“Faiz ve finansman şartları yatırımları yavaşlattı”

ASUNIM Grup Yönetim Kurulu Lideri Umut Gürbüz Bloomberg HT’de yayınlanan Üst Seviye programında Dilek Maliki’nin sorularını yanıtladı.

ASUNIM Group hakkında bilgi veren Gürbüz, “Biz 1996’dan beri güneş gücü kesimindeyiz. Özelliğimiz tek işimizin güneş olması. Bu işe başladığımızda şebeke entegre güneş santrali yoktu Dünya’da. Bugüne geldiğimizde toplam 35’ten fazla ülkeye hizmet ve eser ihraç ettik. 6 tane ülkede ofisimiz var. Türkiye’de yüzde 50 ortaklıyız. Türkiye’de daima birincileri yapan bir şirket olduk, lisanslı santraller, yüzer GES, hibrit santral yapıyoruz yani rüzgar santralini güneşe entegre ediyoruz. Yeni bir depolama santrali yapmak üzereyiz. Daima bu türlü imza projelerde yer almaya çalışıyoruz” dedi.

Türkiye’de yapılan yatırımlar hakkında bilgi vererek konuşmasına devam eden Gürbüz, şunları söyledi:

“Türkiye güç piyasasına baktığınız vakit güneş tarafında bilhassa yapılan çok hoş işler var. Türkiye hibrit tarafında dünyada öncü. Bu müsaadelerin verilmesi 3-4 sene evvel başladı, mevcut kapasiteyi en düzgün kıymetlendirme yolu hibrit zira bir rüzgar santraliniz var, şayet rüzgar esmiyorsa güneş devreye giriyor. Hem bu ulusal kaynakları koruyor hem de yenilenebilir güç çeşitlendirilmiş oluyorsunuz. Aslında 24 saat boyunca farklı kaynaklardan elektrik üretmiş oluyorsunuz. Bütün güç kaynaklarını güneşe entegre edebiliyoruz. Biz bu türlü iki tane santral yaptık, bir tane 42 megawattlık bir santral yaptık, artık de 60 megawattlık 6 tane daha santral yapıyoruz. Çanakkale’de yapıyoruz, iki tane Konya ve Kayseri’de bitirdik. Burada Türkiye’de öncüyüz. Yüzer GES Dünya’da da çok yeni. Daha çok Asya ülkelerinde yani suların sığ olduğu yerlerde yapılıyor. Bizim şu anda başlamak üzere olduğumuz sistem, Bayındır barajının üzerinde. Tatlı su, dalga yok ve kapalı bir yer. Bu tip yerlerde Türkiye’nin havzalarında ve barajlarında bu teknolojiyi göreceğiz. Çok sıkıntı bir iş, hesaplaması sıkıntı. Bilhassa suyun yıl içerisinde alçalıp yükselmesini hesap edip ona nazaran yapmanız gerekiyor ve onun esneme hisselerini da hesaplamanız lazım, çok teferruatlı bir iş”

Suudi Arabistan “NEOM” Projesi hakkında da bilgi veren Gürbüz, “NEOM projesi biliyorsunuz Suudi Krallığının imza projesi. Şunu hedefliyorlar Dubai üzere Ortadoğu’da turistik bir bölge hedefliyorlar yani turizmin büyümesini hedefliyorlar. Projenin yeri Tebuk bölgesinin biraz aşağısında, kıyı şeridinde, kuzeyinde Ürdün sonu var. Birçok kesime iş pazarı açacak bir proje, inşaat, turizm, çimento ve aklınıza gelebilecek envai çeşit dal…Türkiye’de kesinlikle bu projelerde yer alacaktır. Bizim yaptığımız proje bu kentin elektriğinin tamamının güneşten üretilmesi üzerine. Projenin büyüklüğü 36 bin megawatt. Örnek verilmesi gerekirse Türkiye’nin toplam 114 gigawatt, onun yaklaşık 3’te 1’i. Yani bizim Cumhuriyet kurulduğu günden bugüne kadarki kazanımlarımızın yüzde 30’unu tek bir projede ve güneşte yapıyoruz. 500 milyar dolar “NEOM”un toplam bütçesi, bu projenin de bütçesi toplam 50 milyar dolar. Toplam bütçenin yüzde 10’nu güneş gücü projesine aktarılıyor. Bizim bu projeyi geliştiren, yerleri seçen, dizilimleri yapan, testleri tasarlayan ve yapan ve proje sahibine danışmanlık veren bir rolümüz var burada. 20 bin megawattlık birinci kısmı bitti ve onun başarısıyla bir 16 bin megawatt daha bize verdiler. Bunu yapmak için de içimizde bir konsorsiyum kurduk, şu anda yapıyoruz ve çok de uygun gidiyor” dedi.

