İSO ikinci 500’de zayıf performans

Türkiye’nin en büyük ikinci 500 şirketinin 2023’te zayıf bir performansa imza attı.

İSO ikinci 500 araştırmasının sonuçlarına nazaran 2023 yılında İSO İkinci 500’ün üretimden satışları yüzde 42,2 oranında artarak 695 milyar TL’den 988 milyar TL’ye çıktı.

İSO’dan yayımlanan bültende 2021 ve 2022 yıllarına nazaran zayıf bir performansa işaret eden bu artışta yavaşlayan global talep, yaşanan zelzele felaketi, uzun seçim periyodu ve akabinde yeni iktisat siyasetleri doğrultusunda uygulanan sıkılaşma siyasetlerinin belirleyici olduğu belirtildi.

İSO İkinci 500’ün üretimden satışlarındaki değişimler, yıl sonu TÜFE enflasyonundan arındırılarak incelendiğinde; 2023 yılında üretimden satışların yüzde 13,7 oranında gerilediği görüldü.

İSO İkinci 500’ün en büyük üç şirketi

Üretimden satışlar baz alınarak yapılan 2023 yılı İSO İkinci 500 sıralamasına nazaran Biska Dokuma 2 milyar 958 milyon TL ile birinci sırayı aldı. Onu 2 milyar 949 milyon TL ile Karel Elektronik takip ederken Küçükçalık Dokuma 2 milyar 945 milyon TL ile üçüncü oldu.

2023 yılı İSO İkinci 500 sıralamasına üretimden satışları 2 milyar 958 milyon TL ile 1 milyar 294 milyon TL ortasında kalan şirketler girebildi. İSO İkinci 500’ün 2022 yılı listesinde yer alan şirketlerin üretimden satışları ise 2 milyar 54 milyon TL ile 886 milyon TL bandında gerçekleşmişti.

2023 yılında 76 yeni kuruluş İSO İkinci 500 sıralamasında yer alma başarısı gösterdi. 37 kuruluş geçen yıl İSO 500’de iken bu yıl İSO İkinci 500’e geriledi. 387 kuruluş ise son iki yılda da İSO İkinci 500 sıralamasında yer aldı.

Kârlılıkta da zayıf performans

2023 yılında İSO İkinci 500, satışlarının yanı sıra kârlılıkta da zayıf bir performans ortaya koydu.

Söz konusu yılda İSO İkinci 500’ün faaliyet kârı yüzde 44,9 oranında artarak 100,4 milyar liradan 145,5 milyar liraya çıktı. Buna karşılık birebir devirde faaliyet kârlılığı oranı yüzde 12,6 ile birebir kaldı.

Benzer biçimde, faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr büyüklüğü yüzde 46’lık artışla 121,1 milyar liradan 176,8 milyar liraya ulaştı. Bu artışa karşın FAVÖK karlılığı yalnızca binde 1 puan artarak yüzde 15,3 oldu.

Vergi öncesi kâr ve ziyan toplamı ise yüzde 26,8 artarak 74,7 milyar liradan 94,7 milyar liraya yükseldi. Fakat satış kârlılığı oranı 1,2 puan düşüşle yüzde 9,4’ten yüzde 8,2’ye indi.

Net kambiyo ziyanında artış

İSO İkinci 500’ün kârlılık bileşenlerini yansıtan bu tablo geçen yıl ile kıyaslandığında, 2023’ün en çarpıcı gelişmesinin, net kambiyo ziyanının neredeyse 5 katına çıkarak 4,1 milyar liraya ulaşması olduğu görülüyor.

Net kambiyo zararındaki bu yüksek oranlı artışa karşılık kambiyo süreçleri haricindeki öbür gelirlerden elde edilen net kar 18,5 milyar liraya çıkarak kur ziyanını ziyadesiyle telafi etti. Böylelikle net üretim faaliyeti dışı gelirlerin net satışlara oranı yüzde 0,8’den yüzde 1,2’ye çıktı.

Üretim faaliyeti dışı gelirler içerisinde faiz, temettü, iştirak, menkul değer, duran varlık satışı, komite vb. üzere pek çok kalem yer alıyor.

Finansman masraflarındaki artış

Finansman masrafları 2023 yılında da; İSO 500’deki üzere, İSO İkinci 500’de de sanayi kuruluşlarının karlılıklarında temel belirleyicilerden biri olmayı sürdürdü.

İSO İkinci 500’ün finansman sarfiyatları yüzde 103,1 oranında artarak 65,6 milyar TL’ye yükseldi. Birebir yılda faaliyet kârı yüzde 44,9 artışla 145,5 milyar TL’ye çıktı. Böylelikle finansman masraflarının faaliyet kârına oranı 12,9 puan artışla yüzde 45,1’e yükseldi.

Son 12 yıllık ortalamanın yüzde 44 olduğu düşünüldüğünde; yıllardan beri daima işaret dildiği üzere endüstrici elde ettiği kârın yarısına yakınını finansman sarfiyatlarına ayırmak gerçeğinden kurtulamıyor. Şirketler faaliyet karlılığını büyük oranda korusa da artan finansman maliyetleri ve kambiyo ziyanları periyot karlılığını zayıflatıyor.