Kırmızı et artırımında geri vites

Yaklaşık iki sene evvel litre başına ziyan eden süt üreticisinin süt veren hayvanlarını kısma göndermesiyle başlayan süreç, kırmızı ette değerli bir probleme dönüştü. Et fiyatları yalnızca yılbaşından bu yana yüzde 110’u aşkın zamlandı. Ocak ayında 300 TL civarında seyreden kıymanın kilosu mayıs ayına gelindiğinde 650 liraya kadar yükseldi. Lakin bölüm temsilcilerinden edindiğimiz bilgilere nazaran, son 15 gündür toptan ve perakende kırmızı et fiyatlarında yüzde 8-10 civarında bir gerileme yaşanıyor. Bunun nedenlerine ait Hürriyet’e bilgi veren Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (ETBİR) Lideri Dr. Ahmet Yücesan, fiyat artışlarını önlemek emeliyle ithalata başlayan Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) müdahalesinin piyasadaki arzı artırınca fiyatlarda gerileme sağlandığını anlattı. Bir öteki neden de, fiyatların geldiği düzey sonrası tüketimin daralması.

TÜKETİM YÜZDE 35 KÜÇÜLDÜ

Hürriyet’ten Gamze Bal’ın haberine nazaran, İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Aydın Tüfekci, “Fiyatlar yüzde 100’ün üzerinde artınca talep yüzde 30-35 civarında geriledi. Tüketimdeki daralmayla oluşan iş kaybı sonrası son 15 gündür fiyatlarda 35 TL ila 50 TL aralığında gerileme var. 40 yıllık esnaf hayatımda birinci kere Kurban Bayramı öncesi et fiyatlarında gerileme görüyorum” dedi.

EN AZ 40 TL GERİLEDİ

ETBİR Başkanı Yücesan’ın verdiği bilgiye nazaran ise, son 20 gündür toptan karkas et fiyatları 380-390 liradan 340 liraya düştü. Perakende fiyatlarda ise durum şöyle: Sene başında kilosu 290-300 TL’den satılan kıyma, ocak ayında üç sefer zamlanarak 400 liraya dayanmıştı. Şubat, mart ve nisan aylarında da ayda en az iki sefer zamlanan kırmızı et fiyatları sonrası kıymanın kilosu 600-650 liraya ulaşmıştı. ESK’nın müdahalesi ve talepteki daralma sonrası fiyatlar 550-600 liraya düşmüş oldu. Kuşbaşının kilosu da 580-630 lira aralığına geriledi.

Dr. Yücesan, “ESK müdahale etmeseydi toptan karkas etin fiyatı 500 liraya kadar çıkardı. Hem bayram için kurbanlık hayvan ithal ediliyor hem de yavru, damızlık, süt hayvanı ithalatı yapılıyor. Haftada 80-100 TIR karkas et geliyor. Arzın düşük olduğu bir ortamda toplam tüketimin yüzde 20’si ithalatla sağlanmış oldu. Şayet piyasadaki arz dengelenmeseydi yalnızca tüketimdeki daralmayla fiyatlar gerilemezdi” diye konuştu.

‘BAYRAMA KADAR SÜRER’

Tüketimdeki düşüşün ve ESK’nın besilik hayvan ithalatının sürmesiyle Kurban Bayramı’na kadar kırmızı et fiyatlarının baskılanmaya devam edeceğini söyleyen Dr. Yücesan, bu baskılanmanın bayram sonrasına da sarkabileceğine işaret etti. Fakat Yücesan, yaz aylarıyla birlikte turizm döneminin canlanmasıyla talebin yine artacağını; bunun da fiyatların tekrar üst istikametli ivmelenmesiyle sonuçlanacağını söyledi.

Uzmanlara nazaran, fiyatların uzun periyotta dengelenebilmesi için yurt içinde üretimin artması, üreticinin bu mevzuda desteklenmesi gerekiyor. Yücesan, “Son devirde yem fiyatları enflasyonla paralel bir formda artarken kırmızı et üreticisinin en fazla zorlandığı maliyet canlı hayvan ünite fiyatlarındaki yükseliş oldu. Buzağı fiyatları çok arttı. Zira o yavruyu doğuran anaç hayvanlar kısma gitti. Bu da kırmızı et fiyatlarını artıran en büyük neden oldu. Yurt içinde arzın artması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.

YEREL MARKET YÖNELİMİ

Kırmızı et fiyatlarının geldiği düzey sonrası kasapların satışları gerilerken, ESK’nın temin ettiği ithal etleri satan mahallî marketlere talep ağır. Ankara ve İstanbul’daki lokal marketler ESK ile yaptıkları işbirliği kapsamında kırmızı et fiyatlarını ramazan boyunca sabitleme kararı almışlardı.

Hürriyet’e konuşan İstanbul Perakendeciler Derneği (PERDER) başkanı Faruk Güzeldere, “Kıymalık etin kilosu 314 TL, kuşbaşılık etin kilosu ise 344 TL. Bu fiyatlarla piyasadaki fiyatlar ortasında önemli bir fark oluşunca tüketicinin ağır bir talebi oldu. Et satışlarımız büyüdü” dedi. Güzeldere, fiyatları sabitleme kararını en az Kurban Bayramı’na kadar sürdürme kararı aldıklarını lisana getirdi.

İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Aydın Tüfekci ise, “Esnafın son 3 aydır yüzde 30-35 civarında iş kaybı var. Kişi başı tüketim bir yılda yüzde 20-25’in üzerinde düştü” sözlerine yer verdi.

patronlardunyasi.com