Horasis Başkanı Richter: Türkiye ekonomisi için iyimseriz lakin vakte muhtaçlık var

DİLAN ERDEMİR

Artan jeopolitik gerilimler, ABD seçimleri, resesyon tasaları ve global iklim krizi global iktisada yönelik riskleri arttırırken, gelişmiş iktisatların muhafazacı siyasetlere yönelmesi, gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkeler üzerinde risk yaratıyor.

Gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan pazarlar ortasında ilişkileri teşvik ederek iş birliği sağlamayı hedefleyen ve bağımsız bir milletlerarası fikir kuruluşu olan Horasis ise mevcut konjektürde değerli bir rol üstleniyor. Global ticaretteki görünüme ait Bloomberg HT’nin sorularını yanıtlayan Horasis Başkanı ve Davos eski yöneticisi Frank Jürgen-Richer, dünyanın şu an tehlikeli bir dönemeçten geçtiğini lakin optimist olmak için de sebepler olduğunun altını çizdi.

“Türkiye hâlâ şiddetli bir hayat maliyeti kriziyle çaba ediyor”

Türkiye yönelik sermaye girişi beklentilerini paylaşan Richer, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek önderliğindeki iktisat takımının iktisada istikrar kazandırma konusunda yabancı yatırımcıları umutlandırdığını tabir etti:

“Son haberler olumlu. Geçen hafta açıklanan yıllık enflasyon oranları üst üste ikinci sefer düşüş gösterdi ve geçen yıl %4,5’lik büyümenin akabinde bu yıl yüzde 3’lük bir GSYH genişlemesi bile olumlu hissetmek için bir neden. Bilhassa de önümüzdeki yıllarda daha güçlü büyüme iddiaları yapılırken. Ülke hala şiddetli bir hayat maliyeti kriziyle çaba ediyor ve siyaset yapıcıların mali şartları inançlı bir halde gevşetebileceklerine büsbütün ikna olmaları muhakkak vakit alacaktır. Lakin 2025’te birinci faiz indirimi hedefleniyor. Ve yabancı yatırım açısından, otomotiv ve data merkezi yatırımları bu yıl 2-4 milyar dolarlık sermaye akışının artacağı istikametinde iddialar üretiyor. Yılın ikinci yarısında sayıların nasıl görüneceğini beklemek gerekecek, lakin 2025 için çok daha olumlu varsayımlar şimdiden mevcut”

“Türkiye hâlâ güçlü bir ekonomik büyüme sergiliyor”

Geçtiğimiz yıl Gaziantep’te düzenlenen Horasis Global Toplantısı’nda Türkiye’nin dayanıklılığı ve global ticaretteki stratejik konumununun vurgulandığının altını çizen Richter, “Türkiye hala güçlü bir ekonomik büyüme sergiliyor” dedi.

“Türkiye’nin ticaret potansiyeli, Avrupa, Asya ve Orta Doğu’nun kesişim noktasındaki eşsiz pozisyonu göz önüne alındığında her vakit büyük olmuştur. Dünyanın 19. en büyük iktisadı olarak, Türkiye hala güçlü bir ekonomik büyüme sergiliyor ve büyük iç pazar, girişimcilik ruhu ve yetenekli iş gücü gelecekteki büyüme için sağlam bir temel sağlıyor. Enflasyon zorlukları var, evet, fakat hükümetin Ar-Ge, dijital dönüşüm ve Sanayi 4.0 teşebbüslerine odaklanması, Türkiye’nin önde gelen bir global iktisat olma vaadini destekliyor. Türkiye altyapı ve teknolojiye yatırım yapmaya devam ettiği sürece, potansiyelini gerçekleştirmeye hazır olduğunu düşünüyorum”

“Gelişen ülkeler durumu daha şiddetli hissediyor”

Dünya şu anda karmaşık ve tehlikeli bir dönemeçten geçiyor. Burada geniş bir ağ oluşturan jeopolitik tansiyonlar, ekonomik bozulmalar ve sosyopolitik değişimler mevcut. Pandeminin akabinde, Rusya-Ukrayna savaşı jeopolitik durumu daha da kötüleştirdi ve tedarik zincirlerini tekrar alt üst etti. Savaş, güç ve besin piyasalarında büyük bir şok yaratarak arzı azalttı ve fiyatları fırlattı. Bildiğiniz üzere, Avrupa bilhassa bu duruma karşı savunmasız kaldı ve Almanya’nın iktisadı bu yılın ikinci çeyreğinde tekrar daraldı. Birebir vakitte, besin güvenliğini tehdit eden, göçü artıran ve toplumları istikrarsızlaştıran eşi gibisi görülmemiş bir kriz olan iklim değişikliği ile karşı karşıyayız. Gelişmekte olan ve az gelişmiş ekonomiler tüm bu durumu şiddetle hissediyor. Onlar için, enflasyon, tedarik zinciri bozulmaları ve iklim kaynaklı felaketlerin dalgalanma tesirleri bir felaket manasına geliyor.

