıldan 14 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacakları üzere kripto varlık hizmet sağlayıcının ziyanını tazmine mahkum edilecek.

Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde faile 14 yıldan 20 yıla kadar mahpus ve 20 bin güne kadar isimli para cezası verilecek. Lakin isimli para cezasının ölçüsü kripto varlık hizmet sağlayıcının ve müşterilerinin uğradığı zararın üç katından az olamayacak.

Faaliyet müsaadesi kaldırılan bir kripto varlık hizmet sağlayıcının, hukuken yahut fiilen idare yahut denetimini elinde bulundurmuş olan gerçek kişi ortaklarının, kripto varlık hizmet sağlayıcının ya da müşterilerinin kaynaklarını, her ne suretle olursa olsun kripto varlık hizmet sağlayıcının emin bir formda çalışmasını tehlikeye düşürecek formda direkt yahut dolaylı olarak kendilerinin yahut oburlarının menfaatlerine kullandırmak suretiyle, kripto varlık hizmet sağlayıcıyı yahut müşterilerini ziyana uğratmaları zimmet olarak kabul edilecek. Bu fiilleri işleyenler hakkında 12 yıldan 22 yıla kadar mahpus ve 20 bin güne kadar isimli para cezasına hükmolunacak lakin isimli para cezasının ölçüsü kripto varlık hizmet sağlayıcının ve müşterilerinin uğradığı zararın üç katından az olamayacak. Ayrıyeten meydana gelen zararın müteselsilen ödettirilmesine karar verilecek.

Soruşturma başlamadan evvel zimmete geçirilen para yahut para yerine geçen evrak yahut senetlerin, öteki malların yahut kripto varlıkların motamot iade edilmesi yahut uğranılan zararın büsbütün tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi indirilecek.

Kovuşturma başlamadan evvel zimmete geçirilen para yahut para yerine geçen evrak yahut senetlerin, başka malların yahut kripto varlıkların istekli olarak motamot iade edilmesi yahut uğranılan zararın büsbütün tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilecek. Bu durumun karardan evvel gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilecek.

Zimmet kabahatinin konusunu oluşturan para yahut para yerine geçen evrak yahut senetlerin yahut öteki malların yahut kripto varlıkların hatanın işlendiği tarihteki bedelinin azlığı nedeniyle verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilecek. Bu hususun uygulanmasında denetim, 5411 sayılı Kanunun 3’üncü unsurunda tanımlanan denetimi söz ediyor.

KRİPTO VARLIKLARA AİT ŞAHSİ SORUMLULUK

6362 sayılı Kanuna 110’uncu hususundan sonra gelmek üzere “Kripto varlıklara ait şahsi sorumluluk” hususu eklendi.

Buna nazaran, kripto varlık hizmet sağlayıcının kelam konusu kanunun 110/A unsuru kapsamında zimmet sayılan karar ve süreçler gerçekleştirdiği tespit edilen yönetim kurulu lider ve üyeleri, öteki mensupları, hukuken yahut fiilen idare yahut denetimini elinde bulundurmuş olan gerçek kişi ortaklarının müşterilere verdikleri ziyanla sonlu olarak zimmete geçirildiği tespit edilen fiyattan öncelikli olarak karşılanmasını sağlamak emeliyle şahsi sorumlulukları yoluna gidilerek, Konseyin talebi üzerine direkt şahsen iflaslarına mahkemece karar verilebilecek.

Bu karar ve süreçler, üçüncü bireylere menfaat temini maksadıyla yapıldığı takdirde, menfaat temin eden bireyler hakkında da temin ettikleri menfaat üzerinden uygulanacak. Haklarında şahsi iflas kararı verilenlerin faallerinden nakit olanlar direkt doğruya, olmayanlar ise paraya çevrilmek suretiyle, müşterilerin ziyanlarının ödenmesinde kullanılacak. Etkinlerden öncelikle müşteri ziyanları ödenecek. Müşteri ziyanlarının tamamının karşılanamaması hâlinde garameten ödeme yapılacak. Müşteri ziyanları büsbütün karşılandıktan sonra artan kısım haklarında şahsi iflas kararı verilenlere iade edilecek. Bu unsur kararına nazaran iflası istenenler hakkında mahkemece 2004 sayılı Kanunun 257’nci ve izleyen hususları kararları uygulanacak.

