6 ay içinde 18,6 milyar dolar daha yatırım kararı açıklanabilir

Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Engin Aksoy, “Üyelerimiz, risk göstergeleri ve düzenleyici çerçevede güzelleşmeler yaşanırsa önümüzdeki 6 ay içinde 18,6 milyar dolar daha yatırım kararı açıklayabileceklerini söylüyorlar.” dedi.

Basın mensupları ile bir ortaya gelen Aksoy, Türkiye’deki memleketler arası yatırımların 2023’te gösterdiği gelişim ve bu yıla ait öngörüleri hakkında bilgi verdi.

Konuşmasına Erzincan İliç’te maden ocağında yaşanan toprak kaymasını anımsatarak başlayan Aksoy, can kaybı olmadan olayın geride bırakılması temennisinde bulundu.

Aksoy, 2023’ün hem dünya genelinde hem de Türkiye için pek çok açıdan kuvvetli bir yıl olduğuna işaret ederek, herkesi büyük acılara boğan 6 Şubat’ta yaşanan sarsıntı felaketinin üstüne birçok jeopolitik krizin dünya ticaret ve yatırım ortamını etkilediğini anlattı.

Küresel tansiyon ve belirsizliklerin arttığı bu devirde birebir vakitte global seviyede üretim, ticaret ve istihdam dinamik ve trendlerinin de her geçen gün değiştiğini ve dönüştüğünü lisana getiren Aksoy, şunları kaydetti:

“Bu devirde, Türkiye’nin memleketler arası direkt yatırımlar içinde rekabetçiliğinin artmasını çok kıymetli görüyoruz. Pasta büyümüyor, rekabet gitgide kızışıyor, Türkiye’nin bu pastadan daha fazla hisse alabilmesi için rekabetçiliği artmalı. YASED olarak, 33 ülkeden 274 üyemiz ile üzerimizde sorumluluk hissediyoruz. YASED olarak biz, Türkiye’deki milletlerarası direkt yatırım sermayesinin yüzde 85’ini temsil ediyoruz. Bugün yaklaşık 1,3 milyon kişi bu şirketlerde istihdam ediliyor, bu da kayıtlı istihdamın yaklaşık yüzde 9’una denk geliyor. Ayrıyeten ülkemizin gerçekleştirdiği ihracatın ortalama yüzde 30’u yeniden bu şirketlerce gerçekleştiriliyor. YASED şirketlerinin Türkiye’de çalıştığı 85 bin tedarikçisi var.”

“YENİ YATIRIMCI GETİRMEK KADAR MEVCUT YATIRIMCILARIN YATIRIMLARINI ARTIRABİLMESİ DE ÖNEMLİ”

Aksoy, konuşmasında 2023 yılı Milletlerarası Direkt Yatırım (UDY) dataları hakkında bilgi verdi. Yeni yatırımcı getirmenin yanı sıra mevcut yatırımcıların yatırımlarını artırılabilmesinin ehemmiyetine işaret eden Aksoy, şu bilgileri verdi:

“Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı UNCTAD’ın Yatırım Raporlarına temel oluşturan, 17 Ocak’ta yayımlanan Global Yatırımları İzleme raporuna nazaran, 2022’ye kıyasla 2023’te, global UDY akışlarında yüzde 3’lük bir büyüme var lakin bu büyümenin kıymetli bir kısmı Hollanda ve Lüksemburg üzere ülkelerde yapılan büyük satın almalardan kaynaklanıyor. Bunları çıkarttığımızda UDY tüm dünyada yüzde 18 azaldı. 2024 yılında da UDY’nin önlemli bir optimistlikle global olarak birebir düzeylerde kalacağı öngörülüyor, düşüş olmasa da değerli bir artış beklenmiyor. 2024’e yönelik bu ‘temkinli iyimserlik’, 2023 yılında başlayan sıfırdan yatırımların 2024 sayılarını etkilemesi beklentisinden kaynaklanıyor. Türkiye’de ise dün açıklanan Merkez Bankası Ödemeler İstikrarı datalarına nazaran, geçen yıla kıyasla UDY yüzde 22 azaldı, 10,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 2022’de bu sayı 13,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.”

