İhracatın kıymeti “maliyetinden” arttı

İhracat 2023 yılında salgın öncesine nazaran yüzde 42 artarken, ünite bedelindeki artış yüzde 28’de kaldı. Ünite pahanın 1,57 dolara çıkmasında ise katma pahanın değil maliyetlerin yükselmesi tesirli oldu.

Türkiye’nin toplam ihracatı, 2023’te salgın öncesi yıl olan 2019’a nazaran yüzde 41,7 artışla 255,8 milyar dolara çıkarken kg başına ihracat kıymeti ise yüzde 27,6 üzere sonlu bir artışla 1,23 dolardan 1,57 dolara yükseldi.

Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine nazaran, ihracatın ünite pahasında sonlu bir artış meydana gelirken ithalata husus eser fiyatlarının gerisinde kalmaya da devam etti. 2019-2023 ortasında ithalat ünite kıymetindeki artış yüzde 31,5 olarak gerçekleşirken, ihracat bedelindeki artış yüzde 16,7’de kaldı. Başka bir tabirle salgın sonrasında yükle emtia ve güç fiyatları ile işgücü maliyetlerindeki yükselişten kaynaklanan ünite kıymet artışı, ihracat tarafında ithalatın yaklaşık yarısı seviyesinde kaldı. Yüksek altın ithalatı da makasın aleyhte açılmasında kıymetli bir rol oyandı.

DEĞER SONLU ARTTI, ÖLÇÜ SERT DARALDI

Tarım, sanayi ve madencilik olarak 3 ana dal ve 26 alt kategoriden oluşan genel ihracat, Cumhuriyetin 100. yılının kutlandığı 2023’te ana pazarlarda meydana gelen daralmanın da tesiriyle şiddetli bir periyot yaşadı. Yılın tamamında ihracat yüzde 0,6 üzere sonlu bir artışla 255,8 milyar dolara yükselirken ölçüde ise yüzde 9,6’lık daralma yaşandı. Tüm dünyada talebin kısıldığı ve katma pahanın ön plana çıktığı periyotta ihracat ünite kıymeti ise tekrar sonlu bir artış gösterdi. Kelam konusu paha 2019’un yüzde 27, geçen yılın ise yüzde 9 üzerinde gerçekleşti. Lakin bu Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan datalar ve bu sayılara ihracatçı birlikleri kaydından muaf ihracat ile antrepo ve özgür bölgelerde gerçekleştirilen ihracat da dahil ediliyor.

TARIM ESERLERİNİN PAHASI %7 AZALDI

Geçen yıl tarım, sanayi ve madencilik olarak 3 ana kategori bazında ise ihracatta en yüksek artış yüzde 20 ile sanayi bölümünde yaşandı. Sanayi bölümünde bir evvelki yıl 1,81 dolar olan kg başına ihracat bedeli 2,17 dolara yükseldi. Madencilik dalında kg başına ihracat kıymeti yüzde 11 artışla 0,18 dolardan 0,20 dolara yükselirken tarımda ise düşüş yaşandı. Kelam konusu bölümde kg başına ihracat bedeli yüzde 7 düşüşle 1,13 dolardan 1,05 dolara geriledi. İlgili bilgiler ihracat kıymetinde yaşanan artışı sanayi bölümünün sırtladığını gösteriyor.

MÜCEVHER HARİÇ BEDEL 1,42 DOLAR

3 ana bölüm 26 alt kategoriye bölünüyor. Kelam konusu kategoriler incelendiğinde en yüksek ihracat kıymetine sahip olan kesimin geçen yıllarda olduğu üzere bu yıl da mücevherat bölümü olduğunu gösteriyor. Kelam konusu kategoride kg başına ihracat pahası geçen yıla nazaran yüzde 10 artışla 654 dolara yükseldi. Geride kalan 10 yılda bu kategoride en yüksek kıymete 854 dolar ile 2016 yılında ulaşılmıştı. Salgın öncesi yıl olan 2019’da ise mücevherat bölümünde kg başına ihracat pahası 664 dolar idi. Öte yandan kamuoyuna açık bilgilere nazaran geçen yıl 1,44 dolar olan kg başına ihracat bedeli, mücevherat kesimi hariç tutulduğunda ise 1,42 dolara geriliyor.

