Dünya Bankası’ndan üç yıl sonra yeni rapor 25 Eylül’de gelecek

Dünya Bankası, ekonomilerdeki iş ve yatırım ortamını kıyaslayan İş Yapma Kolaylığı (Doing Business) raporunun yayımını datalarda tespit edilen uyumsuzluklar nedeniyle durdurmasının akabinde ülkelerdeki iş yapma kolaylığının değerlendirileceği “Business Ready (B-READY)” raporunun birincisini bu yıl yayımlamaya hazırlanıyor.

Banka, İş Yapma Kolaylığı Raporu’nun yayımının durdurulmasından yaklaşık 3 yıl sonra ülkelerdeki iş ve yatırım ortamının kıymetlendirilmesine yönelik yeni raporunu 25 Eylül’de yayımlayacak.

Dünya genelinde birçok iktisattaki iş ve yatırım ortamının kıyaslanacağı B-READY raporunda, firmalara yönelik düzenleyici çerçeve ve kamu hizmetleri pahalandırılacak.

Raporda, düzenleyici çerçeve ve kamu hizmetlerinin uygulamada ne kadar faal halde bir ortaya getirildiğine bakılacak.

Ekonomiler ortasında ve vakit içinde karşılaştırılabilir datalarla B-READY raporu, daha güçlü bir özel kesim için ıslahatları teşvik etmek maksadıyla uygulanabilir bulgular sağlayacak.

FİRMALARIN PAZAR İŞTİRAKİNE AİT 10 SORU

İş Yapma Kolaylığı Raporu’nun yerine yayımlanacak B-READY ile her yıl düzenleyici çerçevenin kalitesinin, firmaları ve piyasaları destekleyen kamu hizmetlerinin sunumunun ve bunların uygulamada ne kadar verimli biçimde bir ortaya getirildiğinin ölçülmesi hedefleniyor.

Rapor, bir işletmeyi açma, işletme yahut genişletme ve kapatma süreci olmak üzere firmanın ömür döngüsü ve pazara iştirakine ait 10 hususa odaklanıyor. İşe giriş, iş yeri, kamu hizmetleri, iş gücü, finansal hizmetler, milletlerarası ticaret, vergilendirme, uyuşmazlık tahlili, pazar rekabeti ve işletme iflası bu bahisler ortasında yer alıyor.

Ticaret başlığı altında yer alan hususlar ortasında memleketler arası ticarete yönelik düzenlemelerin kalitesi, kamu hizmetleri, mal ithalat ve ihracatının verimliliği ve dijital ticarete iştirak yer alırken, bilgilerin, uzman görüşmeleri ve firma anketleriyle toplandığı belirtiliyor.

B-READY raporunda, iş ortamının selefine nazaran daha bütünsel olarak değerlendirildiği ve sadece tek bir firmanın iş yapma kolaylığı perspektifini değil, birebir vakitte bir bütün olarak özel kesimin bakış açısını da ele aldığı kaydediliyor.

Rapor için yalnızca firmalar üzerindeki düzenleme yükünün yanı sıra düzenlemelerin kalitesi ve firmaların ömür döngüsü boyunca ilgili kamu hizmetlerinin şartlarının da incelendiği belirtiliyor.

51 ÜLKEDEKİ YATIRIM ORTAMI DEĞERLENDİRİLECEK

B-READY’nin pilot raporunun üç baskı halinde kademeli olarak dünya çapında 185 ekonomiyi kapsaması öngörülüyor. Üç pilot raporun 2024’ten 2026’ya kadar yayımlanması planlanıyor. Böylelikle, data setinin tamamı için bir temel oluşturulması ve metodolojinin büsbütün gelişmesine imkan sağlanması amaçlanıyor.

Halihazırda birinci B-READY raporunda ele alınacak 51 iktisada ait datalar toplanıyor ve tahlil ediliyor. İkinci etapta 62, üçüncü basamakta ise 72 iktisattaki iş ve yatırım ortamına ait değerlendirmelerin yayımlanması planlanıyor.

İkinci etapta pahalandırılacak ülkeler ortasında yer alan Türkiye’nin, 2025’te “B-READY”e katılacağı belirtiliyor.

İŞ YAPMA KOLAYLIĞI RAPORU 2003 YILINDA YAYIMLANMIŞTI

Dünya Bankasının en kıymetli raporlarından biri olarak görülen İş Yapma Kolaylığı Raporu, birinci olarak 133 ekonomiyi kapsayacak formda 2003 yılında yayımlanmıştı.

Dünya Bankasının her yıl yayımladığı İş Yapma Kolaylığı Raporu, son olarak 190 ülkeyi iş ortamı düzenlemeleri açısından değerlendiriyordu.

Raporda ülkeler, düzenleyici ve yasal ortamlarına, iş kurma kolaylığına, finansmana, altyapıya ve öteki iş ortamı tedbirlerine nazaran sıralanıyordu.

İş Yapma Kolaylığı Raporu’nda, ülkelerdeki yatırım ortamını etkileyen mülkiyet hakları, vergi ödeme, elektrik temini ve iş kurma üzere iş düzenlemeleri tahlil ediliyordu.