“İyimser olmak için nedenler var”

Küresel iktisatta optimist olmak için hala sebepler olduğunu lisana getiren Richter, proaktif bir yaklaşım sergilenmesi gerektiğini söyledi:

“Piyasalar üzerindeki son panik havasına karşın en azından global iktisat açısından optimist olmak için nedenler var. Birden fazla büyük merkez bankası geçen yıl faiz artışlarıyla enflasyon oranlarını denetim altına almakta başarılı oldu ve ekonomistler ortasında bu yıl ve gelecek yıl için optimistlik artıyordu. Lakin global topluluk, bütünsel ve sistem düzeyinde yaklaşımlar benimsemelidir. Popülizmin ve itimat erozyonunun, kamuoyunun toplumsal gereksinimlerin karşılanmasındaki başarısızlıklara verdiği reaksiyonlar olduğunu anlamamız değerlidir. Proaktif bir yaklaşım benimsememiz gerekiyor ve bu, ekonomik modellerimizi temelinden yine tasarlamayı, sürdürülebilirliği, kapsayıcılığı ve uzun vadeli dayanıklılığı ön planda tutmayı gerektiriyor. Hükümetlerin, işletmelerin, sivil toplumun ve akademinin bir ortaya gelmesini gerektiren çok taraflı bir yaklaşım kuraldır. Fakat bu türlü uğraşların meyvelerini görüyorum ve güçlü, kapsayıcı ve yetenekli bir global iktisat inşa edebileceğimize inanıyorum.”

“ABD seçimlerinin global ticarete tesirleri büyük olacak”

ABD seçimlerinin global ticarete tesirinin büyük olacağını ifade eden Horasis Başkanı Richter şöyle konuştu:

“Son bir aydaki haber döngüsünün ne kadar baş döndürücü olduğunu hepimiz gördük ve çok fazla varsayımda bulunmanın ne kadar akla yatkın olduğundan emin değilim. İşler çok süratli değişebilir ve birçok faktör devreye girebilir. Lakin, sonuçlar ne olursa olsun, global ticaret için tesirleri büyük olacaktır. Bir yandan, ABD seçimleri korumacılığa eğilimli bir liderlikle sonuçlanırsa, daha fazla tarife ve ticaret mahzuru ile memleketler arası bağlantılar gerilebilir. ABD’nin büyük bir global ekonomik oyuncu olması nedeniyle, öteki ülkelerin misal müdafaacı tedbirler almasıyla bir dalgalanma tesiri görebiliriz. Dünyanın birçok yerinde korkulan şey bu. Seçim sonuçlarının daha parçalanmış bir global ticaret sistemine yönelik eğilimleri artırması. Öte yandan, şayet kazanan liderlik ticareti ve çok taraflı iş birliğini desteklerse, bu memleketler arası ticaret muahedeleri, tarife indirimleri ve daha birbirine bağlı bir global ticaret sistemi için nitekim büyük bir fırsat olabilir. Bu nedenle, global ticaret için sonuçlar yalnızca seçim sonuçlarına bağlı değil, tıpkı vakitte siyaset yapıcıların ulusal çıkarlar ile uluslararası iş birliği ortasında nasıl bir tercih yapacağına da bağlıdır. Umut, kim kazanırsa kazansın, ABD’nin global ortaklarla yapan iş birliğine kendini adamasıdır. ABD, iklim değişikliği, teknolojik ilerlemeler ve ekonomik eşitsizlik üzere ortak zorlukların ele alınmasında liderlik rolünü üstlenirse, öteki ülkeler de katılmaya teşvik edilecektir. Bu durumda bir risk var, lakin seçimlerin ve sonrasının, dünyadaki ülkeleri nitekim rahatlatacak büyük bir potansiyele sahip olduğunu da unutmamalıyız.”

Horasis toplantıları

Horasis olarak düzenledikleri toplantılarda global meseleleri ele alarak ülkeler ortası diplomasiyi geliştirmeyi hedeflediklerini belirten Frank Jürgen-Richer, “2005’ten bu yana, Horasis olarak her yıl birkaç yüksek profilli toplantı düzenliyoruz ve bunların somut yararlarına şahit olduğumu gururla söyleyebilirim. Bu toplantılar, iş birliğine dayalı diplomasi için kıymetli platformlar sunmaktadır. Dünya başkanlarını, siyaset yapıcıları, uzmanları ve iş dünyası başkanlarını bir ortaya getirerek, global meseleleri ele almak için eşsiz bir diyalog, bilgi paylaşımı ve ortak anlayış geliştirme fırsatı sağlıyoruz. Dünya, itimat ve şeffaflık için iş birliğine dayalı alanlara ve iklim değişikliği, ekonomik kalkınma ve global sıhhat üzere mevzuları ele almak için somut adımlar atmaya sahiden bağlı bir enerjik bağlılığa gereksinim duyuyor. 25-26 Ekim tarihlerinde, Brezilya’nın Espírito Santo eyaletinin başşehri Vitória’da Global Toplantımızı düzenleyeceğiz. Dünyanın dört bir yanından iştirakçiler orada olacak ve öncelik, bağlantı kurma ve inanç oluşturma fırsatları yaratmak olacak. Toplantılarımız, hem kritik global zorlukları ele almakta hem de bölünmeleri köprüleyerek daha istikrarlı ve birbirine bağlı bir global topluluk inşa etmeyi hedeflemektedir” dedi.