KRİPTO VARLIKLARIN ZİMMET HATASINA ÖZEL SORUŞTURMA USULÜ

6362 sayılı Kanun’a 115’inci unsurundan sonra gelmek üzere “Kripto varlıkların zimmet kabahatine özel soruşturma usulü” hususu eklendi. Bu kanunun 110/A hususunun üçüncü fıkrasında belirtilen hatadan ötürü soruşturma ve kovuşturmalar Heyetin yazılı bildirimi üzerine yahut gecikmesinde sakınca görülen hâllerde resen Cumhuriyet savcılarınca yapılacak ve Heyet haberdar edilecek. Müracaat üzerine kamu davası açılması hâlinde iddianamenin kabulü ile birlikte, bir örneği Şuraya bildiri edilecek ve Şura birebir vakitte katılan sıfatını kazanacak.

Bu unsurun birinci fıkrası uyarınca başlatılan soruşturmalar sonucunda kovuşturmaya yer olmadığına karar verilirse, bu karar ilgisine nazaran Konseye ve soruşturmanın tarafı ilgililere bildirim edilecek. Konsey ve ilgililer kendisine bildiri edilen bu kararlara karşı 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na nazaran itiraza yetkili olacak. Kamu davası açılması hâlinde, iddianamenin bir örneği Heyete bildirim edilecek. Bu kanunda tanımlanan zimmet cürmüne ilişkin davalar, fiilin işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan (1) numaralı ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Gerekli görülen yerlerde Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Yargıçlar ve Savcılar Kurulunca bu çeşit hatalara bakmak üzere o yerlerdeki başka ağır ceza mahkemeleri de görevlendirilebilecek.

Söz konusu kanunun 110/A unsurunun üçüncü fıkrası kapsamına giren hataların soruşturma ve kovuşturmalarında 5411 sayılı Kanun’un 166’ncı hususunda yer alan kararlar tatbik olunacak. Bu kanunun 110/A unsurunda yazılı kabahatlerden ötürü mahkûm olanlar, Hazineye olan borçları ve tazminatları ödemediği yahut bu borçlar ve tazminatlar malvarlıklarından tahsil olunamadığı sürece, bunlar hakkında şartlı salıverilme kararları uygulanmayacak.

Yine bu kanunun 110/A unsurunda tanımlanan cürüm bakımından, 5271 sayılı Kanun’un 128’inci hususunda yer alan el koyma ve 133’üncü hususunda yer alan şirket idaresi için kayyım tayini önlemlerine ait kararlar uygulanabilecek.

Diğer yandan, 6362 sayılı Kanun’un 130’uncu unsuruna dördüncü fıkrasından sonra gelmek üzere “Her yıl platformların bir evvelki yıl faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde biri Heyet, yüzde biri de blok zincir ve ilgili bilişim teknolojilerinin geliştirilmesinde kullanılmak üzere TÜBİTAK bütçesine ilgili yılın mayıs ayı sonuna kadar ödenerek gelir olarak kaydedilecek. Bu fıkraya nazaran yapılacak tahakkuk ve ödemelerle ilgili öbür asıllar Şuraca belirlenir” fıkrası eklendi ve başka fıkralar buna nazaran teselsül ettirildi.

KRİPTO VARLIK HİZMET SAĞLAYICILARA AİT GEÇİŞ HÜKÜMLERİ

6362 sayılı Kanun’a, “Kripto varlık hizmet sağlayıcılara ait geçiş hükümleri” başlıklı süreksiz husus de eklendi.

Buna nazaran, kelam konusu maddeyi ihdas eden kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde, Heyetçe belirlenecek dokümanlarla Şuraya müracaatta bulunarak, kanunun 35/B ve 35/C unsurları kararları uyarınca çıkarılacak ikincil düzenlemelerde öngörülecek koşulları sağlayarak faaliyet müsaadesi almak üzere gerekli müracaatları yapacaklarına yahut müşteri hak ve menfaatlerini ziyana uğratmadan üç ay içinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmak zorunda olacak.

