Altında kota kalkmazsa bölümün yüzde 30’u Mısır’a kayacak

Necla DALAN

Mücevher İhracatçıları Birliği Lideri Burak Yakın, uzun müddettir altın kotasının hem bölüme hem de Türk iktisadına olumsuz tesirlerini anlatıyor. Orta ara gazetecilerle de buluşup bu işin faturasını net örneklerle ortaya koyuyor. Birkaç gün öne bir küme gazeteci arkadaşımla birlikte Burak Yakın ile buluştuk. Sohbetimizin ana konusu altın kotası, yarattığı aksilikler ve mücevher bölümü için büyük tehdit haline gelen Mısır oldu.

Görünen o ki Yeşim’den Eroğlu’na Türk tekstilcilerin gözdeki haline gelen ve dev fabrikaların kurulduğu Mısır, mücevherde de alternatif hale geldi. Sayıları 30’u aşan Türk dokuma şirketinin yatırım yaptığı ve taban fiyatın 280 dolar düzeyinde olduğu Mısır’a mücevher bölümünden de ağır bir kayış var.

250 MİLYON DOLARLIK YATIRIM GİTTİ

Burak Yakın’ın verdiği bilgiye nazaran 7-8 mücevher üreticisi fabrikasını Mısır’a taşıdı. Bu 250 milyon dolarlık bir yatırımın Mısır’a kaydığı manasına geliyor. Yakın, “Sermayeyle birlikte bu sayı 1 milyar doların üzerinde. Buna bir de ihracattaki kan kaybını eklersek üzülmemek elde değil. Mısır şu anda yeni Çin. Mücevherci oraya koşuyor. Bizim dalda minimum fiyat alan yok. En az alan 1000-1200 dolar alıyor. Mısır’da taban fiyat 280 dolar olunca mücevher bölümü için cazip oldu. 280 dolar nerde 1000-1200 dolar nerde… Şayet kota kalkmazsa bölümün yüzde 30’u Mısır’a kaçacak ve Mısır önümüze geçecek. Türkiye’de 7.500 üretici var kesimde ve yüzde 30 dediğiniz 2.500 üreticinin gitmesi demek. Türkiye’deki üretim kapasitesinin yüzde 30’u Mısır’a giderse üretimini Mısır bir anda dünya mücevher pazarında oyuncu haline gelir” ihtarında bulundu.

USTALAR DEVASA MAAŞLARLA MISIR’A GİDİYOR

Mısır’a gidenlerin Türkiye’deki yatırımlarını, ekipmanlarını, nitelikli çalışanını, sermayelerini, altınını, gümüşünü de Mısır’a taşıdığını vurgulayan Yakın, şöyle devam etti:

“Çok bedelli işçileri kaybediyoruz. Ermeni ustalarımız Mısır’a devasa maaşlarla gidiyor. Mısır’da kimi 10 bin dolar kimi 20 bin dolar maaşla Mısırlı işçiye eğitim veriyor.”

“VERDİĞİMİZ ÇABA SAYESİNDE İHRACAT ARTIYA GEÇTİ”

Burak Yakın altın kotası yüzünden uzun müddettir ekside olan mücevher ihracatının aylardır verdikleri uğraş sayesinde artıya geçtiğini de vurguladı. Yakın’ın verdiği bilgilere nazaran 1-19 Temmuz 2024 devrinde geçen yıl 159 milyon dolar olarak gerçekleşen mücevher ihracatı yüzde 287,65 üzere yüksek bir oranda artarak 616 milyon 367 bin dolara yükseldi. Geçen yıl 1 Ocak-19 Temmuz ortasında 3 milyar 213 milyon 607 bin dolar olan ihracat da artıya döndü ve yüzde 6,69 artışla 3 milyar 426 milyon 696 bin 213 dolar olarak gerçekleşti. Üretim ihracatı bu sene yüzde 38 artışla rekor kırdı. Külçe ihracatı yüzde 67 geri geldi.

