Global besin fiyatları gerilemeye devam ediyor

İRFAN DONAT

Türkiye’de besin fiyatlarında artış sürerken, dünyada gerilemeye devam ediyor. FAO Besin Fiyat Endeksi Şubat’ta tahıl ve bitkisel yağ fiyat endekslerindeki düşüşlerin de tesiriyle aylık bazda yüzde 0,7 düşerken, yıllık bazda yüzde yüzde 10,5 geriledi.

Türkiye’de ise Şubat’ta besin fiyat endeksi (Alkolsüz içecekler hariç) aylık bazda yüzde 8,44 yükselirken, yıllık bazda ise yüzde 71,03 arttı.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Şubat’ta aylık bazda yüzde 5,0 düştü; yıllık bazda ise yüzde 22,4 geriledi. Tüm kıymetli tahılların milletlerarası fiyatları bir evvelki aya nazaran gerilerken, mısır ihracat fiyatları, Arjantin ve Brezilya’da büyük hasat beklentileri ve deniz ticaret yolunun meselesiz çalışmasından yararlanmak isteyen Ukrayna’nın sunduğu rekabetçi fiyatlar nedeniyle en çok düşen eser oldu.

Buğdayda ise memleketler arası fiyatlardaki düşüş büyük ölçüde Rusya Federasyonu’nun güçlü ihracat temposu nedeniyle ihracat kotalarının düşmesinden kaynaklandı ve bu durum başta Avrupa Birliği olmak üzere öbür menşelerden gelen fiyatlar üzerinde aşağı istikametli baskı yarattı.

Buğday ve mısır piyasalarındaki gevşemeye paralel olarak dünya arpa ve sorgum fiyatları da geriledi. Memleketler arası pirinç fiyatları ise Endonezya alımları dışında ithalat talebinin genel olarak yavaş seyretmesi ve birtakım tedarikçilerde yeni mahsul hasadının başlamasının tesiriyle aylık bazda yüzde 1,6 düştü.

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi Şubbat’ta aylık yüzde 1,3 düşerken, yıllık bazda yüzde 11 geriledi. Soya, ayçiçeği ve kolza yağlarının dünya fiyatlarındaki geri çekilme kelam konusu düşüşte tesirli oldu. Bu durum, palm yağı kotasyonlarındaki marjinal yükselişi ziyadesiyle dengeledi.

Uluslararası soya yağı fiyatları Şubat ayında bariz bir biçimde düşerken, bu düşüşte Güney Amerika’da hasat şartlarının genel olarak elverişli olması nedeniyle soya fasulyesinin bol ölçüde çıkacağı beklentisi tesirli oldu. Bu ortada, global ayçiçeği ve kolza yağı fiyatları, global ihracatta süregelen bolluğu yansıtarak geriledi. Buna rağmen, Güneydoğu Asya’daki en önemli üretici ülkelerde mevsimsel olarak düşen üretim nedeniyle dünya palm yağı fiyatları Şubat ayında hafif yükseldi.

FAO Süt Eserleri Fiyat Endeksi ise aylık bazda yüzde 1,1 artarken, yıllık bazda yüzde 13,4 düştü.

Şubat ayında dünya tereyağı fiyatları, Asyalı alıcıların artan ithalat talebi ve Okyanusya ülkelerinde mevsimsel olarak azalan süt üretiminin dayanağıyla en fazla yükselen eser oldu. Bu ortada, tam yağlı süt tozu fiyatları, bilhassa Çin’den artan ithalat talebi nedeniyle yavaş da olsa yükselmeye devam etti ve bu durum Avrupa Birliği fiyatlarındaki düşüşle kısmen dengelendi.

Yağsız süt tozu fiyatları, Okyanusya fiyatlarındaki artışın, büyük ölçüde Kızıldeniz’deki çatışmalardan kaynaklanan yüksek nakliye maliyetleri ve nakliye gecikmeleri nedeniyle bölgeden azalan ithalat talebini yansıtan Avrupa Birliği fiyatlarındaki düşüşle neredeyse dengelenmesiyle sabit kaldı.

Uluslararası peynir fiyatları da Avrupa Birliği’nde azalan stoklar nedeniyle Asya’dan alım ilgisinin olumluya dönmesiyle marjinal bir artış gösterdi.

FAO Et Fiyat Endeksi Şubat’ta yüzde 1.8 artarak yedi ay üst üste yaşanan düşüşü bilakis çevirdi. Yıllık bazda ise yüzde 0.8 geriledi.

Kanatlı eti için milletlerarası fiyat kotasyonları en çok yükselirken, bunu büyükbaş eti izledi ve bu yükseliş temel olarak önde gelen ithalatçı ülkelerden gelen talepteki artışla desteklendi.

Sığır eti fiyatlarındaki artış, şiddetli yağışların en önemli üretici bölgelerden sığır nakliyesini aksatması nedeniyle Avustralya’dan arzın beklenenden düşük olmasından kaynaklandı. Domuz eti fiyatları ise Çin’den gelen yüksek talep ve Batı Avrupa’da süregelen arz sıkışıklığı nedeniyle artan iç talep nedeniyle bir ölçü yükseldi. Buna rağmen, milletlerarası küçükbaş hayvan eti fiyatları, Çin’in ithalat suratındaki yavaşlama ve Avustralya’da sürülerin yine inşasını takiben rekor kıran üretim nedeniyle geriledi.

FAO Şeker Fiyat Endeksi ise Şubat’ta aylık bazda yüzde 3,2 artışla üst üste ikinci aylık yükselişini kaydederken, yıllık bazda ise yüzde 12,5 yükseldi.

Brezilya’da uzun müddet ortalamanın altında seyreden yağışların akabinde gelecek dönemin görünümüne ait süregelen tasalar dünya şeker fiyatlarını desteklemeye devam ederek mevsimsel üst istikametli baskıyı şiddetlendirdi.

Ayrıca, önde gelen iki ihracatçı ülke olan Tayland ve Hindistan’da mümkün üretim düşüşlerine işaret eden iddialar de fiyat artışına katkıda bulundu. Bununla birlikte, Şubat ayının sonlarında Brezilya’nın kıymetli ekim alanlarında yağışların artması ve Brezilya realinin ABD doları karşısında zayıflaması dünya şeker fiyatlarındaki artışı sınırladı.