Dünya Bankası, 16 Eylül 2021’de bilgi düzensizliklerine ait yürütülen soruşturma sonucunda üst seviye banka yetkililerinin Çin’in sıralamasını etkileyen dataları değiştirmek için çalışana baskı yaptığının belirlenmesi üzerine, İş Yapma Kolaylığı Raporu’nun yayımlanmasına devam edilmeyeceğini açıklamıştı.

Bankadan yapılan açıklamada, İş Yapma Kolaylığı Raporu’nun 2018 ve 2020 yıllarına ait sayılarında bilgi düzensizliklerinin rapor edilmesinin akabinde Dünya Bankası İdaresinin raporun yayımını askıya aldığı, rapor ve metodolojisine yönelik bir dizi inceleme ve kontrolün başlatıldığı aktarılmıştı.

Veri düzensizliklerine yönelik soruşturma sonucunda, o periyotta Dünya Bankasında İcra Kurulu Başkanlığı misyonunu yürüten Milletlerarası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva ile dönemin Dünya Bankası Başkanı Jim Yong Kim de dahil olmak üzere üst seviye yetkililerin bankanın büyük bir sermaye artışı için Çin’den takviye aradığı bir vakitte Çin’in sıralamasını iyileştirmeleri için ekonomistlere baskı yaptığı tespit edilmişti.

IMF Başkanı Georgieva ise soruşturma bulgularına itiraz ederek, data düzensizliklerine ait yürütülen soruşturma sonucu yayımlanan raporda, kendisinin 2018 yılı İş Yapma Kolaylığı Raporu’ndaki rolüne ait yer alan bulgulara katılmadığını söz etmişti.

Dünya Bankasının İş Yapma Kolaylığı Raporu’nun yayımını durdurma kararı ve soruşturma bulguları milletlerarası iktisat topluluğunda büyük yankı uyandırmış ve memleketler arası kuruluşların raporlarının güvenirliğini gündeme getirmişti.

“REFORM GÜNDMELERİNİ HIZLANDIRMASINI BEKLEMEKTEYİZ”

Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Genel Sekreteri Serkan Valandova, mevzuya ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’nin memleketler arası yatırımlardan aldığı hissesi artırması, bir üretim ve hizmet merkezi olarak rekabetçiliğini geliştirmesi için global standartlarda yatırım ortamına sahip olması gerektiğini belirterek şunları kaydetti:

“Biz de YASED olarak, Türkiye dahil birçok coğrafyada faaliyet gösteren üyelerimizin bilgi ve deneyimlerine dayanarak, dünyada yatırımcı dostu olarak öne çıkan yeterli uygulama örneklerini ülkemize getirmeye çalışıyoruz. Bunu yaparken ülkelerin yatırım ortamlarını mukayeseli olarak ele alan birçok gösterge, çalışma ve endeksten faydalanıyor, en rekabetçi ülkelerin siyaset çerçevelerini ve mevzuat altyapılarını inceleyerek kamu muhataplarımız için siyaset teklifleri oluşturuyoruz. Bu cins çalışmaları zorlaştıran en temel eksiklik, ülkeler özelinde mukayeseye imkan veren, bilimsel usullerle hazırlanmış, muteber ve süreklilik arz eden data setlerinin olmaması. Dünya Bankası B-READY Raporu’nun ve bu rapor oluşturulurken yapılacak tahlil ve anketlerin bu manada kıymetli bir boşluğu dolduracağını düşünüyoruz. B-READY, daha evvelki devirlerde uygulanan Doing Business (İş Yapma Kolaylığı) çalışmasını daha kapsamlı, daha aktüel ve daha emniyetli bir metodoloji çerçevesinde ele alması açısından da değerli olacak.”

Etkinliğini her geçen gün artıran Yatırım Ortamını Güzelleştirme Uyum Konseyinin, Türkiye’de yatırımların önündeki idari pürüzleri tespit eden bir çalışma sonrasında kurgulandığını ve sistemli halde çalışarak Türkiye’yi Doing Business endeksinde 2006 yılında 155 ülke ortasındaki 93. sıradan, 2020 yılında 190 ülke ortasında 33. sıraya çıkardığını hatırlatan Valandova, “B-READY Raporu’nun da ortaya koyacağı tespitlerle ülkeler ortasında en güzel yatırım ortamına sahip olma konusundaki motivasyonu artırarak ıslahat gündemlerini hızlandırmasını beklemekteyiz.” dedi.

Valandova, B-READY’nin bir işletmenin hayat döngüsünü kapsayacak formda; iş kurma, yatırım yeri, altyapı hizmetleri, istihdam, memleketler arası ticaret, vergilendirme, uyuşmazlıkların tahlili, piyasa rekabetçiliği ve ticari iflaslar bahislerini içeren 10 temel alanı kapsayacağını tabir ederek, tüm bu alanlarda dijital teknolojilerin kullanımına, çevresel sürdürülebilirliğe ve cinsiyet eşitliğine ayrıyeten dikkat edilecek olmasını, çalışmanın dünya rekabet gündemini yakalamaya yönelik bir uğraş olarak değerlendirdiklerini kaydetti.

patronlardunyasi.com