İspanya, yatırım karşılığında Avrupa Birliği (AB) vatandaşı olmayanlara süratli bir halde oturum müsaadesi veren “altın vize” uygulamasını kaldırmayı planlayan ülkeler ortasına giriyor.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, “Konuta erişimin bir hak olmasını ve yalnızca ticari spekülasyon konusu olmamasını garanti altına almayı” amaçladıklarını belirterek “Konut piyasasının muazzam bir baskı altında olduğunu, talep gören yerlerde yaşayan ve çalışan beşerler için uygun fiyatlı konut bulmanın imkansız hale geldiğini” söyledi.
Birçok yatırımcı, programı yeni bir yerde yeni bir hayata başlamak yahut kendi ülkelerindeki siyasi, toplumsal yahut ekonomik risklerden kaçmak için bir fırsat olarak görüyor.
Ancak yolsuzlukla gayret kampanyacıları ve siyasetçiler, sistemin berbata kullanılabileceğini ve konut fiyatlarının çok sayıda ülkede mahallî halk için erişilemez hale geldiği konusunda uyarıyor.
‘ALTIN VİZE’ YAHUT ‘ALTIN PASAPORT’ NEDİR?
“Altın vize” programı, varlıklı yabancılara büyük bir yatırım karşılığında öbür bir ülkede yaşama ve çalışma hakkı sunuyor.
Vizeyi almak için gereken ölçü, Panama’da bir konuta 100 bin dolarlık yatırımdan, Lüksemburg’da yerleşik bir finans kuruluşuna 21,4 milyon dolarlık depozito yatırımına kadar uzanıyor.
Bunun yanı sıra bir de “altın pasaport” uygulaması var. Bu da varlıklı bireylere, başvurdukları ülkede çalışma ve oy kullanma da dahil olmak üzere vatandaşların sahip olduğu tüm hak ve özgürlüklere erişim sağlıyor.
‘TÜRKİYE, EN ÇOK VATANDAŞLIK SATAN ÜLKE’
BBC’ye konuşan İngiltere’deki London School of Economics’te Siyaset Sosyolojisi Doçenti ve Altın Pasaport: Milyonerler için Global Hareketlilik kitabının muharriri Dr. Kristin Surak, altın vize veren yaklaşık 60 ülke olduğunu söylüyor:
Yaklaşık 20 ülkenin yatırım yoluyla vatandaşlık sağladığını ve bu ülkelerin yarısının yılda 100’den fazla müracaat aldığını belirten Surak, “Türkiye en çok vatandaşlık satan ülke” diyor.
Surak’ın yaptığı araştırmalara nazaran, Türkiye’nin altın pasaport programına yapılan müracaatlar, yıllık global vatandaşlık satışlarının yaklaşık yarısını oluşturuyor.
Surak ayrıyeten Malezya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) tanınan destinasyonlar olduğunu belirtiyor.
Saint Kitts, Dominika, Vanuatu, Grenada, Antigua ve Malta da altın pasaport veren en önemli ülkeler ortasında.
AB, Schengen Bölgesi’ndeki ülkeler ortasında vizesiz seyahat imkanı tanıdığından, altın vize için en çok müracaat alan bölgeler ortasında.
2020 yılında AB’de altın vize veren 14 ülke vardı.
Yunanistan, Letonya, Portekiz ve İspanya, altın vize için verilen onaylardan yüzde 70’inden fazlasını oluşturuyordu.
Ancak bu ülkelerin birçok programları kısıtlamak için harekete geçti.
İngiltere hükümetinin varlıklı yabancı uyrukluların yanlarında mal varlıklarını getirmeleri halinde ülkeye yerleşmelerine müsaade veren bir programı 2022 yılında sona erdi.
2023’te İrlanda altın vizeyi kaldırırken, Portekiz de kendi uygulamasını revize ederek artık mülk alımı karşılığında ikamet müsaadesi vermeme karar aldı. Portekiz’de hala fonlarda sermaye transferi ve araştırma faaliyetlerine yatırım yoluyla uygulama sürdürülüyor.
TALEP NEDEN BU KADAR YÜKSEK?
Altın vize ve pasaportlar, daha düzgün iş fırsatları, ömür usulü, eğitim imkanları yahut sıhhat hizmetleri arayan güçlü beşerler ortasında tanınan.
Kasım ayında BBC Türkçe’ye konuşan, yatırım karşılığı oturum ve vatandaşlık için danışmanlık hizmeti veren İngiltere merkezli La Vida Golden Visas şirketinin pazarlama müdürü Lizzie Edwards, “Günümüz dünyasındaki belirsizlikler karşısında, ikinci bir ikamet yahut pasaport muhtaçlığı hiç bu kadar güçlü olmamıştı” demiş ve şöyle devam etmişti:
“Yatırımcıları teşvik eden nedenler farklılık gösterse de müracaatların önde gelen nedenleri ortasında güvenlik hedefleri, vizesiz seyahatin yaygınlaştırılması ile eğitim ve iş imkanlarını da içine alan global fırsatların artırılması yer alıyor.”
