İpek Kıraç babası İnan Kıraç hakkında birinci defa konuştu: Ben hala eski bildiğim babamı yaşamak istiyorum

Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi İpek Kıraç, annesi Suna Kıraç’ın vasiyetiyle Koç Holding’in yaklaşık yüzde 12 payına miras yoluyla sahip olmuştu. Babası İnan Kıraç ise vasiyetin iptali için yargı yoluna gitti. Kıraç, babası İnan Kıraç’ın kendisi hakkında “evlatlıktan ret” davası açtıktan sonra birinci kere Oksijen gazetesinden Elif Ergu Demiral’a konuştu.

İşte o köşe yazısı:

HAYATIMI BİR KİTABA YA DA DİZİ SENARYOSUNA SAKLIYORUM

Merak edilen birisiniz. Koç Ailesi’nin bir parçasısınız. Suna ve İnan Kıraç’ın kızları İpek’in hayatı nereden nereye geldi?

Şaka bir yana, hayatım ne kimilerinin düşündüğü üzere çok pırıltılı ne de keder ve meşakkatlerle dolu.

Hayatımın nereden nereye geldiği sorusunun cevabını bir kitaba ya da bir dizi senaryosuna saklıyorum.

Eminim çok ilgi çeker. Tahminen bir gün yazarsınız…

Olabilir. Hayatım ne kimilerinin düşündüğü üzere çok pırıltılı ne de sıkıntı ve dertlerle dolu. Her insanın olduğu üzere mutluluklarım, kederlerim, inişlerim, çıkışlarım oluyor. Herkes üzere ben de hayatın bana verdiği hoşlukları paylaşarak büyütmeye, problemleri mümkün olduğunca çözmeye, çözemediklerimi ise kendimi çok üzmeden geride bırakmaya çalışan birisiyim. Ben hayatı Holter aygıtına benzetirim; çizgiler aşağı üst, inişli çıkışlı ise kalp atıyordur, hayat vardır, hayat vardır. Ömür var epey da umut vardır.

İlk isminiz Mukadderat. Bir müddettir sizin kız çocuklarının mukadderatlarını değiştirmeye odaklandığınızı gözlemliyorum. İpek Kıraç içinde neler yaşıyor?

Biyolojik annem beni terk ettiğinde verildiğim kurum bana Baht ismini koymuş. Sonra annem Suna Kıraç ve babam İnan Kıraç tarafından evlat ediniliyorum ve ismim İpek oluyor. Nitekim yazgı. Anadolu’da “İsmiyle yaşasın” derler ya benimki tam o denli. Kişi ismiyle yaşarmış, ben de yıllar sonra kendimi öbür kız çocuklarının yazgılarını değiştirme eforu içinde buldum.

ANNEM BİR KERE BANA “SEN HEM ÇOK ŞANSLI HEM ÇOK ŞANSIZ BİR ÇOCUKSUN” DEMİŞTİ BANA

Duygusal eşiklerinizin sonlarının zorlandığını düşünüyorum hayatınızda. Terk edilmiş bir çocuk olduğunuzu öğrenmek… Türkiye’nin en varlıklı ailelerinden biri tarafından evlat ediniliyorsunuz. Alışık olunan bir durum değil. Çok şanslı buluyor musunuz kendinizi?

Annem bir sefer bana “Sen hem çok şanslı hem de şanssız bir çocuksun” demişti. Sanırım en hoş tanım bu olur. Aile bekleyen binlerce çocuk içerisinden Suna Kıraç tarafından evlat edinilmek, onun tarafından yetiştirilmek dünyanın en büyük bahtı bana nazaran. Lakin sonrasında anneme en gereksinimim olan yaşlarda onun hastalanması, hayatımın bir günde altüst olması, tam ergenlik yaşlarımda annemi her an kaybetme endişesiyle yaşamak, o çaresizlik hissi. Alışılmış ki çok çok zordu.