Türkiye’deki UDY kompozisyonuna bakıldığında gayrimenkul yatırımlarının toplam UDY içinde yüzde 33 hisse aldığını vurgulayan Aksoy, odaklandıkları kısmın ise 5,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen yatırım sermayesi denilen üretken sermaye kısmı olduğunu söyledi.

Aksoy, “2023 yılında 5,6 milyar dolarlık bir yatırım sermayesi girişi oldu, geçen yıla kıyasla bu sayıda yüzde 20’lik bir azalma mevcut. Bu yatırımın yüzde 18’i toptan ve perakende dalından, yüzde 11’i finans dalından, yüzde 9’u ise elektrik dağıtım kesiminden geldi. UDY’nin dünya genelindeki sektörel kompozisyonuna bakıldığında ise global tedarik zincirlerinin (KTZ) ağır olduğu elektronik eserler, otomotiv ve kimya, bilgi ve bağlantı üzere bölümlerdeki, greenfield projelerinde değerli bir artış görmekteyiz. Her ne kadar çok büyük ivme kaydedilen 2022’ye kıyasla biraz daha dingin olsa da yeşil dönüşümün de bir kesimi olan bataryalar, elektrikli araçlar, yarı iletkenler, yenilenebilir güç de tekrar öne çıkan dallar ortasında yer almakta.” sözlerini kullandı.

“TÜM YATIRIMLARIN YÜZDE 53’Ü AB ÜLKELERİNDEN GELDİ”

Engin Aksoy, 2023’te Türkiye’ye gelen tüm yatırımların yüzde 53’ünün Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden geldiğini belirterek, şöyle devam etti:

“Bu sayıya Birleşik Krallık’ı da eklersek bu hisse yüzde 59’a ulaşıyor. En çok yatırım gelen ülkelere bakacak olursak, Hollanda, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Rusya birinci 5 ülke. 2023 her ne kadar global UDY akışları için güç bir yıl olsa da biz Türkiye’nin bu pastadan daha büyük bir hisse almaya yetecek potansiyeli olduğunu düşünüyoruz.

Bunun için, Türkiye’nin bölgesindeki rekabetçi pozisyonunu güçlendirerek, bilgi-yoğun, yüksek katma bedelli ve nitelikli istihdam sağlayacak nitelikli UDY’nin çekilmesi tarafındaki çalışmaları hızlandırmasını, kalkınma planlarımız, orta vadeli programlarımız, yıllık programlarımız ve Türkiye UDY Stratejisinde yer alan siyaset ve yapısal tedbirlerin bir an evvel hayata geçirilmesini değerli buluyoruz. Türkiye, UDY çekme konusunda değerli ilerlemeler kaydetmiş olsa da rekabet içinde olduğumuz ülkelerin performanslarıyla kıyaslandığında değerli bir atılım yapma muhtaçlığı içinde olduğumuzu görmekteyiz.”

TÜRKİYE’NİN REKABETÇİLİĞİ KIYMETLİ, MALİYETLER AÇISINDAN HÂLÂ CAZİP ÜLKEYİZ”

Aksoy, bu çerçevede endeks kapsamında 42 gösterge bulunduğunu, bunun altında 8 alt başlık olduğunu anlatarak, şu tabirleri kullandı.

“Analiz sonuçlarımız, son birkaç yılda Türkiye’de insan kaynakları ve bilhassa maliyetler alanında gerçekleşen iyileşmelerin ülkenin UDY çekme cazibesini artırdığını gösteriyor. Örneğin, 2018’de maliyetler açısından en cazip 4’üncü ülkeymişiz. 2023’te 2’nciliğe yükselmişiz. Pazar büyüklüğü Türkiye’nin en kıymetli güçlerinden biri. Kimi kesimlerde Türkiye’deki ekosistem çok gelişmiş durumda. Türkiye’de insan kalitesinde de büyük avantajı var. Öbür yandan risk göstergelerinde biraz daha gerideyiz. Düzenleyici çerçevenin öngörülebilirliği, makroekonomik istikrar, altyapı ve lojistik konusunda hala gelişim alanlarımız var. En çok yatırım çeken, bizimle yarışan 21 ülkeyi kıyasladık. Türkiye’nin düzenleyici çerçeve ve risk göstergelerinde görece bir düşük performans gösterdiğini görüyoruz. Vergi ve teşvikler konusunda da Türkiye’nin rekabetçiliğinin çok güçlü olmadığını görüyoruz.

