Lisanssız elektrik üretenler için yeni devir

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), toplayıcılık faaliyetleriyle elektrik bölümünde başlayacak yeni devirde lisanssız elektrik üreten santrallerin üretimlerinin birleştirilerek büyük üretim tesisi üzere faaliyette bulunmalarının önünün açıldığını bildirdi.

Kurumdan yapılan yazılı açıklamada, 2022’de elektrik piyasası mevzuatında yapılan değişiklikle toplayıcı ve toplayıcılık kavramları lisansa tabi bir elektrik piyasası faaliyeti olarak tanımlandığını anımsatarak, bununla toplayıcı şirketlerin portföyünde yer alacak şebeke kullanıcıları bakımından güvenilirliğinin sağlanması ve piyasa işletmecisi açısından piyasa kayıt, teminat, uzlaştırma, ödeme, yaptırım üzere süreçlerinin daha sağlıklı yürütülmesinin sağlanmasının hedeflendiği tabir edildi.

Toplayıcılık faaliyetinin, EPDK’dan toplayıcılık lisansı alan yatırımcıların muahede yaptığı şebeke kullanıcıları ile tüketim ya da üretim programı yapması, arz ve sistem güvenliği için küçük güçlü tüketici ve üreticileri kullanılabilir hale getirmesi, şebeke istikrarında rol alması ve bu kullanıcılar ismine elektrik gücü alıp satabilmesi olarak tanımlanan açıklamada, şu tabirlere yer verildi:

“Toplayıcı modeli, talep esnekliğini piyasaya sunmak isteyen lakin piyasa kurallarına, piyasalarda kayıt ve süreç süreçlerine, hizmetlere ait ön yeterlilik almaya hakim olmayan, piyasalara iştirak için gerekli altyapıların tesis edilmesine finansman sağlayamayan yahut piyasalarda ticarete ait riskleri tek başına yönetmekten çekinen şebeke kullanıcıları için değerli kazanımlar sağlayacak. Bu alandaki caydırıcı faktörler ortadan kaldırılabilecek, finansal avantajlar sağlanacak, talep esnekliğinin piyasalarda aktifleştirilmesi için imkan oluşacak.”

Toplayıcılar sahip oldukları bilgi teknolojileri ve güç idaresi altyapısı ile dağıtık güç kaynakları için üretim varsayımlarını, toptan satış piyasalarındaki elektrik fiyatlarını ve sistemdeki arz talep istikrarına ait dataları bir ortada değerlendirebilecek.

Böylelikle farklı nitelikteki ve ölçekteki şebeke kullanıcılarından oluşan ve bir nevi “sanal güç kaynağı” olarak nitelendirilen portföyünü optimum seviyede işletilebilecek ve yenilenebilir gücün şebekeye entegrasyonu için gereken esnekliğe katkı sağlayacak.

Öte yandan tüketiciler de tüketimlerini belirlenen saatlerde azaltmak suretiyle üretim tüketim istikrarını sağlanmasına katkıda bulunabilecek ve gelişmiş piyasalarda “talep tarafı katılımı” ismi altında çeşitli hizmetler sunabilecek.

Türkiye’de 14 bin 500 megavat düzeyinde lisanssız elektrik üretimi olduğu vurgulanan açıklamada, şu tabirlere ver verildi:

“Öz tüketimlerini karşılamak için kurulmuş büyük çoğunluğu GES olan bu tesislerin sahipleri birleşerek, örneğin 50 megavat, 100 megavat, 300 megavat üzere büyüklüklerde tek bir üretim santraliymiş üzere hareket edebilecek. Bu sayede tek başına dengeleme güç piyasası üzere piyasalarda faaliyette bulunamayacak olan küçük güçteki üretim tesisleri bir ortaya gelerek büyük üretim tesisleri üzere piyasa oyuncusu olabilecek ve yenilenebilir güç kaynaklarımızdan daha verimli halde yararlanılabilmesinin önünü açacak.”