104 yıl evvel bugün halk kendi iradesi ile kendi bahtını tayin edebilme hakkına sahip oldu. 104 yıl evvel bugün halk karanlığa karşı bağımsızlık uğraşının meşalesini yaktı. 104 yıl evvel bu halk bir önderin önderliğinde kurtuluşunun, bağımsızlığının kararlarını kendi iradesi ile vermek için Ankara’da bir meclis çatısı altında bir ortaya geldi…
Düşman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında, Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nı başlatacak ve Cumhuriyete giden yolda kıymetli adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 104 yıl evvel 23 Nisan’da açıldı. TBMM’nin açılışı, kurtuluş çabasının en değerli safhalarından birisi oldu.
Osmanlı İmparatorluğu’nun 1. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmasının akabinde, Mondros Mütarekesi’ne karşın ülkenin işgal edilmeye başlanması üzerine Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı.
Amasya Tamimi ile Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar, ”ulusun egemenliğini yeniden ulusun sağlayacağı”nı ortaya koydu.
1919 sonbaharında yapılan seçimlerden sonra Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920’de, 168 üyesinden 162’sinin iştirakiyle toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum mebusu seçilmişti lakin o Ankara’da kaldı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yanlısı milletvekillerinin çoğunlukta olduğu bu Meclis, 28 Ocak 1920’de yaptığı zımnî oturumda Misakımilli’yi kabul etti.
İstanbul’un 16 Mart’ta işgali ve Ulusal Gayret yanlılarının tutuklanmaya başlamaları üzerine milletvekilleri ve aydınlar, Ankara’ya kaçmaya başladı.
Mebusan Meclisi de 18 Mart’ta son sefer toplanarak, Meclisin süresiz olarak tatil edilmesini kararlaştırdı.
Mustafa Kemal, 19 Mart 1920’de yayımladığı genelgeyle ”Ankara’da harika yetkili bir Meclis”in toplanacağını duyurdu.
Genelgede, ”Ulusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak tedbirleri düşünüp uygulamak üzere ulusça inanılmaz yetki verilecek bir Meclisin Ankara’da toplantıya çağrılması ve dağıtılmış olan mebuslardan Ankara’ya gelebileceklerin de bu Meclise katılmaları” istendi.
Bu gayeyle yapılacak seçimle belirlenen milletvekilleri ile dağıtılan Osmanlı Mebusan Meclisinden kaçarak Ankara’ya gelebilenlerden 84’ü, birinci Mecliste yer aldı. Mustafa Kemal, 22 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi’nin açılışını duyurduğu genelgesinde ise bundan bu türlü ”bütün sivil ve askeri makamların ve bütün ulusun buyruk alacağı en yüksek kat”ın bu Meclis olacağını kaydetti.
23 Nisan 1920’de, Hacıbayram Mescidi’nde cuma namazı kılınıp, kurbanlar kesildikten sonra birinci TBMM, İttihat ve Terakki Kulübü olarak yapılan binada açıldı. Cumhuriyete giden yolda büyük adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisinin 104 yıl evvel 23 Nisan’da açılması, Türkiye Cumhuriyetinin kurtuluş çabasının en değerli safhalarından birisi oldu.
TBMM, açıldığından bu yana ulusal iradenin yansımasının simgesi oldu. TBMM’nin ilk Başkanı Mustafa Kemal Atatürk, 1 Mart 1920 tarihinde Meclisin 4. toplantı yılının açılışında da bunun ehemmiyetine dikkati çekti.
Atatürk’ün sözleri tutanaklara şöyle yansıdı:
“Hep birlikte bakışlarımızı, vicdanımızın merkezi olan millete dikelim. Orada faziletin, vefa ve içten bağlılığın, yenileme dileğinin, egemenlik aşkının ve geleceğin sönmeyen ateşi yanmaktadır. Bu kutsal ateş, kendi içindeki bilgisizlik ve karanlığı yakacak ve bağımsızlığımızın önüne dikilecek olan bütün manileri yıkacaktır. Efendiler, millet önünde, onun hak ettiği bağımsızlığın önünde, onun layık olduğu gelişme ve yenileme dileği önünde, her kuvvet lakin milletin irade ve emellerine uymak koşuluyla yaşayabilir. Milletin irade ve gayelerine uymayanların talihi hüsrandır, çökmedir.”
1927’de çocuklara armağan edildi
1921’de ulusal bayram olarak kutlanmasına karar verilen 23 Nisan, 1927’de Atatürk’ün himayesinde birinci defa Çocuk Bayramı olarak kutlandı. Atatürk’ün çocuklara armağan ettiği 23 Nisan, 97 yıldır çocuk bayramı olarak kutlanıyor.
23 Nisan, 27 Mayıs 1935’te çıkarılan Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile “Ulusal Egemenlik Bayramı” olarak kutlanmaya devam edildi.
1981 tarihli Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da 20 Nisan 1983’te yapılan değişiklikle 23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı’nın ismi, “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak değiştirildi.
1979’da birinci olarak 6 ülkenin katılmasıyla milletlerarası boyuta taşınan bu ulusal bayramda, dünyanın birçok ülkesinden çocuklar Türkiye’ye gelmeye başladı. Türkiye, dünyada çocuklarına bayram armağan eden ve bu bayramı bütün dünya ile paylaşan birinci ve tek ülke olmayı sürdürüyor.
Türk milletinin gönlünde, bağımsızlığının sarsılmaz sözü olarak en değerli yeri alan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, her yıl yurt içinde ve yurt dışındaki temsilciliklerde, bütün kurumlarda ve okullarda çeşitli etkinliklerle kutlanarak ulusal birliğin kenetlenen ruhunu temsil ediyor.
TBMM arşivinde korunuyor
Yurt genelinde birinci 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı merasimlerine ilişkin fotoğraflar, TBMM arşivinde itinayla koruma ediliyor.
Kaynak Web Site: Bloomberg HT
Haber Url Adresi: https://www.bloomberght.com/ulusun-egemenligi-104-yasinda-2351457
