Aran, “Bankacılık Söyleşileri” kapsamında AA’ya yaptığı açıklamada, 2023’ün, Türkiye iktisadı için iktisat siyasetinde değişimlerin yaşandığı bir yıl olduğunu gördüklerini, birinci yarıda baz tesiriyle ve düşen güç fiyatlarının katkısıyla gerileme eğilimi sergileyen yıllık enflasyonun, haziranda TL’nin bedel kaybının gecikmeli tesirleri ile temmuzda yönetilen ve yönlendirilen fiyatlarda yapılan artışlarla tekrar yükseliş eğilimine girdiğini ve yüzde 60 düzeyinin üzerine çıktığını söyledi.
Faiz oranlarındaki yükselişin iç talep üzerindeki tesirinin 2024’ün bilhassa birinci yarısında da devam edeceğinin anlaşıldığını kaydeden Ortan, gelecek periyotta mevcut iktisat siyasetlerinin enflasyon beklentileri üzerindeki olumlu tesirlerinin belirginleşmeye başlamasının Türkiye’de enflasyonla çabada kıymetli olacağını, 2024’ün ikinci yarısından itibaren baz tesirinin de katkısıyla dezenflasyonist periyodun başlayabileceğini söz etti.
2024 sonunda enflasyonun süratle yüzde 36-42 bandına gelebileceğini, bu bahiste kararlılıkla adım atıldığını düşündüğünü lisana getiren Ortan, şöyle devam etti:
“Bir yandan mali sıkılaşma için gerekli ortam sağlanırken, öbür yandan ülkenin dur-kalk yapmaması ismine en uygun şartlarda yatırım ortamının sağlanması mümkün. Yanlışsız adımlar atılıyor, yapılması gerekenler yapılıyor ve şu anda izlenen siyaset düzgün bir öngörülebilirlik sağlıyor. O nedenle kanaatimce başarılı sonuçlar alınacaktır, geleceğe müspet bakıyorum.
Geldiğimiz nokta, çok değerli ve bir o kadar hassas. Hepimiz çok dikkatli olmalı, ihtimamla hareket etmeliyiz. Siyaset faiz oranının son alınan kararla yüzde 42,5’e geldiğini düşündüğümüzde hem nakdî sıkılaşma hem ona eşlik eden miktarsal sıkılaşma hem de seçici kredi siyasetiyle desteklenen sistem -makro ihtiyati önlemleri de işin içine kattığınız zaman- gerçek dal, üretim, finansa erişim ve finansal istikrar açısından bizi hassas, çok dikkatli yönetilmesi gereken bir noktaya getirdi. İçinde bulunduğumuz devir, riskleri dikkatli yönetmemiz ve olumluluğun devam etmesi için yapılacakları kesinlikle tartışarak, konuşarak, istişareyle yapmamız gereken bir devir. Yoksa ‘ben yaptım oldu’ anlayışıyla tekrar bu hassas istikrarda bir şeyi kaybedersek, örneğin, gerçek kesim artan finansman maliyetlerinin üstesinden gelemez ve üretkenliğini, verimliliğini, karlılığını kaybeder hale gelirse tekrar sıkıntılarla karşılaşabiliriz.”
“Şu anda riskleri yönetilebilir, makul düzeyde buluyorum”
Hakan Ortan, şu anda riskleri yönetilebilir, makul düzeyde bulduğunu tabir ederek, “Yönetirken dozu çok güzel ayarlamalı ve vakit zaman içine düştüğümüz yanlışı tekrarlamamalıyız. ‘Bankalar kazanırsa gerçek dal kazanamaz, gerçek kesim kazanırsa bankalar kazanamaz’ üzere bunların birbirinin aleyhine olduğu konusundaki ön yargılarımızı, paradigmamızı değiştirmemiz, birlikte hareket etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Şayet biz ülkemizin büyümesinden, büyümenin sürdürülebilir olmasından, refahın artmasından, iktisattaki sıkıntıların giderilmesinden bahsediyorsak ve bu hususta adım atacaksak bir ortada olduğumuzu, birlikte hareket etmemiz gerektiğini bilmemiz gerekiyor.” diye konuştu.
Türkiye’nin, tasarruflarını kâfi seviyeye getirememiş, birikimlerini artıramamış bir ülke olduğunu belirten Ortan, “Dolayısıyla dış kaynağa muhtaçlığımız var. Mevcut tasarruflarımız ülkemizin büyümesi ve refahın artması için kâfi değil. Kesinlikle bu fotoğrafın içine dış kaynak almamız gerekiyor.” dedi.
