“İnternete talep arttı fakat gerçek gelirler birebir oranda artmadı”

Vodafone Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Engin Aksoy, 2005’te gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içinde elektronik haberleşme gelirlerinin (EHG) hissesi yüzde 2,51 iken, 2022 yılında bu oran yüzde 0,87’ye kadar düştüğünü söyledi.

AA’nın sorularını yanıtlayan Vodafone Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Engin Aksoy Kesim açısından yılın birinci 6 ayını özetledi. Aksoy, dalda her geçen gün internete olan talebin arttığını ama gerçek gelirlere bakıldığında birebir ölçekte artış olmadığını lisana getirdi.

Aksoy, bölümün son 10 yılda artan yatırım maliyetlerine rağmen kullanıcı başına ortalama gelirde tıpkı artışın görülmediğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“2005’te gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içinde elektronik haberleşme gelirlerinin (EHG) hissesi yüzde 2,51 iken, 2022 yılında bu oran yüzde 0,87’ye kadar düştü. Bizim kesimimiz sermaye ve yatırım ağır bir dal, burada talebe ve yükümlülüklerimize bağlı olarak yatırım artışı yapmamız gerekiyor. Talebe bağlı olarak yatırım gereksinimi daima artarken, artan döviz kuru ve enflasyona bağlı olarak da yatırımların maliyeti yükseliyor. Bilgi Teknolojileri Ve İrtibat Kurumunun (BTK) son raporuna nazaran, işletmeciler tarafından geçen yıl yapılan yatırımların toplam meblağı 52,4 milyar lira düzeyinde.

Sektörümüzün sürdürülebilirliği için yatırım ve rekabet ortamının güzelleştirilerek kaynakların faal kullanılması ve gelir akışının sürdürülebilir hale getirilmesine gereksinim duyuluyor. Başta yatırım şartlarının uygunlaştırılması ile fibere yatırımın kolaylaştırılması ve 5G frekans tahsislerinin makul bedellerle yapılması dalımız için kıymetli bahisler.”

“Tüm bölümler teşviklerden yararlanıyor, biz de teşviklerle desteklenmeliyiz”

Aksoy, yatırım yükümlülüklerinin uzun vadede istikrarlı olması, bölümde vergi yükünün hafifletilmesi ve altyapı yatırımlarına teşviklerin tasarlanması üzere bahislerle kesimin desteklenmesi gerektiğini belirtti.

“Bugün çabucak hemen her kesim teşviklerden yararlanıyor, bizim bölümümüz de altyapı yatırımlarında teşviklerle desteklenmeli.” diyen Aksoy, yatırımlarda teşviklerin pahalı olduğunu, dal için işleri değerli ölçüde kolaylaştıracağını söyledi. Aksoy, kesimin sırf maddi teşviklere değil, yapısal teşviklere de muhtaçlığı olduğunu anlattı.

Vodafone Türkiye’de son 1 yılda bölüme paralel gelişmeler olduğunu lisana getiren Aksoy, şunları söyledi:

“Gelirlerimiz de yatırımlarımız da arttı fakat yatırımlarda daha büyük bir artış görüyoruz. Burada değerli olan sürdürülebilir bir yatırım ortamının olması, bunun için de yanlışsız sistemlerin kurulması. Mart 2023-Mart 2024 ortasında 9,3 milyar lira yatırım yaptık. Bugüne kadar Türkiye’ye yaptığımız yatırımın gerçek pahası 157 milyar lirayı aştı. Vodafone ekosistemi olarak yalnızca 2022-23 mali yılında Türkiye GSYH’sine 68 milyar liralık katkı sağladık. Türkiye’nin en büyük memleketler arası yatırımcılarından biriyiz.

İzmir’de Edgnex Veri Centres by DAMAC şirket iştiraki ile yeni bir data merkezi kurmaya hazırlanıyoruz. Bu kapsamda İzmir’de kuracağımız ortak bilgi merkezi projemizin toplam yatırım meblağının 100 milyon dolara ulaşmasını öngörüyoruz. Ülkemizin yatırım ikliminde kıymetli bir rolümüz var. Türkiye iktisadına katkı sağlayan oyunculardan biriyiz. Türkiye’de uzun vadeli bir yatırımcı olarak bulunuyoruz ve gerek ülkemizin gerekse kesimimizin geleceğine duyduğumuz inançla yatırımlarımıza devam ediyoruz.”

“5G Türkiye’de hayata geçtiği anda Türkiye’de 5,5G hizmeti sunacağız”

Sektörün önünde ikinci yarı yılda sıcak bir 5G gündemi bulunduğuna dikkati çeken Aksoy, 5G frekans tahsislerinin, yatırımlar ve yükümlülükler düşünülerek yanlışsız bir yapıyla ve süratle ihale edilmesini beklediklerini söyledi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun 5G ihalesi ve geçiş sürecine ait açıklamalarına atıfta bulunan Aksoy, daha da süratli olması durumunda, ona da hazırlıklı olduklarını kaydetti.

Aksoy, “Biz bugün Türkiye’de 5,5G lansmanı yapmaya hazırız. Sayın Bakanımızın açıkladığı takvime paralel ihale olduğunda, 5G vatandaşa ulaştığında biz aslında Vodafone Türkiye olarak müşterilerimize 5,5G hizmeti vermiş olacağız” bilgisini verdi.

“Fiberde ortak altyapı şirketinin kurulması kıymetli ve gerekli”

Türkiye için değerli ikinci hususun da fiber olduğuna dikkati çeken Aksoy, operatörlerin fibere erişim şartlarının uygunlaştırılması, fiberdeki yapının değiştirilerek ortak altyapı şirketine geçilmesinin gerektiğini anlattı.

Aksoy, “Bir ortak fiber altyapı şirketinin kurulmasının ve yapısal ayrışma sağlanarak altyapının farklı bir işletme modeline geçmesinin çok kıymetli ve gerekli olduğunu düşünüyoruz” diyerek, şöyle devam etti:

“Burada da 2026’da sona erecek bir lisans kelam konusu. Buradaki düzenlemelerin de hakkaniyetle yapılması gerek. Önümüzdeki 20 yılda kesimde adil rekabet olabilmesi için bugün yapılacak ihalenin koşulları çok değerli. Fiberde ortak altyapı şirketi kurulması için şu an gerekli ortam var. Ortak altyapı şirketinin kurulması demek, Türkiye’ye yapılan yatırımların katlanması manasına gelir, ülke iktisadına değerli bir katkı sağlar.

Ülke çapında 2 milyon kilometrelik fiber ağına ulaşılması, hem meskende internet hem de baz istasyonlarının kapasitesi için kıymetli. Bunun için fiber sınırını her yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 17 artırmamız gerekiyor. Bu durumda ortaya çıkacak tesirler, 2030’a kadar her yıl Türkiye GSYH’sine yüzde 2,2’lik, öbür bir deyişle 19 milyar dolarlık katkı sağlayabilecek.”