Türkiye, pazar büyüklüğü, iş ekosistemi ve bilhassa maliyet alanında güçlü, düzenleyici çerçeve ve risk göstergelerindeki parametrelerde ilerleme kaydederse bu alandaki rekabet gücünü artırabilir. Yatırım kararı verilirken ortalamaya ya yakınız ya da ortalamanın çok az üzerindeyiz, bu yüzden risk göstergeleri ve düzenleyici çerçeveye odaklanmamız gerekiyor. Bu iki alandaki performansımız, ortalama bir rakibimizin biraz daha altında. 21 ülkeye baktığımızda ikinci 10’luk kümedeyiz, birinci 10’daki kümeye geçmemiz lazım. Zira Türkiye’nin, hükümetimizin hem de YASED olarak bizim maksadımız, Türkiye’nin milletlerarası yatırımdan aldığı hissesi yüzde 1’den yüzde 1,5’e çıkarabilmek. Bunun için de 21 ülke içinden birinci 10’a sıçrama yapmamız lazım. Elimizi zayıflatan öge düzenleyici çerçeve ve risk faktörleri…”

“SON PERİYOTTA ENFLASYONLA ÇABA KONUSUNDA ATILMIŞ ADIMLAR, BUNLARI OLUMLU BULUYORUZ’

Türkiye’nin kredi derecelendirme notlarında güzelleşme olduğuna lakin hala ortalama bir rakibinin uzağında bulunduğuna dikkati çeken Aksoy, “Son periyotta enflasyonla uğraş konusunda atılmış adımlar var, bunları olumlu buluyoruz lakin bunların devam etmesini ve yapısal ıslahatlarla desteklenmesinin değerli olduğunu düşünüyoruz.” dedi.

“Türkiye’nin bu bahsedilen faktörleri gerçekleştirseydi nerede olurdu?” diye baktıklarını anımsatan Aksoy, “Türkiye’nin risk göstergeleri ve düzenleyici çerçevedeki performansı, yatırımları kaybettiğimiz rakiplerimizin ortalaması seviyesinde olsa, biz ne kadar yatırım alırdık diye bir hesaplama yaptık. Bu türlü bir senaryoda Türkiye’nin, mevcutta 10-13 milyar dolar seviyelerinde olan yıllık UDY girişlerini, değerli bir artışla potansiyel olarak yıllık 25-30 milyar dolar bandına çıkarabileceğini gördük. Yani makroekonomik istikrarı ve düzenleyici çerçeveyi yalnızca ortalama seviyeye taşısak, yıllık 25-30 milyar dolarlık bir yatırım çeken ülkelerle tıpkı seviyede bir yatırım ortamına sahip oluyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

“ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK BİZLER İÇİN ÇOK ÖNEMLİ”

YASED Başkanı Engin Aksoy, üye şirketlerin CEO’larının iştirakiyle tamamladıkları YASED PULSE anketine de değinerek, konuşmasına şöyle devam etti:

“Önümüzdeki yılla ilgili ne beklediklerini üyelerimize sorduk, anket sonuçlarına nazaran, iştirakçi şirketlerin Türkiye’deki operasyonları için optimist olduğunu görüyoruz. Üyelerimizin çoğunluğu önümüzdeki 6 ay içinde hem ihracatlarını hem çalışan sayılarını hem de yatırım ölçülerini artırmayı planladıklarını söylüyorlar. Döviz kuru ve enflasyon üyelerimizin faaliyetlerini etkileyeceklerini düşündükleri dışsal faktörler ortasında en önde gelen mevzular. Geçmiş ankette, iş ve yatırım ortamı açısından gelecek 6 ay için kötüleşme beklentisi yüzde 37 iken bu oranın yüzde 25’e gerilediğini görüyoruz. Anketimizde üyelerimiz önümüzdeki 6 ay içerisinde risk göstergeleri ve düzenleyici çerçevede güzelleşmeler yaşanırsa, 18,6 milyar dolar daha yatırım kararını açıklayabileceklerini söylüyorlar.

