KOBİ’lerin ihracatı düştü, finansman masrafı iki katına çıktı

BEKİR GÜRDAMAR

İstanbul Sanayi Odası (İSO), “İSO-Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2023” araştırmasının sonuçlarını açıkladı.

500 Büyük şirketlerine göre daha küçük ve orta ölçekli kuruluşları (KOBİ) kapsayan araştırma sonuçları, üretimden satışların 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 42,2 artarak 695 milyar liraya yükseldiğine işaret etti. 2023’te yüzde 67,7 olan yıllık enflasyondan arındırıldığında üretimden satışların gerçek olarak yüzde 13,7 gerilemesi dikkati çekerken, yılın ortalama enflasyonundan (53,86) arındırıldığında ise gerçek gerileme yüzde 7,6 oldu.

KOBİ’lerin üretimden satışlarının, 500 büyük sanayi kuruluşuna paralel olması dikkati çekti. Üretimden satışlar baz alınarak yapılan 2023 yılı İSO İkinci 500 sıralamasına nazaran Biska Dokumacılık 2 milyar 958 milyon TL ile birinci sırayı aldı. Onu 2 milyar 949 milyon TL ile Karel Elektronik ve 2 milyar 945 milyon TL ile Küçükçalık Dokumacılık takip etti.

KOBİ’lerin ihracatlarındaki düşüş dikkati çekti

2023 yılında zayıflayan global büyüme dinamiklerine karşın Türkiye’nin ihracatı sonlu da olsa (binde 5) 255,4 milyar dolara yükselirken, tıpkı periyotta sanayi ihracatı binde 2 düşüşle 245,6 milyar dolara gerilemişti.

İSO İkinci 500’ün ihracatı ise 2023’te yüzde 6,5 gerileyerek 15 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yaklaşık bir ay evvel açıklanan en büyük 500 sanayi kuruluşunun ihracatı ise 2023’te yüzde 2,9 gerileyerek 95,1 milyar dolar olmuştu.

İSO’nun araştırma sonuçlarına nazaran bu durum, nispeten daha küçük ve orta ölçekli kuruluşların dış pazarlara açılma ve rekabet gücünü müdafaa manasında kıymetli ölçüde zorlandığını ortaya koydu.

Özellikle ihracattaki düşüşün tesiriyle İSO İkinci 500’ün Türkiye’nin toplam sanayi ihracatından aldığı hisse 2023’te bir evvelki yıla nazaran 0,4 puan azalarak yüzde 6,1’e geriledi.

KOBİ’lerin finansman sarfiyatı bir yılda iki katına çıktı

İSO İkinci 500’ün periyot kârı 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 26,8 ile hudutlu oranda artarak 94 milyar 741 milyon liraya yükselirken, periyot kârının net satışlara oranı ise yüzde 9,4’ten yüzde 8,2’ye geriledi.

KOBİ’lerin finansman masrafı ise birebir devirde yüzde 103 artarak 65 milyar 598 milyon liraya yükseldi.

Böylece finansman masraflarının faaliyet kârına oranı 12,9 puan artarak yüzde 45,1 oldu.

Kârlılıktaki zayıf performans, kar ve ziyan eden kuruluşlar sayısında da kendini gösterdi.

2022’de 43 olan ziyan eden şirket sayısı, 2023’te 72’ye yükselerek 2018’den beri en yüksek düzeye çıktı.

Net kambiyo ziyanı bir yılda 5 katına çıktı

KOBİ’lerin net kambiyo ziyanı, döviz kurlarındaki sert yükselişlerin tesiriyle 2022’deki 856 milyon liradan 2023’te 4 milyar 101 milyon liraya yükseldi.

Araştırma sonuçlarına nazaran net kambiyo zararındaki bu yüksek artışa rağmen kambiyo süreçleri haricindeki öbür gelirlerden elde edilen net kar 18,5 milyar liraya çıkarak kur ziyanını ziyadesiyle telafi etti. Üretim faaliyeti dışı gelirler içerisinde faiz, temettü, iştirak, menkul değer, duran varlık satışı, kurul vb. üzere pek çok kalem yer alıyor.

Aktif toplamı, enflasyon düzeltmesinin tesiriyle 1,4 trilyon liraya ulaştı

2023 yılında enflasyon düzeltmesi sonrası bilgiler ile İSO İkinci 500’ün faal toplamı yüzde 110,4 artarak 1,4 trilyon liraya ulaştı.

Bu artışın 343 milyar liralık kısmı enflasyon düzeltmesinden kaynaklandı.

Özkaynaklar 2023’te enflasyon düzeltmesi sonrası datalarla yüzde 152,1 oranında artarak 740 milyar liraya yaklaştı. Bu kalemde enflasyon düzeltmesinin tesiri 339 milyar lira oldu.

Devreden KDV alacakları yüzde 58 arttı

İSO’nun açıklamasına nazaran sanayicilerin son yıllarda makul bir tahlil bulunmasını beklediği mevzulardan biri olan devreden KDV alacakları, gerek İSO 500 gerekse İSO İkinci 500 şirketleri için önemli bir sorun olmaya devam ediyor.

İSO 500 için 2023 yılında enflasyon düzeltmesi sonrası datalar ile yüzde 36,5 artışla 66,8 milyar TL’ye yaklaşan KDV alacakları, İSO İkinci 500’de enflasyon düzeltmesi sonrası datalar ile bir evvelki yıla nazaran yüzde 58,3 artarak 14,1 milyar TL’ye yükseldi.