ALS hastalığını Türkiye’de pek çok kişi annenizle duydu. Kişinin kendisine de etrafına de çok sıkıntı bir hastalık. Nasıldı o periyot sizin için?

Babam için de benim için de farklı başka zordu. ALS o denli bir hastalık ki, yaşarken sevdiklerinizin yavaş yavaş elinizden kaymaya başladığını hissediyorsunuz. Vakitle konuşamıyor, hareket edemiyor, yutkunamıyor… Varsın lakin mahrum. Hiç umudumuzu kaybetmeden yıllarca annemin uygunlaşmasını bekledik, çabaladık. Duygusal boyutu çok yıpratıcı varsayım edersiniz ki. Benim tam ergenlik yaşlarımdı, anneme ve babama en gereksinimim olan periyotta başımıza bu geldi. O yaşlarımda anneme yalnızca “annelik” kimliğiyle bakıyordum doğal olarak. Ondan beklentilerim, sevinçlerim ya da hüzünlerim daima “annelik” kimliğiyle sonluydu. Meğer artık genç bir bayan olarak anneme öbür bir gözle de bakmaya başladım. Artık onu bir birey olarak, pek çok şapkayı birebir anda taşımaya çalışan bir bayan olarak değerlendirebiliyor ve kendimi ona her zamankinden daha yakın hissediyorum. Onun üzere güçlü bir bayanın, o kadar disiplinli ve kararlı bir bayanın böylesine çaresiz bir hastalığı kabullenmesi, elinden hiçbir şey gelmemesi ne kadar sıkıntı olmuştur kim bilir. Kendi hayat seyahatinin, hayallerinin yarım kalmış olacağını bilmek annem üzere hayattaki ülküleri çok fazla olan biri için her türlü hastalıktan daha acı verici olmalı…

BÖYLE BİR DURUMA DÜŞECEĞİMİZİ SÖYLESELER İNANMAZDIM

Yıllar sonra bu sefer duygusal bağınızın çok kuvvetli olduğu babanız tarafından açılan evlatlıktan ret davası sizi nasıl etkiledi?

Babamla çok yakın olduğum bir çocukluk geçirdim. Annem hem çok çalışırdı hem de babama nazaran daha sert mizaçlı bir insandı. Babamla ilgili bütün anılarım çok sıcak ve hoş. Gün gelip bu türlü bir duruma düşeceğimizi söyleseler asla inanmazdım. Bu durumun beni nasıl etkilediğine cevap vermem sıkıntı. Babamın tavrını ne duygusal açıdan ne de mantıken anlamam ve kabullenmem inanın mümkün değil.

BEN HALA ESKİ BİLDİĞİM BABAMI HATIRLAMAK VE YAŞAMAK İSTİYORUM

Babanız neden bu türlü beklenmedik bir hal takındı?

Bilemiyorum. Kendisine sormanız lazım. Ben hala eski, bildiğim babamı hatırlamak ve yaşamak istiyorum. Tek bildiğim başta ben olmak üzere babamı hakikaten seven bütün ailesi ve dostlarının mevzuyla ilgili çok üzgün olduğu.

İSTESE DE İSTEMESE DE O BENİM BABAM

Babanıza ne söylemek istersiniz?

Babamla bu yıllarımızı, annemin kaybından sonraki devrimizi çok daha farklı geçirmeyi hayal ederdim. Keşke babamla birlikte gücümüzü, vaktimizi, kaynaklarımızı annemin ismini ve hayallerini yaşatmaya harcıyor olsaydık. Keşke şu an annemin ismiyle yürüttüğüm projelerimizi babamla ziyaret edebilseydik, o kız çocuklarını tanıyabilseydi. Keşke birlikte yemeklere, tatillere çıkabilseydik, olağan bir aile üzere yaşamaya devam edebilseydik. Özlediğim ve “keşke” dediğim çok fazla şey var. Fakat babamın bu yaşlarında onunla olmayı, onun geride bırakmak istediği işlere, hayallerine her açıdan dayanak ve yoldaş olmayı çok çok isterdim. Eminim annem de bizi o denli görmek isterdi. Nitekim çok yazık… Ben her şeye karşın hala eski günlere döneceğimize dair umudumu koruyorum. İstese de istemese de o benim babam.

