Taklit eser ithalatı artınca kayıp 35 milyar TL’yi geçti

Üretim hacmi ile 6 milyar dolar­lık büyüklüğe sahip Türk ayak­kabı bölümü, çakma ve ithal eser baskısının yanına yüksek mali­yetler de eklenince bugün sade­ce küresel pazar değil yurt içinde de rekabet gücünü yitiriyor. Yılın birinci 6 ayı ihracat bilgilerine bakıl­dığında yalnızca deri ayakkabıda bile bedel bazında kayıp yüzde 29.6 oranında gerçekleşti. Mik­tar kaybı ise yüzde 26.1 oldu.

Türkiye’de yıllık 200 milyon ikili yakın ‘çakma ayakkabı’ üretildiğini lisana getiren Türki­ye Ayakkabı Sanayicileri Derne­ği (TASD) Başkanı Berke İçten, “Vergi ve istihdam kayıplarını hesapladığımızda çakma ayak­kabının Türkiye’ye yıllık maliye­ti 35 milyar TL. Bu sıkıntıyla faal uğraş edilebilirse hem sek­törde haksız rekabetin önüne ge­çilebilir hem de 35 milyar TL’lik kaynak devlete kalır” dedi.

Düya’dan Nurdoğn Ergün’ün haberine nazaran, yüksek maliyetler nedeniy­le fiyat tutturamayan bölümün global pazarlarda rekabetçili­ğini kaybettiğini söyleyen Berke İçten, “İhracatımız 2023’te adet olarak yüzde 21, kıymet bazında yüzde 3,2 gerilemişti.

Aynı ko­şullar devam ettiği için Türkiye ihracatçılar Meclisi (TİM) kayıt­larına nazaran yılın birinci beş ayını adet olarak yüzde 19,6, paha bazında yüzde 27,2 ekside tamamladık. İthalatta ise harikulâde bir artış var. Üç yıl evvel 400 milyon do­lar cari fazla veren bölüm, 2023’ü 130 milyon dolar açıkla kapat­mıştı. Bu yılın 5 aylık dış ticaret açığı 162 milyon dolara yüksel­di. Geçen yılın tıpkı periyodunda kesim 60 milyon dolar dış tica­ret fazlası vermişti.

2023 yılının ikinci yarısında başlayan bozul­ma ile kesim yılın tamamında 148 milyon dolar dış ticaret açı­ğı vermişti. Böylelikle dal bu yıl birinci 5 ayda 162 amımızı da olum­suz etkiliyor” dedi. Türkiye İsta­tistik Kurumu datalarına nazaran, bu yılın ocak-mayıs periyodunda 557 milyon dolar ayakkabı ihracatı­na karşılık ithalat ise 719 milyon dolara yükseldi. Bölüm, 2028’de 2 milyar dolarlık ihracat hedefi­ne ulaşabilmek için iktisat idaresinden ‘can suyu’ bekliyor.

TAKLİT İTHALATINDA BÜYÜK ARTIŞ

Öte yandan yıllık 200 milyon ikili dayanan taklit ayakkabıda yerli üreticiler, süratle artan taklit ayakkabı ithalatından şikayetçi olmaya başladı. Taklit ayakkabı ithalatının yüzde 15’lere kadar çıktığı iddia ediliyor. Geçmiş yıllarda çift haneli büyüyen sah­te ayakkabı piyasasında Ticaret Bakanlığı’nın aldığı son kararlar sonucunda durağan bir sürece girdiğini söyleyen TASD Başkanı Berke İçten, “Artık kayıt dışı üre­timin üzerine önemli halde gidil­mesi gerektiğini düşünüyoruz. Türkiye’de yıllık 200 milyon çif­te yakın ‘çakma ayakkabı’ üreti­liyor. Vergi ve SGK primi ödeme­si başta olmak üzere yasal hiçbir mevzuata tabi olmayan bu firma­lar, bölümde haksız rekabete yol açıyorlar. İşin daha dramatik bo­yutu çakma eser ithal ediliyor” vurgusu yaptı.

TAKLİTLER, YEPYENİ ÜZERE SATILIYOR

Sahtenin yanı sıra orjinal ayakkabı ithalatında da artışın son hız devam ettiğini belir­ten İçten, “Çin üzere üreticilerden o denli düzmece ayakkabılar geliyor ki ayırt etmesi sıkıntı. Kimse kolay kolay anlayamıyor. Natürel bunlar resmi ithalat değil. Hudutlardan ya da öbür yerlerden gayri res­mi gelen eserler. Oranı anlamak çok sıkıntı ancak toplumsal medyada çok ağır reklamlar var” dedi.

“İTHALAT PAZARI BÜYÜTMÜYOR YERLİ ÜRETİMDEN HİSSE ALIYOR”

TASD Başkanı Berke İçten, ihracat kaybı ve artan ithalatla birlikte geçen yıl dalda yüzlerce fabrika ve atölyenin kapandığını lisana getirdi. İçten, şu ihtarlarda bulundu: “İstihdamın en az yüzde 25’ini kaybettik. Bu türlü giderse ayakta kalan firmaların da en az yüzde 30’unu kaybedeceğiz. Yılsonunda ihracat yüzde 35-40 düşerek 700-800 milyon dolara gerileyecek. İthalat 1.6 milyar dolara çıkacak, cari açık 800 milyon dolarlara kadar tırmanacak. İthalat, pazarı büyütmüyor, yerli üretimden hisse alıyor. Bu gidişle zahmetli vakitler bittiğinde üretim yapacak fabrika ve çalışan kalmayacak.”

“GLOBAL MARKALARA TEDARİK KAİDESİ GETİRİLSİN”

Berke İçten, bakanlığın ithalatı önlemeye dönük çalışmalarını “olumlu” kıymetlendirdi. İçten, “Bu noktada birinci akla gelen vergi artışı olmamalı. Nike, Adidas, Puma ve Skechers’ın Türkiye’nin ithalatındaki hissesi yüzde 45. İthal gelen markalara ‘Türkiye’deki satışların yüzde 30- 40’ını Türkiye’den tedarik edeceksin’ koşulu getirilmesi gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu.

patronlardunyasi.com