“İklim müzakereleri pak güç finansmanında yoğunlaşmalı”

Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) Lideri Fatih Birol, Abu Dabi’de düzenlenen, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Muhammed Bin Zayed Al Nahyan tarafından BAE’nin en yüksek sivil nişanına layık görüldüğü ödül merasimi sonrasında değerlendirmede bulundu.

BAE’nin 30 Kasım-12 Aralık 2023 tarihlerinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 28. Taraflar Konferansı’na (COP28) konut sahipliği yaptığını anımsatan Birol, COP28’de UEA’nın müzakerelerin muvaffakiyete ulaşması için “olmazsa olmaz” olarak nitelendirdiği 5 unsurun birçoklarının yaklaşık 200 ülke tarafından kabul edildiğini söyledi.

Birol, bu unsurlar ortasında en kıymetlilerinden birinin global yenilenebilir güç kapasitesini 2030’a kadar 3 ve güç verimliliğindeki ilerleme suratını 2 katına çıkarma taahhüdünün yer aldığına işaret ederek, bu taahhütlerin yaklaşık 200 ülke tarafından imzalanmasında, COP28 ve UEA başkanlığında yapılan bir dizi toplantıda oluşan ortak görüşün tesirli olduğunu lisana getirdi.

Halihazırda aynı toplantıları COP29 Başkanı Mukhtar Babayev ile yaptıklarını tabir eden Birol, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“COP29 Başkanlığı ile çok yakın çalışıyoruz. Bence COP29’da eğilinmesi gereken birçok bahis var fakat en kritik olanlardan birini seçecek olursam, o da gelişmekte olan ülkelerin pak güç teknolojilerine geçişteki finansmanının nasıl sağlanacağı. Dünya Bankası üzere milletlerarası finans kuruluşları ve milletlerarası toplum, bu ülkelere finansman sağlanmasında hangi sistemlerle nasıl yardımcı olabilirler? Bu açıdan müzakerelerin, gelişmekte olan ülkelerin pak güç teknolojilerine geçişi için finansmanın nasıl sağlanacağı üzerinde ağırlaşacağını düşünüyorum. Biz de bu hususta COP29 Başkanlığı ile görüşüyoruz ve bir plan çıkarıyoruz. Birinci toplantımızı Paris’te yaptık. Ben de 3 Haziran’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve hükümet üyelerini ziyaret edeceğim ve COP28’in muvaffakiyetini bu yıl Bakü’de COP29’da nasıl daha ileri noktaya taşıyabileceğimizi görüşeceğiz.”

Ev sahibi ülkeler ortasında birinci defa eş güdüm sistemi kuruldu

Birol, geçen yıl BAE’de yapılan BM iklim müzakerelerinin bu yıl Azerbaycan’da, gelecek yıl da Brezilya’da düzenleneceğini, böylelikle iklim tepelerinin üst üste 3 yıl petrol üreten ve ihraç eden ülkelerde gerçekleştirilmiş olacağını belirtti.

Bu 3 ülkenin bir ortaya geldiği ve birinci kere bir eş güdüm sistemi kurulduğunu tabir eden Birol, “UEA olarak bizim de desteklediğimiz bir düzenek. Bu sistemin, ülkeler ortasında tamamlayıcı ve destekleyici sonuçlar çıkarılmasına yardımcı olacağını düşünüyorum” dedi.

Birol, iklim müzakerelerinin petrol üreticisi ve ihracatçısı ülkelerde yapılmasının bu ülkelerin pak güç dönüşümlerini hızlandırmasına katkı sağlayacağını umduğunu söyledi.

Bu toplantıların ülkelerdeki pak güç dönüşümüne belirli bir ivme sağladığını lisana getiren Birol, “Ama bu ivmenin ne kadar uzun müddetli olacağını vakitle göreceğiz. Hem BAE hem de Azerbaycan’da pak güç dönüşümünde adım atma konusunda hükümeti son derece istekli görüyorum” diye konuştu.

“Ülkelerin açıkladığı maksatlar ve yaptıklarını karşılaştırarak yayınlayacağız”

Birol, iklim müzakerelerinde ülkelerin birçok taahhüt açıkladığını, BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi Sekretaryası ile kurdukları takip sistemiyle bu amaçların nasıl gerçekleştiğini izlediklerini belirtti.

Hedefler ve atılan adımları karşılaştırdıklarını söyleyen Birol, “Her ülkenin verdiği kelamlar ve yaptıklarını karşılaştırarak sonuçlarını şeffaf bir halde yayınlayacağız” tabirini kullandı.

Bu yıl Azerbaycan’ın konut sahipliği yapacağı COP29, 11-22 Kasım’da Bakü’de gerçekleştirilecek.

İklim finansmanı gereksinimi 1,9 trilyon dolar

UEA’nın hesaplamalarına nazaran, Çin dışındaki gelişmekte olan ülkelerde pak güç yatırımlarının gelecek 10 yılda bugünkü düzeyine nazaran yaklaşık 7 kat artması gerekiyor. Bu da 2030’lara kadar yıllık 1,4 ila 1,9 trilyon dolar yatırım gereksinimi manasına geliyor.

Söz konusu yatırımların gerçekleşebilmesi için başta memleketler arası kalkınma kuruluşlarının sağladığı finansman dahil olmak üzere bu alandaki finansmanın 3 katına çıkması gerekiyor.

Afrika, Latin Amerika ve Karayipler, Asya’da İsrail, Japonya ve Güney Kore’nin dışındaki ve Okyanusya’da Avustralya ve Yeni Zelanda hariç gelişmekte olan ülkelerin oluşturduğu Global Güney’de, yaş ortalaması 25 olan 6 milyar insan yaşıyor.