Annenizin ismine başlattığınız Suna’nın Kızları’na neden gereksinim var?

2 yıldır Türkiye’nin dezavantajlı bölgelerindeki kız çocuklar, aileleri ve kamu yetkilileriyle bir ortaya geliyorum. Erken yaşta ve zorla evlendirilen, tarlada çocuk emekçi olarak çalıştırılan, mesken içi sorumluluklarından dolayı eğitimini tamamlayamayan çocuklarla tanışıyorum. Onları dinliyorum. Umutsuzlar… Hayatta hiçbir seçme bahtları olmadığını, annelerinin yazgısını yaşamak zorunda olduklarını düşünüyorlar… Ben bu kısır döngüyü kırmak ve kız çocukların gereksinimleri olan gelişim fırsatlarına erişmesini sağlamak istiyorum. Hayatlarıyla ilgili kendi kararlarını verebilmelerini, gelecekleriyle ilgili hayaller kurmalarını, hayallerinin peşinden gitmelerini istiyorum.

Bunu nasıl başarabiliriz?

Bu çocukların eğitiminden sıhhatine; uygun beslenmelerinden şiddetten uzak yaşayabilmelerine kadar, gelişimlerini destekleyecek tüm alanlarda çalışmak gerekiyor. Suna’nın Kızları bunu yapıyor. Çocuk Hayat Merkezleri’yle, Yaz Enstitüsü’yle, Çocukları Destekleyen Mahalleler’iyle çocukların etrafında güvenebilecekleri yetişkinler olmasını sağlıyor. Kendilerini tanımalarını, hudutlar koyabilmelerini, fizikî ve duygusal olarak yeterli halde olabilmelerini sağlamaya çalışıyor. Bu türlü bir dönüşümü tek bir sivil oluşum ile sağlamak çok güç. Bu nedenle alandaki çok değerli sivil toplum kuruluşları, kamu ve özel dal kurumlarının iş ve güç birliği ile çalışıyoruz.

Yıllardır bu alanda çalışılıyor. Kardelen projesi aklıma geldi sizi izlerken. Maalesef zihniyet dönüşümü ve toplumsal dönüşüm kolay olmuyor. Sivil toplumun bu türlü bir değişim gücü var mı sizce?

Ben bu gücün olduğuna inanmayı seçenlerdenim. Lakin inanmanın ötesinde bu değişim için çok emek vermek gerektiğini de öğreniyorum. Bu kadar derinleşmiş eşitsizliklerle fakat birbirimizden öğrenerek ve birbirimizle dayanışma içinde uğraş edebileceğimize inanıyorum. Kuşaklar ortası, kurumlar ortası, bireyler ortası ve bilhassa de bayanlar ortası dayanışmaya hepimizin gereksinimi var. Sivil toplum örgütleriyle ve kız çocuklarla çalışırken bu sürecin gücüne olan inancım çok arttı. Daha yapmamız gereken çok şey var; ancak umuyorum ki bir gün zirveden değil tabandan gelen sesleri duymanın değerini daima birlikte göreceğiz.

“Suna’nın Kızları benim için bir yan iş değil. Bu benim hayatım” dediniz sohbetimizde. Bu işe kendinizi adadığınızı görüyorum. İleride neyi başarmış olmak size memnun eder?

Suna’nın Kızları’nı annemin eğitim alanındaki eforlarını, pahalarını, gayelerini ve vizyonunu yaşatmak ve ileriye taşımak hedefiyle kurdum. Hayalim, annemin bana tanıdığı seçme özgürlüğüne tüm kız çocukların ve bayanların sahip olmasını sağlayacak öğrenme imkanları oluşturabilmekti. Bir yıl üzere kısa bir müddette, 10 binden fazla çocuk ve yetişkine ulaştık, kız çocukların güçlenmesi için çalışmalar yürüttük ve yürütmeye devam ediyoruz. Derdim 10 binleri 100 binler yapmak. Derdim çalışmalarımızı tüm Türkiye’de yaygınlaştırarak, Suna’nın kızlarını, İpek’in kız kardeşlerini çoğaltmak.

