Kuruyemiş fiyatları geçen seneye nazaran yüzde 40 arttı

Türkiye’de kuruyemiş fiyatları geçen seneye nazaran yüzde 40 arttı. 2023’te yüzde 100 zamlanan kuruyemişte bu yıl fiyat artış suratı yavaşlayınca talepte yüzde 10’luk artış yaşanıyor.

Hürriyet’ten Özge Esen’e konuşan Tüm Kuruyemiş Endüstrici ve İşadamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Murat Yıldırım, “Enflasyon artış suratı yavaşladı lakin artış hâlâ devam ediyor. İklim krizi de eser randımanında düşüşe sebep oluyor, bu da fiyatları etkiliyor. Fiyatlar geçen seneye nazaran yüzde 40 civarında arttı. En çok artan eser ise her zamanki üzere Antep fıstığı oldu” dedi.

Kuruyemiş pazarında uzun müddettir yerli-ithal tartışmaları yapılıyor. Esnaf daha uygun fiyatlı olduğu için ithal eserlere ek vergi konulmasını talep etmiş; ekim ayında badem ve ceviz ithalatında gümrük vergisi artırılmıştı. Bu kararın sonuçlarına değinen Yıldırım, çerezin menşeinde oynama yapıldığını belirterek şunları söyledi:

“Gümrük vergilerini ödememek için eserlerin menşei değiştiriliyor ya da ülkeye kaçak eser sokuluyor. ABD’den gelen eserlerin Dubai’de menşei değiştiriliyor, İran üzerinden ülkeye sokulup, Doğu Beyazıt tarafından getiriliyor.”

‘DENETİM YOK’ VURGUSU

Yıldırım, kaçakçılığın en fazla ceviz ve bademde olduğunu belirterek, “Derneğimizin yaptığı çalışmalarla kaçağı azalttık. Amerika’nın bize koyduğu çelikteki ek vergilerden ötürü biz de onlara vergi koyduk. Bu eserler de badem ve ceviz. Ek vergiden kaçmak için menşei değiştirmeleri ya da kaçak eser sokma durumları var. Bölümümüz çok önemli ziyana giriyor ve haksız rekabet ortamı doğuyor. Türkiye’ye Doğu’dan, limandan bile kaçak giriş oluyor. Kontrol maalesef yok. Devletin nezaret bedelini kaldırması gerekiyor. Örneğin, biz 7 dolara kaju alıyoruz, nezaret bedeli 9 dolar olduğu için biz de buna nazaran nezaret vergisi veriyoruz. Ağır vergileri ödememek için kaçakçılığın önü açılıyor. İçeride eserlerimizi koruyalım derken daha çok ziyan veriyoruz” diye konuştu.

REFORM TALEBİ

Yıldırım şöyle devam etti:

“Dernek olarak cevizin ülkemizde yaygınlaştırılması ismine teşvikler çıkardık, ceviz bahçelerini çoğalttık ve şu an Türkiye’de çok önemli ceviz üretimi oluştu. Denizli, Manisa ve Trakya bölgelerinde üretim yüksek. Fakat geçen sene ceviz ithalatında ek vergi geldi. Lakin bizim eserimizi korumuyor tam karşıtı piyasaya ziyan veriyor. Avrupa’da bir vatandaş 3 euroya ceviz yiyebilirken, Türkiye’de 10 Euro’ya iç ceviz tüketiliyor. Şu anki arzımız hâlâ talebi karşılamıyor ancak yarın ihracatçı pozisyona geldiğimizde bu fiyatlarla ihracat yapamayız. Hasebiyle vergi noktasında çok önemli ıslahatlar gerekiyor. Yetkili mercilerin bizimle istişare etmesini istiyoruz.”

AYÇEKİRDEĞİ VE KAJU SATIŞLARI ARTTI

Talebin düşük olduğunu belirten Yıldırım, “Bizim eserimiz temel gereksinim gereci değil, satın alma gücüyle alakalı. Fakat geçen yıla nazaran ortalama yüzde 10 daha fazla talep görüyoruz. Zira geçen yıl fiyatlar çok önemli arttı ve satın alma gücü daha düşüktü. Bu yıla geçen yıldan daha güzel bakıyoruz. Satışlarımız geçen yıldan daha yeterli. Antep fıstığının kilosu tezgâhta 1.000 lira ciravırında. Bu yüzden Antep fıstığı satışları geçen yıllara nazaran düştü. Fakat biz her şeye bakıyoruz. Örneğin, ayçekirdeği satışları geçen seneye nazaran daha düzgün. İthal olan badem, ceviz, kaju üzere eserlerde de satışlar arttı. Bu eserlerin satışlarında yüzde 10’luk bir artış var” dedi.

PAHALILIĞA YOL AÇIYOR

“Dünyayla rekabet edemiyoruz” diyen Yıldırım, “Kabuklu ceviz toptan fiyatı dünyada kilogramı 3 dolarken, Türkiye’de ek vergi konuluyor ve 5 dolara geliyor. İç bademde ise dünya bazında kilogramı 4.5-5 dolar olan eser Türkiye’de 8-9 dolara çıkıyor. Hem tüketici daha değerliye yiyor hem de rekabeti geliştiremiyoruz. Çiftçimizi koruyor üzere görünüyoruz lakin yanlış bir model. Bu durum tüketim tarafında pahalılığa yol açıyor. Tıpkı vakitte kaçakçılığın önünü açıyor” dedi. Yerli eserle ilgili de bilgi veren Yıldırım, “Yerli iç ceviz ve badem fiyatları ise toptanda 300-350 lira civarında” bilgisini verdi.

patronlardunyasi.com