ALTIN VİZE YAHUT PASAPORT NASIL ALINIYOR?
Düzenlemeler ülkeye ve yatırım cinsine nazaran değişiyor.
Örneğin Türkiye, 400 bin dolar yahut daha yüksek bedelli konut satın alan yabancılara altın pasaport imkanı tanıyor.
Lüksemburg üzere birtakım öbür ülkeler ise mevcut bir Lüksemburg şirketine en az 536 bin dolar yahut bir finans kuruluşuna 21,4 milyon dolarlık yatırım karşılığında altın vize imkanı veriyor.
Birçok ülke, araştırma geliştirme faaliyetleri için bağış yahut yatırım da kabul ediyor.
Hükümetlerin bu tıp uygulamaları yürütmesindeki en kıymetli motivasyonlardan biri, ülkelerine sermaye transferini sağlamak ve ekonomiyi canlandırmak.
Dr. Kristin Surak ve Yusuke Tsuzuki tarafından hazırlanan ve Journal of Ethnic and Migration Studies mecmuasında yayımlanan bir araştırmaya nazaran, 2013-2019 yılları ortasında Portekiz’in yabancı yatırımlarının yüzde 14,4’ü altın vize yoluyla geldi.
Bu oran Letonya’da yüzde 12,2, Yunanistan’da ise yüzde 7’nin üzerindeydi.
Kampanyacılar altın vize ve pasaport uygulamalarının yolsuzluk ve mahallî halk için konut krizine yol açabileceği istikametinde uyarıyor.
100’den fazla ülkede yolsuzluğa karşı çalışan global bir sivil toplum kuruluşu olan Memleketler arası Şeffaflık Örgütü, AB’deki planların “gerçek yatırım ya da göçle değil, yolsuz çıkarlara hizmet etmekle ilgili olduğu” ikazında bulunuyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nden Eka Rostomashvili’ye nazaran, bu çeşit programları yürüten ülkelerde birtakım durum tespiti tedbirleri var, fakat bunlar her vakit amaçlandığı üzere işlemiyor.
BBC’ye verdiği demeçte Rostomashvili, “Yetkililerden kaçan şahısların, yolsuzluk ya da dolandırıcılık olaylarına karıştıkları ortaya çıkmadan çabucak evvel ya da sonra altın vize ya da pasaport müracaatında bulunduklarına dair kamuoyuna yansıyan hadiseler var” diyor ve devam ediyor:
“Belli ki bunu [kendi ülkelerindeki] kanun yaptırımlarına karşı bir çeşit sigorta poliçesi olarak görüyorlar.”
AB’nin çeşitli kurumları tarafından da tenkitler lisana getirildi.
2022 yılında AB Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçişleri Komitesi altın pasaportların yasaklanması tarafında oy kullanmış ve AB’ye vizesiz erişimi olan üçüncü ülkelerden altın pasaport uygulamalarına son vermelerini istemişti.
Dr. Kristin Surak bu metotlarla kara para aklamanın mümkün olduğunu fakat “daha kolay ve ucuz alternatiflerin de bulunduğunu” söylüyor:
“Aynı şeyi öğrenci vizesi ile de yapabilirsiniz, muhtemelen çok daha ucuzdur. Bu iş vizesi için de geçerli. Yalnızca bu programlara has bir sorun değil.”
Ekim 2023’te yayımlanan bir Organize Cürüm ve Yolsuzluk Raporlama Projesi soruşturması, savaş kabahatleriyle suçlanan eski bir Libyalı albayın ve Türkiye’de mahpus cezasına çarptırılan bir Türk iş beşerinin bu yollarla Dominik pasaportu alabildiğini tespit etmişti.
2023 yılında, İngiltere’de İçişleri Bakanlığı tarafından altın vizelerin gözden geçirilmesi için yaptırılan bir inceleme, “az sayıda yabancı yatırımcının potansiyel olarak yolsuzluk yahut organize kabahatle kontaklı olma konusunda yüksek risk altında” olduğunu ortaya koydu.
Kampanyacıların altını çizdiği ikinci temel kaygı ise konut fiyatlarının şişirilmesi.
Çeşitli ülkeler çeşitli yatırımlar sunsa da, müracaat sahiplerinin birçok konut satın almayı tercih ediyor, bu da emlak fiyatlarını yükseltiyor.
Ancak Dr. Kristin Surak’ın araştırması bunun birçok ülkede hudutlu bir tesire sahip olduğunu gösteriyor.
Örneğin İspanya yılda yaklaşık 2 bin müracaat kabul ediyor ve 48 milyon nüfuslu bir ülkede 2 bin konut satışının kıymetsiz olduğu vurgulanıyor.
Ancak konut satışları çoklukla dilek edilen bölgelerde ağırlaşıyor ve yabancılar ortasında tanınan olan muhakkak bölgeler çok daha fazla etkilenebiliyor.
patronlardunyasi.com
Kaynak Web Site: İşverenlerin Dünyası
Haber Url Adresi: https://www.patronlardunyasi.com/altin-vizede-son-durum-turkiye-ilk-sirada