BEN ALANDAN BESLENİYORUM

Urfa’da gördüm ki herkese sarılıyor, kucak açıyorsunuz, kızlara direkt telefonunuzu veriyorsunuz. Nasıl bir bağ bu?

Herkesin iş yapış hali farklı. Ben alandan besleniyorum. Bu gereksinimimi Suna’nın Kızları ile bir ortaya geldikçe daha da çok fark ettim. Arkadaşlarımla, kız kardeşlerimle birlikte ben de öğreniyorum, kendime ve topluma dair fark etmediğim şeyleri fark ediyorum, onlarla güzelleşiyorum. Bugüne kadar bu yakınlığı suistimal eden bir kişi bile olmadı. Fakat kritik bir durumda bana bir telefonla ulaşabileceklerini bilmeleri, inançta hissetmeleri benim için çok kıymetli.

Oğlan çocukların şartları kızlardan daha mı güzel?

Suna’nın Kızları olarak aslında yalnızca kız çocuklarla çalışmıyoruz. Bugüne kadar yüzde 59’u kız ve yüzde 41’i oğlan olmak üzere yaklaşık 7 bin 500 çocukla çalışma imkânımız oldu. Kız çocuklara yönelik önceliğimiz iki noktada devreye giriyor. Birincisi; alanlarımızda karma kümelerle çalışsak dahi kız çocukların özgün muhtaçlıklarını önceliklendirmeye çalışıyoruz. İkincisi ise kız çocukların karar alma süreçlerinde aktif olabilmesi ve güçlenmesi için ek düzenekler ve programları önemsiyoruz. Bunun nedeni; bir yandan tüm meselelerin tahlili için bayanlar ve kız çocuklar ortası dayanışmanın gücüne çok inanmamız, bir yandan da kız çocukların özgün gereksinimlerinin birçok vakit görünür olmadığının farkında olmamız. Örneğin çocuk işçiliğine dair istatistiklerde 4 oğlan çocuktan birinin ve 10 kız çocuktan birinin çalışmak zorunda olduğu tabir ediliyor. Bu tek başına dehşetli bir oran. Lakin bu oranda göremediğimiz bir de kız çocukların konut içi emek ve bakım yükü var. Birçok kız çocuğu küçük yaşta çok büyük sorumlulukların altında eziliyor. Ya da erken yaşta ve zorla evliliklere dair istatistiklerde yalnızca yasal nikahlar görülüyor. Bu istatistiklerde dahi kız çocukların evlilik oranı oğlan çocukların 10 katı. Alanda gerçek oranların çok daha yüksek olduğunu görüyoruz. Suna’nın Kızları istatistiklerden bağımsız, her bir çocuğun gereksinimini tespit edip tahlil üretebilecek sistemler ve modeller üzerine çalışıyor. Bu doğrultuda kız çocuklar için ekosistemi güçlendirebilirsek tüm çocuklar için yarar sağlayabileceğimize inanıyoruz.

Şu an etkin projeleriniz neler? Kısaca bahseder misiniz?