“Şu andaki faiz oranı dış kaynağın gelmesi için kâfi bir seviye”
Şu anda gelinen siyaset faizi olan yüzde 42,50’lik düzeyin; yabancı sermayenin, dış kaynağın Türkiye’ye akması için kâfi olduğunu aktaran Ortan, şunları kaydetti:
“Onların beklediği şeyin mahallî seçimler olmadığını düşünüyorum. Zira hiçbir yatırımcı, bir ülkeye giderken o ülkede mahallî seçim sonuçlarıyla ilgilenmez. Ülkenin genel seçim sonuçlarıyla ilgilenir, siyasi istikrarına bakar. Yabancı yatırımcı, bir kentin belediye liderinin kim olduğuna bakmaz. Yabancı yatırımcı, faiz düzeyinin son nokta olup olmadığıyla, kur ve enflasyon öngörüleriyle giriş yapmak için uygun vakit olup olmadığıyla ilgilenir.
Son metne bakınca Merkez Bankası’nın en fazla bir seferlik daha 2,5’lik bir marjı elinde tuttuğu anlaşılıyor. Yüzde 42,50 düzeyi, yabancı yatırımcının ‘ben bu ülkeye girerim, onların 2 yıllık, 5 yıllık kağıtlarını bu düzeyden alırım ve bundan da para kazanırım’ dediği karlı bir ortam sağlıyor. Geleceğe olumlu bakmamın nedeni; yabancı sermaye akışı, yabancı sermayenin direkt yatırım formunda olmasa bile sıcak para olarak adlandırsak da Hazine’nin 2 yıllık ve 5 yıllık kağıtlarına girmesine yönelik beklentimdir. Dış kaynağın içeride ihracata, ithal ikamesi üretime, turizme aktarılması, ‘büyürken cari açık vermeyen bir iktisada sahip olacağım’ telaffuzunu gerçekleştirmek için bir fırsat olacak.”
“Sıcak paranın cazibesine kapılmamalıyız, kaynakları üretime aktarmalıyız”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, kaynakların hakikat kullanılmasının kıymetini vurgulayarak, “Eğer sıcak paranın cazibesine kapılır tıpkı süratle, birebir motivasyonla devam etmez ve bulduğumuz dış kaynağın rehavetiyle tüketime yönelirsek bu kıssada tekrar yarım kalırız. Tıpkı meselelerle bir sefer daha yüzleşiriz. O yüzden gerçek kesimin ve finansal kesimin temsilcileri olarak gelmekte olan, önümüzdeki yıl gelecek olan dış kaynağın hakikat alanlarda kullanılmasının birinci önceliğimiz olduğunu düşünüyorum. Bu, finansın geleceği için de ekonomimizin geleceği için de temel kaide.” halinde konuştu.
Buldukları kredilerin kesinlikle ve kesinlikle üretime dönüştürülmesi, istihdam artışıyla desteklenmesi, ihracat, tarım ve turizm kesimlerinin stratejik olarak desteklenmesi gerektiğini kaydeden Ortan, kaynakların tarıma, turizme, ihracat odaklı üretime, ithal ikamesi üretime aktarılması gerektiğini söyledi.
Aran, “Önümüzde tarihî olarak bu türlü bir fırsat var. Bu fırsat elimize geçmiş durumda. Bundan hakikat halde yararlanmamız gerekiyor.” dedi.
“Üretken yapay zeka, çalışan ve müşteri tecrübesini eşsiz düzeylere taşıyacak”
Bankacılık kesimindeki yenilik ve trendlere de değinen Ortan, derin öğrenme temelli analitik modeller ve doğal lisan sürece teknolojisiyle geliştirilen sanal asistanlar ile son yıllarda insansı ve şahsileşmiş dijital tecrübeler sunma manasında büyük ilerleme kaydedildiğini tabir etti.
Aran, “Ancak üretken yapay zeka, daha evvel benzerini görmediğimiz ölçekte şahsileşmiş, daha derin ve neredeyse insansı etkileşimler yaratmanın kapılarını aralayarak dijital tecrübede ihtilal niteliğinde tesirler yaratmış durumda. Mevcut yapay zeka teknolojilerinin üretken yapay zeka ile harmanlanarak iş süreçlerinin güzelleştirilmesini sağlayacağını ve hem çalışan hem de müşteri tecrübesini eşsiz düzeylere taşıyacağını öngörüyoruz. Üretken yapay zeka, beynimizi daha efektif kullanma ve insan beyninden daha hakikat formda yararlanmanın ilacı. Gereksiz yere ezberlemek, aklımızda tutmak zorunda değiliz. Her an o bilgi güya beynimizde üzere yaşayabilir olmak beynin de kapasitesini artırıyor. İnsanlığın bundan sonraki gelişiminde sıçramayı yaptıracak ileri bir teknoloji olduğu için heyecanlanıyor ve biraz da endişeleniyoruz.” diye konuştu.