“Yeni dallara gireceğiz”

Gürbüz kelamlarına şöyle devam etti:

“Elektrikte bir takas fiyatı var ve bunu gün içinde görebiliyorsunuz. Şu anda stabil, ancak muhtaçlığın olmadığı anda güneş sayesinde fiyatlar sıfıra yaklaşıyor. Depolama devreye girdiği vakit ne olacak, öğle saatlerinde elektrik fiyatları sıfırken siz güç vermeyeceksiniz şebekeye depolayacaksınız. Artık güç vermediğiniz vakit ne olacak, arz azalacak, arz azalınca da fiyat artacak. Bu hem arz güvenliği için hem de fiyatın daha stabil olması için çok gerçek bir atak. Herhalde önümüzdeki sene birinci sistemleri görmeye başlayacağız. Bizim tahminen bu sene bir depolama projemiz olabilir” dedi.

Gürbüz teşvikler hakkında ise şunları belirtti:

“Özellikle endüstricinin kendi elektriğinin kendi üretmesi için bakanlık diyor ki; yaptığın yatırımın yüzde 30-40’ına kadar kurumlar vergisini teşvik olarak iade edeceğim diyor. Yani 100 bin dolarlık bir yatırım yaptığınızda 40 bin dolarını önümüzdeki yıllarda kurumlar vergisinden düşebiliyorsunuz. Çok hakikat bir atak zira 2026’da hudutta karbon geliyor. Siz bilhassa gücün ağır kullanıldığı kesimlerde ihracat yapmak istiyorsanız kullandığınız elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretmek zorundasınız. Yani Avrupa’ya ihraç ediyorsunuz, sonda güç profilinize bakacaklar yenilenebilir yoksa ek vergi geliyor. Bu bizim ülkemiz için değerli bir durum o yüzden bu teşvikleri veriyorlar. Ama faiz ve finansman şartları ve güç fiyatlarının düşük olması bir tık yatırımları yavaşlattı. Aslında yatırım iştahı var, finans tarafında krediyi kullandırma iştahı da var bilhassa yenilenebilir tarafa lakin herkes beklemede, faizlerin düşmesini bekliyor. Bu sene yapmayayım önümüzdeki sene yapayım diye askıya almış durumdalar. Türkiye’de güneşte 54 gigawattlık bir gaye var, şu anda 14 bin’deyiz. Yani 40 bin megawatt daha güneş gücü yatırımına muhtaçlık var. Bu da 10 sene içerisinde 15 milyar dolar civarı bir yatırım demek. Şu anda Portekiz’de çok aktifiz, orada 100 megawattlık bir proje geliştirme portföyümüz var ve orada hidrojen lisansı geliştiriyoruz. Yeşil hidrojen dediğimiz bir teknoloji. Yaklaşık 700 megawattlık bir proje geliştirdik. Yeni kesimlere gireceğiz, işte hidrojen, yüzer GES ve depolama tarafında etkin olacağız” dedi.

Yabancıların Türkiye’ye olan ilgisi için Gürbüz, “Türkiye’de yatırım yapmak güç. Avrupa’dan ilgi çok var, soruyorlar, lakin bir kez kur riski var. İkincisi yasal altyapı yani regülasyonlar Avrupa’dan daha farklı. Üçüncüsü risk primleri daha yüksek” dedi.