Şu anda etkin olduğumuz 3 saha var. Birincisi, zelzeleden etkilenen bölgelerde 12-18 yaş ortasındaki çocukların gelişimleri için inançlı ve destekleyici alanlar kurmak ve yine yapılanma sürecinde kız çocukların özgün muhtaçlıklarının gözetilmesini sağlamak emeliyle kurduğumuz Çocuk Ömür Merkezleri’miz. Şu an Hatay’da iki, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Şanlıurfa’da birer merkezimiz bulunuyor. Bu merkezlerde Suna’nın Kızları topluluğuna dahil sivil toplum örgütleri, UNICEF ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile çalışıyoruz. İkincisi, Yaz Enstitü’müz. Harran’ın köyleri ve Koç Okulu’nda uyguladığımız programlarımız ile kız çocukların karşılaştıkları problemleri bir ortada çözmelerine ve güçlenmelerine takviye olacak hayat uzunluğu kullanabilecekleri hünerler kazanmalarını amaçlıyoruz. Üçüncü alanımız ise Şanlıurfa’nın Haliliye ve Eyyübiye ilçelerinden beş mahalleyi kapsıyor. Çocukları Destekleyen Mahalleler ismini verdiğimiz bu alanda, yereldeki kamu vazifelileri ve mahalleli ile çocukların karşı karşıya olduğu riskleri tespit etmeyi ve bir ortada tahlil üretmeyi hedefliyoruz.

Suna’nın Kızları’nı bu kadar vakittir yapılan projelerden ayıran özellikler neler?

Suna’nın Kızları fikri birinci ortaya çıktığında, yaklaşık bir yıllık bir saha araştırması yürüttük. Stratejimizi bu araştırmadan elde ettiğimiz bulgularla ve iki değerli yaklaşımla şekillendirdik. Bunlardan birincisi kolektif tesir, oburu ise kız çocuk odaklı tasarım yaklaşımı oldu. Kolektif tesir, ortak maksatlar doğrultusunda ortak tesir yaratmak için bir ortaya gelmenin değerini vurgulayan ve paydaşların bir ortada çalışmasını sistematik bir metoda oturtan bir yaklaşım. Suna’nın Kızları 31 sivil toplum oluşumuyla kolektif tesir odağında çalışıyor.

Bir öbür ayırt edici özelliğimizi ise ‘kız çocuk odaklı tasarım’ yaklaşımı olarak görüyorum ki bunu kız çocuklar için kız çocuklarla birlikte çalışıyoruz biçiminde özetleyebilirim.

Suna’nın Kızları’nda kız çocukların sürecin öznesi olmasını istediğinizi söylüyorsunuz. Kız çocuklar için kız çocuklarla birlikte çalıştığınızı söz ediyorsunuz. Bunu nasıl sağlıyorsunuz? Çocuklar kararlara nasıl katılıyor?

Yürütülen tüm çalışmalarda kız çocukların kelam sahibi olmasını önemsiyoruz. Bu sebeple Kız Çocuk Tahlil Topluluğu’muz ve Kız Çocuk Odaklı Tasarım Takviye Topluluğu’muz var. Bu topluluklardaki arkadaşlarımız, uygulayacağımız programlarda hiçbir çocuğun dışarıda kalmaması için çalışıyor. Odağa kız çocukların özgün gereksinim ve beklentilerini koymayı önceliklendiriyor. Ayrıyeten 13-17 yaş ortası kız çocuklardan oluşan Kız Çocuk Müşavere Ekibi’miz ile forumlar, haftalık toplantılarla yakın temasta çalışarak, birçok bahiste görüş ve geri bildirim alıyor ve uygulamaya sokuyoruz. Alanda ise çocuklarla uyguladığımız İyilik Programı’mız çocukların bir topluluk olmasını ve ortak karar almasını sağlıyor. Örneğin Çocuk Ömür Merkezleri’mizin gündelik programı bu programdan mezun olan çocukların kararlarına nazaran şekilleniyor.

Şu ana kadar bu tecrübeden çıkarttığınız dersler nedir?