SAVUNMA SANAYİNDEN TÜM VAKİTLERİN REKORU

İhracat pahasında mücevherat kesimini savunma sanayii izledi. Kg başına ihracat bedelini geçen yıla nazaran yüzde 13,68 artırarak 64,88 dolara çıkaran dal kelam konusu kıymet ile tarihinin de en yüksek kg başına ihracat sayısına ulaşmış oldu. Kelam konusu kategoride kg başına ihracat pahası 2019’da 61,91 dolar ve geçen yıl da 57 dolar idi. Savunma sanayiinin akabinde ise yeniden geçmiş yıllarda olduğu üzere hazır giysi kesimi geldi. En yüksek kıymette ihracat gerçekleştiren 3. dal olan hazır giysi, kg başına ihracat kıymetinde de 3. sırada yer aldı. Geçen yıl ihracatta yüzde 9,2 daralan kesimde kg başına ihracat kıymeti 14,13 dolardan 15,13 dolara çıktı. Bu yüzde 7,08’lik artış manasına geliyor. Kg başına ihracat kıymetinde hazır giysi dalını 11,35 dolar ile deri ve deri mamulleri, 10,01 dolar ile gemi ve yat, 7,91 dolar ile de otomotiv dalı takip etti.

EN DÜŞÜK BEDEL ÇİMENTODA

İhracat ünite pahası en düşük dal ise 0,17 dolar ile çimento oldu. Çimento her ne kadar kg başına ihracat pahasında en geride kalsa da artış oranında 26 bölüm ortasında 11. sırada yer aldı. Kg başına en düşük ihracat bedelinde çimento kesimini 0,20 dolar ile madencilik, 0,75 dolar ile yaş meyve zerzevat ve 0,84 dolar ile de hububat bölümü takip etti.

KG BAŞINA KIYMETTE İKİ FARKLI RAKAM

İhracatın kg başına kıymeti, toplam ihracat pahasının toplam ihracat ölçüsüne bölünmesi ile elde ediliyor. TİM bilgilerinde hür bölgelerde gerçekleştirilen ihracatın pahasına ulaşılabiliyorken ölçüsüne yönelik kamuoyuna açık bir bilgi yer almıyor. Bu da kg başına ihracat pahasında iki farklı sayının oluşmasına yol açıyor. Özgür bölgeler hariç ihracatçı birliklerine kayıtlı datalara nazaran kg başına ihracat bedeli 2023’te 1,48 dolar olarak gerçekleşti. Birebir bilgilere nazaran kelam konusu kıymet 2019’da 1,13 dolar ve 2022’de de 1,36 dolar olarak gerçekleşmişti.

KG İHRACAT KIYMETİ 20 KESİMDE ARTTI, 6’SINDA DÜŞTÜ

2023 ihracat bilgilerine nazaran ihracata bahis 26 kesimden 20’sinin kg başına ihracat bedelinde artış yaşanırken 6’sında ise düşüş görüldü. En yüksek oranlı artış zeytin ve zeytinyağı kesiminde yaşandı. Kelam konusu kesimde kg başına ihracat kıymeti yüzde 52,99 artışla 2,4 dolardan 3,73 dolara çıktı. Onu yüzde 27,12’lik artış oranı ile yaş meyve zerzevat, yüzde 20’lik artış ile makine ve yüzde 17,74’lük artış oranı ile de fındık ve fındık mamulleri kategorisi izledi. 2023’te fındık ve fındık mamullerinin kg başına ihracat kıymeti 6,57 dolar olarak gerçekleşti. Kelam konusu kıymet geçen yıla nazaran artışı işaret etse de 2015’teki 11,77 doların hayli gerisinde kaldı.

DERİ KESİMİNİ KÜRK SIRTLADI

11,35 dolar ile kg başına ihracatta en yüksek 4. pahaya sahip olan deri dalında alt kategorilere bakıldığında kürk kategorisinin değerli bir ihracat pahasına sahip olduğu görülüyor. Kelam konusu kategoride geçen yıl kg başına ihracat bedeli 135 dolara yükseldi ve deri kesiminin de en yüksek ihracat pahasına sahip 4. bölüm olmasında değerli bir rol oynadı.

patronlardunyasi.com