Almanlar döner endeksini sevdi

Londra merkezli The Economist, Almanya’da döner endeksini yazdı.

İşte o yazı:

“Başımın üstünde bir soğan/Kebabım ben/Çünkü güzelleşir kebap olan.” 2004 yılında hit olan “Döner macht schöner” müziğindeki bu kelamların de anlattığı üzere döner Almanya’da, bilhassa de başşehir Berlin’de övgülere boğulan bir yemek. Her Berlinlinin favori bir “Dönerladen”ı var. Birçok kişi ailece bu lokantalara yemeğe gidiyor.

Döner kebap “currywurst” olarak bilinen domuz sosisini uzun vakit evvel geride bırakarak Berlinlilerin favori fast food’u haline geldi. Fakat lavaş içinde salata ve sosla birlikte sunulan kuzu yahut dana eti, bugünlerde o denli yaygın ki ülkedeki ehemmiyeti lezzetini aşıyor.

TAVAN FİYAT ÖNERİSİ

Enflasyon hesaplarını ele alalım. Tavırlı Almanlar bir vakitler artırımları dondurma ve bira fiyatına nazaran hesaplardı. Bugünlerde ise gazeteler bir saat çalışma karşılığında kaç kebap yiyebileceğinizi yazıyor. Tedarik zinciri sıkıntıları ve savaş sebebiyle fiyatların uçmasından sonra kimi siyasetçiler “dönerpreisbremse”, yani “döner tavan fiyatı” belirlenmesini önerdi. 2022’de döner tutkunu bir protestocu Almanya şansölyesine “Putin’e söyle, kebaba 4 euro vermek istiyorum” diye bağırıyordu.

Dalga geçmeyin: Döner-Diplomatie diye bir şey sahiden var. Nisan ayında Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier Türkiye’ye yapacağı ziyarette Berlinli bir dönerciyi 60 kilogramlık etle birlikte yanında gelmesi için davet edince tenkitlerin gayesi olmuştu. Köşe müelliflerine nazaran Mainz’da yaşayan mRNA Covid aşısının mucidi Uğur Şahin ve Hasret Türeci çifti, Türk-Alman dostluğu için çok daha uygun bir simge olabilirdi. Gerçi “Döner. Eine türkisch-deutsche Kulturgeschichte” (Döner: Bir Türk-Alman Kültür Tarihi”) kitabını yazan ve cumhurbaşkanının uçağında yerini alan Eberhard Seidel tenkitleri saçmalık olarak nitelendirdi. İstanbul’da düzenlenen resepsiyonda Türklere kebap ikram edilirken Almanlar da sarımsaklı sosis ve turşuyla ziyafet çekti. İki ülke ortasındaki münasebetin merkezinde yer alan göçmenlerin mütevazı geçmişini yüceltmenin bundan daha isabetli bir yolu olabilir mi?

İŞSİZ KALAN GÖÇMENLER
Seidel dönerin kökeninin Osmanlı İmparatorluğu’na dayandığını söylüyor. (Eti diklemesine pişirme tekniği muhtemelen Bursa’da icat edildi.) 1970’lerde Batı Almanya’daki birtakım Türk Gastarbeiter (misafir işçiler) çalışmak üzere geldikleri kimi fabrika ve madenlerin kapanması üzerine seyyar dönercilik yapmak zorunda kaldı. Döneri Almanların damak tadına uydurup her saygın dönercinin bulundurması gereken üçlüyü hazırladılar: Yeşillik, sarımsak ve acı. Akabinde kritik bir karar verip döneri ekmek ortasında sundular. Ayakta yenebilen bu ucuz yemek kısa müddette Almanya’ya yayıldı.

Sonradan gelen göçmenler döneri farklı biçimlere soktu. Berlin’in Schöneberg semtindeki Düşüm Kebab’da bu satırların muharririne kendi başı büyüklüğünde bir “gemüse” (sebzeli) döner ikram edildi. Türklerden fazla Araplardan oluşan işçi klasik salataya havuç ve patlıcan da eklemiş. Ortaya çıkan rengarenk imaj yalnızca lezzetli değil Instagram’da paylaşmak için de eksiksiz. Saat şimdi akşam altı bile değil lakin tezgahın başındaki sıra kapıdan dışarı taşmaya başladı…

patronlardunyasi.com