Türkiye’de kız çocukların eğitiminden çocukların korunmasına, sıhhat hizmetlerinden eğitimin kalitesine kadar uzanan çok çeşitli tecrübe ve yetkinliklere sahip sivil toplum kuruluşları ve uzmanlar var. Kız çocukların bütüncül gelişimlerini odağa alan, kız çocukların özgün gereksinimlerini gözeten bir ekosistem oluşturma amacına rastgele bir STK’nın tek başına ulaşması hayli sıkıntı. Bu sebeple kolektif tesir yaklaşımını benimsedik ve yolumuzu farklı alanlardan 31 sivil toplum kuruluşu ile yürümeye karar verdik. Elbette bu kadar farklı kurumun, farklı tecrübenin, farklı uzmanlıkların bir ortaya geldiği ve ortak bir gaye doğrultusunda hareket ettiği bir yapıyı sürdürülebilir kılmak güç. Lakin geride kalan 2 yıldaki çalışmalarımıza, bu toplulukların ürettiklerine baktığımda, başarılı olduğumuzu ve buradaki modelin herkese güzel geldiğini düşünüyorum. Bunun en kıymetli örneğini sarsıntılardan sonra yaşadık. Topluluk olmanın sağladığı ortak tecrübe ve güç sayesinde çok süratli formda gereksinimleri tespit edip tahliller üretebildik ve daha kıymetlisi alanda çalışan arkadaşlarımızın dayanışması bu kadar büyük bir faciada ruhsal olarak çok büyük güç oldu.

İPEK KIRAÇ GALATASARAY’A MARŞ YAZMIŞ

Koyu Galatasaraylısınız ve hatta bir Galatasaray marşının sözleri size aitmiş! Gerçek mu?

Doğru duymuşsunuz. Çocukluğumdan beri Galatasaray sevgisiyle büyüdüm. Galatasaray benim için sırf bir futbol kulübü değil; çok esaslı bir geçmişi olan, çok daha büyük bir pahalar bütününü ve vizyonu temsil eden, ülkemizin en değerli markalarından. Türkiye’nin en güzel eğitim kurumlarından biri ve binlerce genç her yıl hem çok âlâ bir eğitim alarak hem de aydınlık ve çağdaş bedellerle mezun oluyor. Hakikaten gurur duyuyorum bu topluluğun bir modülü olduğum için. Olağan bunun yanında taraftar yanım da var; Galatasaray’ın her maçını büyük bir heyecanla takip ediyorum. Küçük yaşlarımda bir Galatasaray marşının sözlerini yazmıştım, daha sonra bu marş çok tanınan oldu. Lakin annem kelamların bana ilişkin olduğunun bilinmesini istememişti. Ve doğal ki mayıs ayları geldiğinde her Galatasaraylı üzere ben de sarı kırmızı bayrağımı asacağım günü iple çekiyorum.

YATÇILIKTA İSMİNİ DUYURDU

Yönetim Kurulu Lideri olduğunuz Sirena Marine tam bir muvaffakiyet öyküsü. Dünyada yatçılıkta isminizi duyurdunuz. Nasıl oldu bu?

Sirena olarak Türkiye’nin birinci seri yat üreticisiyiz ve üretimin yaklaşık yüzde 80’ini ihraç ediyoruz. Grubumla birlikte denizcilik kesiminde küresel bir marka yaratabilmiş olmaktan ötürü gurur duyuyoruz. Son devirde bilhassa ABD pazarının en çok tercih edilen tekne üreticilerindeniz. Yat ve tekne imalat sanayii ülkemiz iktisadına kıymetli bir katma bedel sağlıyor ve potansiyeli çok daha yüksek. Makineden boya kimyasına, elektrik ve elektronikten mobilyaya kadar birçok yan endüstriye ve istihdamına da katkı sağlıyor. Bu bölümde usta-çırak alakasıyla nesilden nesle aktarılan bir deneyim var. Önümüzdeki en değerli gündem hususu; eser gamımızı genişletmek ve çok daha az karbon salımı yapan, alternatif güç kaynakları kullanan, hibrit güç sistemleriyle donanmış tekneler sunmak. İhracat yaptığımız ülke sayısını artırmaya devam edeceğiz. Ülkemizde denizciliğe ve deniz kaynaklarımıza gereken kıymetin verilmesi için de çalışmalarımız olacak.

patronlardunyasi.com