“ÇOK YIPRATICI BİR SÜREÇ YAŞADIK”

“Altın kotasının kalktığı gün itibariyle çok daha âlâ yerlere geleceğimize inanıyoruz” diyen Yakın, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Malum altın kotası 2023 ikinci yarısı ve 2024 birinci yarısında bizi çok etkiledi ve yaptığımız çalışmalarla daima yükselme trendinde olan mücevher ihracatımız ne yazık ki bu süreçte önemli bir düşüş yaşadı. Biz altın kotası problemine karşın çalışmaya orta vermedik. Hem Türkiye’deki alım heyeti etkinliklerimiz hem de dünyanın önde gelen fuarları, aktifliklerine katıldık, ticaret heyetleri yaptık. Bu süreç ülkemiz için olduğu kadar mücevher kesimimiz için de oldukça yıpratıcı oldu. Türkiye’nin bu kadar yüksek katma kıymetli bir kesimi riske atma lüksü yok. Kilogramda 2-4 bin dolar ortası ülke iktisadına katkı sağlayan kaç bölüm var? Açık orta en yüksek ihracat kilogram kıymetine sahip kesim mücevher kesimi. Bunu daha da geliştirmek için ihracatçımızın dünyadaki öbür rakipleri üzere hammaddeye kolay ulaşabilmesi lazım.”

“ALTIN İHRACAT KREDİSİ REKABET GÜCÜMÜZÜ ARTIRIR”

Sektördeki başka problemlerle ilgili de değerlendirmede bulunan Burak Yakın, şu noktalara dikkat çekti:

-İhracatçı hammaddeye ulaşabilmeli. Rakiplerimiz bu sorunu çözdüler. Altını gümüşü rekabetçi şartlarda çarçabuk alabiliyorlar. Mesela İtalya’daki rakibimiz ne yapıyor? Siparişi alıyor, gidiyor İGA ya da Eximbank’ına, diyor ki “Ben 10 kilo altın takı siparişi aldım. İGA yahut Eximbank da firmaya 10 kilo altın ihracat kredisi açıyor. Firma mukavele müddeti içinde üretimini yapıp müşterisine gönderiyor. İhracat bedeli de günlük altın bedeli üzerinden alındığı için altın kredisi borcunu kapatıyor. Bunu Türkiye’de yapmamız halinde mücevher üreticimizin milletlerarası rekabet gücü de artacak. Ülkemizde üretilen altını, Merkez Bankası’nda duran altını kullanmış oluruz ve altın ithalatımızı azaltmış oluruz.

GERÇEK İHRACAT 15-16 MİLYAR DOLAR

-Türkiye, mücevherat üretiminde dünyada bir numara… Görünen ihracatımız 8 milyar dolar tahminen ancak aslında çok daha yüksek bir ihracat var… Turiste kredi kartıyla yapılan satışlar mücevher ihracatı olarak görünmüyor. 150 bin dolarlık kredi kartı çekilmiş, bu hizmet ihracatı olabilir mi? Bir de bavul ticareti sorunu var. Kimi ülkeler bankacılık sistemi üzerinden ticaret yapılamıyor. O denli olunca da eser de kayıt dışı gidiyor ve döviz de kayıt dışı geliyor ülkemize. Bunları dikkate aldığımız vakit ihracatımız 15-16 milyar doların üzerinde aslında.

“GÜMÜŞTE YÜZDE 27.5 VERGİ PERSONELLİK ÜZERİNDEN ALINSIN”

-Türkiye gümüş üretimi ve ihracatında da çok değerli bir kapasiteye sahip. Burada da gümüş takılardaki vergilendirmede sorun var. Tüm eser üzerinden yüzde 27.5 vergi koydular. Meğer personellik üzerinden yüzde 27.5 vergi alınması lazım. Dünyada çok yüksek bir gümüş üretimi var. Firmalarımız rekabetçi olabilmek için eser ithal ediyor, yerli üretim ile karıştırıp ihracat yapıyor. Bu da ihracat istikrarımızı bozuyor. Vergi düzenlemesi yapılırsa ihracattaki rekabetçiliğimiz de artacaktır.

patronlardunyasi.com