Yani, geçtiğimiz yıl 5,6 milyar dolar yatırım yapılmışken, bu yatırımın 3 katına çıkma potansiyeli var, yalnızca mevcut üyelerimizle yani dışarıdan yeni bir yabancı yatırımcı, memleketler arası sermaye gelmeden mevcut üyeler yatırımlarını 3 katına çıkarabileceklerini söylüyorlar. 6 ay evvelki anketimizde bu potansiyel 7,1 milyar dolardı. Türkiye’deki iş ve yatırım ortamında makroekonomik istikrar ve düzenleyici çerçevede güzelleşmeler yaşanırsa, mevcut memleketler arası yatırımcılar önümüzdeki 6 ayda 18,6 milyar dolarlık yatırım kararı alabilir. Öngörülebilirlik bizler için çok değerli. Yalnızca gelişmekte olan pazarlarla değil, gelişmiş Avrupa pazarları ve ABD ile de rekabet ediyoruz.”

Aksoy, enflasyonla uğraşın hükümetin gündeminde değerli yer tuttuğuna dikkati çekerek, Türkiye’nin potansiyelinin büyük olduğunu lakin bu yüzde 1,5’lik gayeye ulaşmak için iş ve yatırım ortamında güzelleşmeler sağlanması gerektiğini lisana getirdi.

“Her ne kadar 2024 küreselde optimist trenlerin beklendiği bir yıl olmasa da Türkiye’nin yanlışsız adımları attığı takdirde yatırımlardan alacağı hissenin artacağına inanıyoruz.” diyen Aksoy, şunları kaydetti:

“Makro ekonomik istikrarın sağlanması için atılan adımları bedelli buluyoruz. Enflasyonla uğraşın hükümetin de gündeminde çok değerli yer tuttuğunu görüyoruz. Fiyat istikrarının sağlanması hepimiz için çok değerli. Ancak bunun devam ediyor olması ve öbür adımlarla da desteklenebiliyor olması gerekir. Bahsettiğim düzenlemeler olduğunda çok kısa vadede Türkiye’deki yatırımların artacağını düşünüyoruz. Türkiye’deki milletlerarası direkt yatırımcılar, şu anda yatırım yapmış olan yatırımcılar, önümüzdeki periyoda ihtiyatlı bir optimistlikle yaklaşıyor ve önümüzdeki 6 ayda Türkiye’de büyümeyi planlıyorlar. Ülkemizde risk faktörleri ve makro ekonomik istikrar konusunda atılacak adımlar var.

Rekabet ettiğimiz ülkeler ortasında ikinci 10’dan birinci 10’a çıkmamız, direkt yatırımdan aldığımız hissesi yüzde 1’den 1,5’e çıkarmamız lazım. Bununla ilgili para siyasetleri üzere atılan adımlar var lakin tek başına kâfi değil, bunların risk göstergelerinin uygunlaştırılması, yapısal ıslahatlar, vergiler ve teşvik düzenekleri üzere pek çok bahisle desteklenmesi kıymetli. Enflasyonun düşürülmesine yönelik atılacak adımların kritik olduğunu düşünüyoruz. Fakat tek başına enflasyon da değil, üyelerimize sorduğumuzda 2 puan farkla döviz kuru daha değerli. Hasebiyle yalnızca enflasyona odaklanmamak lazım. Enflasyon natürel ki değerli ancak tek basına belirleyici bir faktör değil. Döviz kuru da yapısal ıslahatlar da mali siyasetler da çok kıymetli. Yalnızca para siyasetine odaklanmamak lazım.” sözlerini kullandı.

patronlardunyasi.com