“Açık bankacılıkta rekabet artacak, açık finansa geçiş yaşanacak”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, Merkez Bankası’nın yasal düzenlemeleri doğrultusunda Türkiye’de Ocak 2023’te yaygınlaşan açık bankacılığın; müşterilerin finansal datalarını artık yalnızca kendi bankalarında değil, birebir vakitte öbür finansal kuruluşların platformları aracığıyla da yönetebilir ve kullanabilir hale getirdiğini belirterek, açık bankacılığın, müşterilerine finansal bilgileri üzerinde daha geniş haklar tanıyarak finansal hizmetler kesiminde kıymetli bir dönüşüm başlattığını anlattı.
Bankalar ve öteki finansal kuruluşların, müşterilerini kendi kanallarında tutmak ve onlara en güzel müşteri tecrübesini sunmak ismine rekabet içinde daha yenilikçi ve entegre hizmetler geliştirmeye başladığını söz eden Ortan, Türkiye’de açık bankacılık ekosisteminde 4 fintek ile 13 bankanın faaliyet gösterdiğini, ekosistemin süratle genişlemeye devam ettiğini, 2024’te başka bankalar ve finansal kuruluşların iştirakiyle daha da büyüyeceğini, ekosistem içerisindeki rekabetin artacağını öngördüklerini kaydetti.
Önlerindeki devirde, yurt dışındaki örneklere bakıldığında, açık bankacılıktan açık finansa geçiş olmasını beklediklerini aktaran Ortan, “Müşterilerimiz, sadece hesap bilgilerini paylaşıp ödeme başlatma süreci yapmakla kalmayacak, kredi, ferdî emeklilik, sigorta bilgileri üzere bilgilerini de paylaşabilir hale gelecek. Ülkemizde ise önümüzdeki devirde Merkez Bankası ve Bankalararası Kart Merkezi’nin çizeceği yol haritasıyla birlikte açık bankacılığın müşterilere sunduğu eser ve hizmet yelpazesi genişleyecek. Bu gelişmeler finansal hizmetlerin entegrasyonu ve çeşitliliğini artırırken, biz de müşterilerimize daha şahsileştirilmiş ve yenilikçi finansal tahliller sunma fırsatı elde edeceğiz.” dedi.
Yurt içinde TL cinsinden birinci yeşil borçlanma aracı ihracı
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, yeşil ve sürdürülebilir borçlanma araçlarının gelişiminin, sürdürülebilir bir geleceğin finansmanında kıymetli rol oynadığını vurgulayarak, bu yaklaşımla Sermaye Piyasası Konseyi tarafından yayımlanan “Yeşil Borçlanma Aracı, Sürdürülebilir Borçlanma Aracı, Yeşil Kira Sertifikası, Sürdürülebilir Kira Sertifikası Rehberi”nde belirtilen temellere uygun olarak yurt içinde TL cinsinden yeşil borçlanma aracı ihraç eden birinci banka olduklarını söyledi.
Yurt içinde nitelikli yatırımcılara satış formülü ile gerçekleştirilen ihracın büyüklüğünün hem ferdî hem de kurumsal yatırımcıların ilgisi sonucunda 500 milyon lira olarak gerçekleştiğini aktaran Ortan, ihraçtan sağlanan kaynağın yeşil projelere verilen kredilerin finansmanı için kullanılacağını bildirdi.
İştiraklerin holdingleşmesi
Hakan Ortan, iştirakleri bir çatı şirket altında yönetme, bir öteki deyişle iştiraklerinin holdingleşmesi istikametindeki iradelerini kamuoyu ile paylaştıklarını hatırlatarak, “Kısmi bölünme sürecinde hisseleri devre bahis olacak iştiraklerimiz ortasında yurt dışında konseyi bankalarımızın da bulunması ve bu bankalar özelinde yabancı otoriteler nezdindeki süreçler için ek vakte muhtaçlık duyulması nedeniyle bölünme süreçlerine 31 Aralık 2023 tarihli finansal tablolarımız ile devam etme kararı aldık. Bankamızın 100. yılında holdingimizi kurmuş olmayı hedefliyoruz.” dedi.