Bu maddeyi ihdas eden kanunun yürürlüğü sonrasında faaliyete başlamak isteyenler faaliyetlerine başlamadan evvel Konseye müracaatta bulunarak ikincil düzenlemelerde öngörülecek kaideleri sağlayarak faaliyet müsaadesi almak üzere gerekli müracaatları yapacaklarını beyan edecekler. Bu fıkra kapsamında Şuraya yapılan müracaatlar Şura internet sitesinde ilan edilecek. Tasfiye olacak kuruluşlar bu durumu internet sitelerinde duyuracaklar ayrıyeten müşterilerine elektronik posta, kısa ileti, telefon ve gibisi bağlantı araçları ile bildirecekler.

Birinci fıkrada belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında kanunun 99/A ve 109/A hususları kararları uygulanabilecek. Tasfiyeye gitmeyi tercih eden ya da belirlenen müddet içinde Heyete müracaat yapmayan kuruluşlarda hesapları bulunan müşterilerin transfer taleplerinin yerine getirilmemesi 109/A hususu kapsamında müsaadesiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti cürmünü oluşturacak. Bu transfer talepleriyle ilgili ortaya çıkacak uyuşmazlıklarda genel kararlar uygulanacak.

Bu kanun uyarınca Şuraca çıkarılacak ikincil düzenlemeler yürürlüğe girdikten sonra, birinci fıkrada belirtilenler dışındaki kuruluşlar faaliyet müsaadesi almaksızın faaliyete başlayamayacak, birinci fıkra kapsamında faaliyette bulunan kuruluşlar da ikincil düzenlemede belirtilecek müddet içinde Şuraya faaliyet müsaadesi müracaatında bulunacaklar. İkincil düzenlemelerin yayımlanmasıyla birlikte Konsey birinci fıkra kapsamında faaliyet gösteren kuruluşların yetkilendirilme süreçlerinin tamamlanması için bir müddet belirleyerek, bu mühlet içinde yetki dokümanı alamayan kuruluşların faaliyetlerini sonlandırmalarını isteyebilecek. Konsey belirlediği mühletleri uzatabilecek. Bu fıkra kararlarına alışılmamış hareket edenler hakkında Kanunun 99/A ve 109/A hususları kararları uygulanacak.

YURT DIŞINDA YERLEŞİK KRİPTO VARLIK HİZMET SAĞLAYICILARI

Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcıları, kanunun 99/A unsurunun birinci fıkrasında belirtilen biçimde Türkiye’de yerleşik şahıslara yönelik faaliyetlerini bu maddeyi ihdas eden kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde sonlandıracak.

Müşterilerin kripto varlıkları nakde yahut nakdi kripto varlığa çevirebilmelerine ve kripto varlıkların transferinin gerçekleştirilmesine imkan veren Türkiye’de yerleşik ATM ve gibisi elektronik süreç aygıtlarının faaliyetleri bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde sonlandırılacak, faaliyetini sonlandırmayan ATM’ler mahallin en büyük mülkî yönetim amirinin bildirimi üzerine iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarına ait mevzuatta belirlenen yetkili yönetimler tarafından kapatılacak. Faaliyette bulunmaya devam edenler ve buna imkan sağlayanlar hakkında kanunun 99/A ve 109/A unsurları kararları uygulanacak.

Bu kanunun 130’uncu hususu uyarınca platformların gelirleri üzerinden Şura ve TÜBİTAK bütçesine gelir kaydedilmesi uygulamasına 2024 yılı gelirleri üzerinden 2025 yılında başlanacak. Kelam konusu Kanunun 35/B ve 35/C hususları uyarınca çıkarılacak ikincil düzenlemeler, bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yürürlüğe konulacak.

Söz konusu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek ve kanun kararlarını Cumhurbaşkanı yürütecek.

patronlardunyasi.com